Για τη Σόφια όπως ήταν το 1944-1989

Στο βιβλίο του "Η Σόφια όπως ήταν το 1944-1989" ο Σβετλίν Κιρατζίεφ παρουσιάζει τη βουλγαρική πρωτεύουσα κατά το πρόσφατο παρελθόν. Η περίοδος που περιγράφει περιλαμβάνει τα χρόνια, όταν η Βουλγαρία είχε κομμουνιστικό μοντέλο διακυβέρνησης. Ο συγγραφέας είναι γηγενής πρωτευουσιάνος. Δεν έχει την αξίωση ότι το βιβλίο του για την ιστορία της πόλης μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα είναι εξαντλητικό.

Το έργο ενημερώνει τους αναγνώστες για τις σημαντικότερες στιγμές και τις ιδιομορφίες στην ανάπτυξη της πρωτεύουσας, για την υλική και την πνευματική της κουλτούρα, για τη ζωή των πρωτευουσιάνων εκείνες τις δεκαετίες. Το βιβλίο αποτελεί συνέχεια ενός άλλου έργου του συγγραφέα, τιτλοφορούμενου "Η Σόφια, όπως ήταν το 1878-1943".

Ο Σβετλίν Κιρατζίεφ είναι γεωγράφος, όμως το επάγγελμά του είναι και χόμπι του. Έχει τελειώσει την ειδικότητα "Γεωγραφία" στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας "Άγιος Κλήμης της Αχρίδας". Εργάστηκε ως καθηγητής γυμνασίου, ύστερα ως επιστημονικός συνεργάτης στο Γεωγραφικό Ινστιτούτο της Ακαδημίας Επιστημών Βουλγαρίας, εξειδικεύτηκε στη Γερμανία και δίδασκε γεωγραφία σε δύο βουλγαρικά πανεπιστήμια.

Οι εντυπώσεις από τα ταξίδια του στη χώρα και το ενδιαφέρον του προς την ανάπτυξη των βουλγαρικών πόλεων βρήκαν θέση σε 35 βιβλία και περισσότερα από 400 επιστημονικά και εκλαϊκευτικά άρθρα. "Η Σόφια, όπως ήταν το 1944-1989" είναι βαθιά προσωπικό βιβλίο, αποτέλεσμα μακρόχρονων παρατηρήσεων, συναντήσεων και συνομιλιών με πρωτευουσιάνους διάφορων γενιών και πολύ σοβαρών μελετών.

Ο Σβετλίν Κιρατζίεφ αναφέρεται πρώτα στην πολιτική ζωή στη Σόφια στα χρόνια μετά το 1944, στην καθιερωμένη πολιτική τάξη και τις ενέργειες ορισμένων πολιτικών ηγετών. Δεν παραλείπει τίποτα – ούτε στοιχεία για τις καταστροφές που προξένησαν οι αγγλοαμερικανικοί βομβαρδισμοί κατά της πόλης στις αρχές του 1944, ούτε τη λειτουργία του Λαϊκού Δικαστηρίου το 1944 και τις αρχές του 1945 που έστειλε στο εδώλιο του κατηγορουμένου τους πολιτικούς αντιπάλους των κομμουνιστών. Καταδικάστηκαν πολιτικοί, βιομήχανοι, διανοούμενοι, στρατιωτικοί και εξοντώθηκε η ελίτ του έθνους.

Ο συγγραφέας παρακολουθεί τις αλλαγές στην πόλη στα χρόνια διακυβέρνησης της χώρας με το σταλινιστικό μοντέλο, καθώς και την περίοδο του λεγόμενου "υπαρκτού σοσιαλισμού". Αναφέρεται και στις οικονομικές αλλαγές – στη γρήγορη εκβιομηχάνιση και τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας. Αφηγείται για τη γρήγορη μεταμόρφωση της αρχιτεκτονικής όψης της πόλης, καθώς και για την αλλαγή της νοοτροπίας των κατοίκων της. Οι χάρτες και οι φωτογραφίες, καθώς και τα πλούσια στοιχεία συμβάλλουν στη συμπλήρωση της εικόνας και των γνώσεων για τη βουλγαρική πρωτεύουσα.

"Η Σόφια μετά το 1944 σημειώνει πολύ γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης", επισημαίνει ο Σβετλίν Κιρατζίεφ. "Πολύ γρήγορα αυξάνεται ο πληθυσμός της πόλης. Από 300 χιλιάδες άτομα το 1944, το 1989 ήδη αριθμεί 1 εκατομμύριο 150 χιλιάδες κατοίκους. Η πρωτεύουσα επεκτάθηκε, οικοδομήθηκαν μεγάλες συνοικίες με πολυώροφες πολυκατοικίες. Η οικοδόμηση μονοκατοικιών μειώθηκε απότομα. Η Σόφια έγινε βιομηχανικό κέντρο. Αναπτύχθηκαν οι μηχανοκατασκευές και η χημική βιομηχανία, ιδρύθηκε το χαλυβουργείο "Κρεμίκοβτσι" κοντά στην πρωτεύουσα που επιδείνωσε την οικολογική κατάσταση στην περιοχή. Η Σόφια έγινε μεγάλο συγκοινωνιακό κέντρο. Οι αεροπορικές γραμμές τη συνέδεσαν με όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας. Βαθμιαία από απλή βαλκανική πόλη η Σόφια μετατράπηκε σε πρωτεύουσα ευρωπαϊκής σημασίας".

Στην περίοδο 1950-1969 διαμορφώθηκε το κέντρο της πρωτεύουσας με τα κυβερνητικά κτίρια. Δίπλα τους κτίστηκε το επιβλητικό για την εποχή του ξενοδοχείο "Μπαλκάν" (τώρα περιλαμβάνεται στην αλυσίδα "Σέρατον").

Το Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού

Οι φωτογραφίες στο βιβλίο δείχνουν και το πλέον ανύπαρκτο Μαυσωλείο του κομμουνιστή ηγέτη Γκεόργκι Ντιμιτρόφ που γκρεμίστηκε το 1999 μετά τις δημοκρατικές μεταβολές στη χώρα από το 1990. Παρακολουθούνται οι θετικές αλλαγές στην πρωτεύουσα και τις ξεχωριστές της συνοικίες μέχρι το 1989, η οικοδόμηση νέων κτιρίων. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται το Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού συνολικής έκτασης 17 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων που εγκαινιάστηκε το 1981 και μέχρι σήμερα είναι πολιτιστικό κέντρο ευρωπαϊκής σημασίας.

Παρουσιάζεται η ανάπτυξη των πολιτιστικών θεσμών, βιβλιοθηκών, θεάτρων, κινηματογράφων, σχολείων. Επισημαίνεται όμως και η έντονη ιδεολογοποίηση της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής. Σιγά σιγά ο αναγνώστης παρακολουθεί τη μετατροπή της Σόφιας σε άνετη πόλη που είναι μια από τις πιο πράσινες πρωτεύουσες στην Ευρώπη. Βέβαια, η δυναμική της ανάπτυξής της συνοδεύεται από προβλήματα που καμιά φορά λύνονται αρκετά αργά.

Αλλαγές, τόσο θετικές, όσο και αρνητικές, επέρχονται και στη νοοτροπία των πρωτευουσιάνων. Η γρήγορη αύξηση του πληθυσμού της Σόφιας λόγω της συρροής ανθρώπων από την επαρχία για να εργάζονται ή σπουδάζουν, προσδίδει στη ζωή των πρωτευουσιάνων στοιχεία των επαρχιώτικων ηθών και νοοτροπίας. Κατά τον Σβετλίν Κιρατζίεφ η αστυφιλία προς την πρωτεύουσα, όπου η ζωή είναι πιο ευχάριστη και εύκολη από τη βαριά αγροτική δουλειά στα χωριά, καθιερώνεται ως τάση. Έτσι βαθμιαία στους πρωτευουσιάνους, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές, διαλύονται σε ορισμένο βαθμό οι παραδοσιακές βουλγαρικές αρετές. Επέρχεται η αποξένωση, χαρακτηριστική για τους κατοίκους των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα

Διαδώστε

Για τη Σόφια όπως ήταν το 1944-1989

Περισσότερα στην κατηγορία

Το Ψυχοσάββατο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ τιμάμε τη μνήμη των νεκρών

Μετά το «ΟΧΙ» ακολούθησαν δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα

Ανακαλύφθηκε πλήρως διατηρημένο άγαλμα του 2-3ου αιώνα στη Βάρνα

Εορτή του Πατριαρχικού Καθεδρικού Ναού του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι στη Σόφια