Στις 19 Ιανουαρίου 2019 κλείνουν 140 χρόνια από την γέννηση του Συμεών Ράντεφ (1879-1967), διπλωμάτη, δημοσιολόγου, κριτικού τέχνης και συγγραφέα που χρησιμοποιούσε εκτός από τα βουλγάρικα άνετα και τα γαλλικά. Κατά τα άλλα, μιλούσε μερικές ακόμα ευρωπαϊκές γλώσσες, τούρκικα, αραβικά και περσικά. Η κληρονομιά του για την βουλγάρικη κοινωνία είναι το έργο του «Οι οικοδόμοι της σύγχρονης Βουλγαρίας», στο οποίο περιγράφει την ιστορία του Τρίτου Βουλγάρικου Βασιλείου από την Απελευθέρωση ως τις μέρες του.

Σαν διπλωμάτης ο Συμεών Ράντεφ αναλάμβανε αποστολές στην Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες και βοηθούσε τον βασιλιά Φερδινάνδο στην διπλωματική του αλληλογραφία στα γαλλικά. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Φ. Ντ. Ρούζβελτ του χάρισε φωτογραφία με αφιέρωση: «Στον μεγάλο Βούλγαρο, κύριο Συμεών Ράντεφ».

Φώς στη ζωή του διπλωμάτη έριξε ο έρωτας της ζωής του, η ζωγράφος Μπίστρα Βινάροβα, η οποία ήταν επίσης ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, γνωστή στους ευρωπαϊκούς καλλιτεχνικούς κύκλους. Στην Βουλγαρία όμως την γνωρίζουν μόνο οι γνώστες της βουλγάρικης ζωγραφικής.

Ο Ράντεφ και η Βινάροβα ήταν ταλαντούχοι άνθρωποι που έφτιαχναν έναν μοναδικό συνδυασμό, λέει η δημοσιογράφος Μαγκνταλένα Γκίγκοβα που μελετά τις εξέχουσες προσωπικότητες της βουλγάρικης ιστορίας. Τα αισθήματά τους ήταν βαθιά και η σχέση τους ήταν ακόμα και τηλεπαθητική.

Ο Ράντεφ συνάντησε για πρώτη φορά την Μπίστρα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στο σπίτι της, όπου κρατούσε σημειώσεις για τις αναμνήσεις της μητέρας της που καταγόταν από τον διάσημο γιατρό και πολιτικό, Γκεόργκι Βάλκοβιτς. Η Μπίστρα ήταν μόλις 18 χρονών και ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για σπουδές στο εξωτερικό.

Η Μπίστρα Βινάροβα γύρισε τις Ακαδημίες Καλών Τεχνών σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, διηγείται η κυρία Γκίγκοβα. Τον περισσότερο καιρό όμως έμεινε στο Παρίσι, όπου εργάστηκε στο ατελιέ του Ογκίστ Ροντέν (Auguste Rodin) και γνωρίστηκε με τον αυστριακό ποιητή Ράινερ Μαρία Ρίλκε (Rainer Maria Rilke), ο οποίος την ερωτεύτηκε και της έστελνε γράμματα με στίχους. Άλλος θαυμαστής της ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης, ο οποίος έγραφε με θαυμασμό κριτικές για τις εκθέσεις της. Σημαδιακή ήταν η γνωριμία της με τον Πικάσο (Picasso), τον Μπρακ (Georges Braque) και τον γερμανό γλύπτη Γκέοργκ Κόλμπε (Georg Kolbe). Όσοι την γνώριζαν την θεωρούσαν από τους καλύτερους εκπροσώπους του Συμβολισμού και οι εκθέσεις της ήταν πολύ δημοφιλείς.

Σε μια επίσκεψή της στη Βιέννη συναντήθηκε ξανά με τον Συμεών Ράντεφ στην Όπερα και ανακάλυψαν πως έχουν πολλά κοινά. Παντρεύτηκαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπηρετούσε ο Ράντεφ. Οι δυο τους ονειρεύονταν να ζήσουν στην Ιταλία, εκείνος να αφοσιωθεί στη συγγραφή, ενώ εκείνη να ζωγραφίζει, αλλά εκείνον τον συνέχισε να τον καλεί το καθήκον. Ακόμα κι όταν ήταν μακριά επικοινωνούσαν με τις σκέψεις τους και η Μπίστρα με ανακούφιση ανακάλυπτε πως π.χ. ο άντρας της είχε γλυτώσει την τρομοκρατική επίθεση στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής (1925) και τους βομβαρδισμούς της Σόφιας (1944).

Οι Κομμουνιστές απέλυσαν τον Ράντεφ, αλλά είχε κερδίσει τον σεβασμό τους. Αυτό βέβαια δεν τον πλησίασε στις θέσεις τους. Για να επιβιώσουν η Μπίστρα ζωγράφιζε αφίσες με σοσιαλιστικά θέματα, ενώ ο γιος τους αναγκάστηκε να δουλεύει σαν χτίστης. Η Μπίστρα Βινάροβα απεβίωσε 10 χρόνια μετά το θάνατο του συζύγου της και ως την τελευταία της στιγμή κάθε μέρα περνούσε χρόνο, κοιτώντας τη φωτογραφία του. Ο έρωτάς τους δεν υποτάχτηκε στο χρόνο και τη φθορά.

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: bulgarianhistory.org