Νέοι ορίζοντες για τη βουλγαρική ποίηση

Από όλους τους πολιτιστικούς χώρους το πιο δελεαστικό για τους δημιουργικούς ανθρώπους φαίνεται να ήταν πάντα το πεδίο της ποίησης. Σύμφωνα με τον ποιητή και κριτικό λογοτεχνίας, Γιορντάν Ευτίμοφ, ακόμη και σήμερα πάρα πολλά άτομα γράφουν ποιήματα. Αυτό, κατά τα λόγια του, είναι απόλυτα φυσιολογικό, γιατί η γλώσσα της ποίησης συνεχίζει να είναι η γλώσσα του συναισθηματικού ανθρώπου.

Ο Ευτίμοφ, ο οποίος είναι λογοτέχνης, αλλά συνάμα και καθηγητής πανεπιστημίου, εκθέτει τις εντυπώσεις του ότι αυτόν τον τρόπο έκφρασης επιδιώκουν συχνά οι νέοι κατά εκείνη την περίοδο της ζωής τους, όταν πρέπει να εγκαταλείψουν πια την ανευθυνότητα της παιδικής ηλικίας και αντιμετωπίζουν πολύ επώδινα την σύγκρουση με τον κόσμο των "μεγάλων". Πολλές φορές, υπό το βάρος έντονων προσωπικών συναισθημάτων, προς τη γλώσσα της ποίησης στρέφονται και άτομα ώριμης ηλικίας. Η σύγκρουση με τα γνωστά προβλήματα της κοινωνίας επίσης γεννά στίχους καθ’ όλα τα χρόνια της λογοτεχνικής ιστορίας μας.

Άλλωστε πάντα υπήρχαν καλλιτέχνες που προσπαθούν να εκφράσουν με στίχους το θυμό τους για ορισμένες κοινωνικές αδικίες ή συγκεκριμένη πολιτική. Σύμφωνα με τα λόγια του Γιορντάν Ευτίμοφ, όμως, σήμερα οι νέοι ποιητές εκφράζουν πολύ πιο επιτυχημένα τον εαυτό τους όταν γράφουν για προσωπικές σχέσεις, για τις συναντήσεις τους με τους άλλους και όχι για τη σύγκρουση με το σύστημα ή την πολιτική.

"Τα τελευταία ένα δύο χρόνια υπάρχει ένα ολόκληρο φαινόμενο που αξίζει να αναφερθεί", λέει ο κριτικός. "Είναι η εμφάνιση στη λογοτεχνική σκηνή μας άγνωστων ονομάτων Βουλγάρων μεταναστών. Μου φαίνεται μάλιστα ότι οι καλύτεροι από αυτούς είναι γυναίκες. Πέρυσι κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή ποιημάτων της Κατερίνα Στόικοβα-Κλέμερ, που μετατράπηκε σε γεγονός στην πολιτιστική ζωή μας. Η συγγραφέας ζει στις ΗΠΑ, αλλά γράφει στα βουλγαρικά. Μια άλλη ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η ποιήτρια Πέτια Χάινριχ, η οποία ζει στη Γερμανία και έχει ένα πολύ καλό blog. Δραστηριοποιείται πολύ επιτυχημένα στον κυβερνοχώρο, εκφράζει γνώμες και απόψεις για διάφορα θέματα και συμμετέχει στη λογοτεχνική ζωή στο Δίκτυο. Εξέδωσε δύο ποιητικές συλλογές, οι οποίες είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Αυτές είναι δύο μόνο περιπτώσεις, οι οποίες επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι όντως έχουμε μια καινούργια λογοτεχνία της Ομογένειάς μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτή η λογοτεχνία είναι πολύ διαφορετική από τα έργα των μεταναστών της προηγούμενης γενιάς, τα οποία είχαν έντονο πολιτικό και αντικομουνιστικό χαρακτήρα. Αυτό βέβαια απουσιάζει στους συγγραφείς της νέας γενιάς των μεταναστών".

Όταν μιλάμε για στίχους, γραμμένους από γυναίκες, ο Γιορντάν Ευτίμοφ δεν κρύβει τον θαυμασμό του για κάποιες φωνές που εμφανίστηκαν πρόσφατα και που βαδίζουν στα ίχνη των γνωστών ποιητριών από τις προηγούμενες γενιές. Ένα παράδειγμα που ανέφερε ο ίδιος είναι η Αξίνια Μιχαήλοβα, η οποία πρόσφατα διακρίθηκε με λογοτεχνικό βραβείο. Το ύφος της ποίησής της ο κριτικός χαρακτηρίζει ως λιτό, πολύ ανθρώπινο, που ασχολείται με τα συναισθήματα της καθημερινής ζωής. Τα βιώματα, που μετατρέπει σε ποιήματα, έχουν σχέση με τα παιδιά, την οικογένεια ή τη μοναξιά ως πνευματική εμπειρία.

Ενδιαφέρουσα, κατά τη γνώμη του, είναι η ποίηση ορισμένων σύγχρονων διανοουμένων, μεταφραστών και πανεπιστημιακών καθηγητών. Ένα παράδειγμα σ’ αυτή την σχέση είναι η διάκριση που πήραν στο φετινό λογοτεχνικό διαγωνισμό "Βραβείο του Σλαβέικοφ", στην πόλη Τριάβνα, δύο καθηγητές Αγγλικής Φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Ο ένας ειδικεύθηκε στη μελέτη και τη μετάφραση των έργων του Σαίξπηρ και ο άλλος – στη βρετανική λογοτεχνία των δύο τελευταίων αιώνων.

Μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες, πολλά άτομα με ποιητικό ταλέντο, χωρίς να είναι αναγνωρισμένοι δημιουργοί, εξέφρασαν τα συναισθήματά τους σε έμμετρο λόγο σε σχολικά τετράδια και η φήμη τους έφτανε το πολύ μέχρι κάποιο μαθητικό περιοδικό. Σήμερα, όμως, στην εποχή της πληροφορικής, η ποίηση εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Διαδίκτυο. Δημιουργήθηκαν αρκετές ιστοσελίδες, όπου εμφανίζονται καθημερινά εκατοντάδες ποιημάτων από ανώνυμους συγγραφείς. Διαβάζοντας κανείς αυτούς τούς εικονικούς χώρους με ποίηση, μένει με την εντύπωση ότι στη Βουλγαρία ζουν χιλιάδες άγνωστοι ποιητές που υπογράφουν τα έργα τους με κάποιο ψευδώνυμο που προορίζεται ειδικά για διαδικτυακή χρήση. Σύμφωνα με τον Ιορδάν Ευτίμοφ, αν και όχι το καλύτερο πράγμα, η ανωνυμία ωστόσο επιτρέπει κάποια ντροπαλά άτομα να εκφράζουν ελεύθερα τον εαυτό τους.

"Δεν θα ήταν σωστό να υποτιμούμε τέτοιες ιστοσελίδες, μια και εκεί γράφουν άτομα, τα οποία δείχνουν σεβασμό για την ποίηση", ισχυρίζεται ο Γιορντάν Ευτίμοφ. "Προσπαθούν και να μεταφράζουν και μερικές φορές οι μεταφράσεις τους είναι πολύ καλές. Προσωπικά μου αρέσουν περισσότερο αυτοί που όχι μόνο δημοσιεύουν τα ποιήματά τους αλλά και μεταφράζουν και εκφράζουν τις απόψεις τους σχετικά με τα έργα των συναδέλφων τους. Αυτό δείχνει την προθυμία τους να είναι μέρος ενός κοινού χώρου της ποίησης και του πολιτισμού, όχι μόνο να εκφράσουν τον εαυτό τους και τα μοναδικά τους συναισθήματα".

Όλη αυτή η ανώνυμη κοινωνία αλλά και η έκδοση πολλών βιβλίων ποίησης, ανεξάρτητα από τα οικονομικά προβλήματα στη ζωή μας, σύμφωνα με τον κριτικό, είναι η πιο πειστική απόδειξη ότι η βουλγαρική ποίηση δεν περνάει κρίση.

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

Διαδώστε

Νέοι ορίζοντες για τη βουλγαρική ποίηση

Περισσότερα στην κατηγορία

Η Βουλγαρία συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών

Ρουμάνοι ζωγράφοι φωνάζουν Li-ber-ta-te! στην Βουλγαρία

Έκθεση «Οικολογίες της μετάβασης» στο «Swimming pool»