Bulgaristan Bağımsızlık Gününün hafta sonu ile birleşen dört günlük bayrama sayılı saatler kala Sofya’daki hükümet ve parlamento, çok önemli ve pahalıya mal olan bir karar aldı. Sofya’daki makamlar, Bulgar Enerji Holdingi’ne ve Milli Elektrik Şirketi’ne Rus Atomstroyeksport şirketine Belene’de eskiden planlanmış ikinci Bulgar atom elektrik santrali için teçhizat için kısmen de olsa acil ödeme gerçekleştirmeleri için devlet borcu tahsis etmeyi kararlaştırdı.

Hikaye uzundur ve siyasi çatışmalarla doludur. Ama gereksiz tarihsel ayrıntılara girmeyelim. Önemli olan, şu an Bulgaristan’ın eskiden ısmarlanan iki atom ünitesi için Ruslara 620 milyon avro artı her gün gecikme için 167 biner avro faiz ödemesi gerektiğidir. Beş sene önce parlamento, milli referandumdan sonra ikinci atom santralinin inşaatını veto ettikten sonra şimdi bu üniteler gereksizdir ve istenmiyor, çünkü Sofya bunları ne yapacağını bilmiyor. Bu çıkmaz sokaktan birkaç çıkış yolu var, ama şimdilik her şey iyi niyet ve net olmayan planlar alanındadır. Ruslara borç ise tamamen gerçekçidir ve ödenmesi ertelenemez, çünkü bu çok pahalıdır. Ancak Bulgar Enerji Holdingi’nin ve Milli Elektrik Şirketi’nin parası yok ve hiçbir yerden para alamazlar. Bulgar Enerji Holdingi ve Milli Elektrik Şirketi, daha önce mali bir darbeye maruz kalmışlardı. Ülkedeki Amerikan elektrik santraller, elektrik şirketinden 525 milyon avro değerindeki borç parasını ültimatom yoluyla ve kesin bir şekilde istedi. Kendi kaynaklar eksikliği yüzünden elektrik şirketi, bir uluslararası bankalar grubundan kredi aldı, ama bu kredinin ödemesi zamanı yavaş yavaş yaklaşıyor. Pratikte “Amerikalılara” ve “Ruslara” yönelik iki borç birikti. Söz konusu borcun tutarı, savunma ve içişleri bakanlıklarının yıllık bütçesini aşmaktadır.

Büyük faizler yüzünden ve Bulgar Enerji Holdingi’nin iflas tehlikesi karşısında Bulgar hükümeti ve Halk Meclisi, acil olarak müdahale etmeye ve iki Rus ünitenin ödenmesi için bütçeden para vermeye karar verdi. Ondan sonra iki ünitenin ne yapılacağı konusu düşünülecek. Bu, bir kamu ticari kurumuna devlet yardımıdır ve Brüksel’in izni olmadan bu yardımın tahsis edilmesi, Avrupa Komisyonu tarafından yatırımlara yol açacaktır.

Ancak Brüksel’de makamların, Bulgar Enerji Haldingi’nin “Rus borcuna” devlet kredisine “evet” veya “hayır” demesi için en az iki aya ihtiyacı olacak. Ancak her ay gecikme, Bulgar tarafı için yarım milyon avro faiz demektir.

Bu arada yoksul Bulgar Enerji Holdingi ne yapacak? Bulgar Enerji Holdingi için daha da reel olmaya başlayan borç batağına sürüklenme tehlikesi var. Bir de Bulgar Enerji Holdingi’nin Kozloduy atom santraline 90 milyon avro değerinde yarı unutulmuş bir borcu da var. Elektrik enerjisi üretimi ve tüketimi ise durmadan azalıyor, ihracat ise çok istikrarsız ve tereddütlü. Tüm bunlar, elektrik şirketinin gelirlerine yansıyor ve hiç kimse, önleme ve kurtarma önlemlerinin milli elektrik şirketini ne zamana kadar ayakta tutacağını söyleyemez. Dahası da var. Bulgar Enerji Holdingi, Kozloduy’daki kullanımdan çıkan dört eski Rus küçük atom reaktörünün yokedilmesi için 2.7 milyar avro bulması lazımdır.

Çeviri: Rayna İvanova