Να πας να πετάξεις τα σκουπίδια και να αντικρίσεις αρκούδα που μόλις τα έχει ερευνήσει… Είναι απίθανο και όμως τυχαίνει στους ανθρώπους που μένουν σε ορισμένα χωριά της περιοχής του Σμόλιαν στην όμορφη Ροδόπη. Η χαμηλή και γοητευτική Ροδόπη είναι γεμάτη συνοικίες και χωριά διασκορπισμένα μέσα στην καρδιά της, γεγονός που αποτελεί προϋπόθεση και για πιο συχνές συναντήσει με τις αρκούδες. Το φετινό έτος είναι αρκετές οι ανησυχητικές περιπτώσεις σε μία από τις οποίες έπεσε και ανθρώπινο θύμα.

Αναμένοντας την διευκρίνιση της κατάστασης με τον αριθμό του προστατευμένου αυτού αρπακτικού στη χώρα μας και στην Ευρώπη, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων που ευθύνεται για την προστασία του είδους προσπαθεί να προβεί στα δυνατά προσωρινά μέτρα με στόχο την αποτροπή νέων ατυχημάτων. Μετά την διαπίστωση του πληθυσμού της αρκούδας θα εξεταστούν και τα επόμενα βήματα.

Η Βουλγαρία είναι μεταξύ των χωρών στην Ευρώπη με τις καλύτερες φυσικές συνθήκες για την διαβίωση της καφέ αρκούδας, που από καιρό έχει εξαφανιστεί στις περισσότερες περιοχές της ηπείρου. Υποτίθεται ότι στα βουλγαρικά βουνά μένουν περίπου 700 με 800 καφέ αρκούδες, αλλά σοβαρές επιστημονικές έρευνες ακόμα δεν έχουν διεξαχθεί.

Οι επιθέσεις των αρκούδων στις περιοχές με κυψέλες και ζώα , καθώς και οι επιθέσεις σε ανθρώπους φέτος γύρο στα χωριά του Σμόλιαν, ανάγκασαν τους επιστήμονες και εμπειρογνώμονες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Υδάτων να επιταχύνουν τις έρευνες αυτές τουλάχιστον στις προβληματικές περιοχές.
 
"Για πιο σίγουρα και μόνιμα αποτελέσματα της έρευνας είναι απαραίτητα τρία χρόνια", διευκρινίζει η υπουργός Περιβάλλοντος και Υδάτων, Νόνα Καρατζόβα. "Αλλά έχοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση εμείς μάλλον θα συγκεντρώσουμε τα στοιχεία της παρακολούθησης ακόμα φέτος το φθινόπωρο και θα έχουμε μία πιο ακριβή εικόνα από τους αριθμούς που κυκλοφορούν προς το παρόν για 100 έως 1000 αρκούδες και μάλιστα μόνο στην περιοχή του Σμόλιαν. Εάν διαπιστωθεί ότι ο πραγματικός αριθμός ξεπερνά την δυνατότητα των ξεχωριστών περιοχών να εξασφαλίσουν την διατροφή των αρκούδων και τις φυσικές συνθήκες για την άνετη διαβίωσή τους θα αποφασίσουμε εάν να προχωρήσουμε με την εγκατάσταση των αρκούδων σε πιο βαθιά τοπία μέσα στα βουνά ή αλλού στην Ευρώπη ή με την παραχώρηση άδειας για μεγαλύτερο αριθμού για το κυνήγι τους".

Για την πιο γρήγορη συγκέντρωση αντικειμενικών πληροφοριών για τον αριθμό των καφέ αρκούδων στην περιοχή οι αρχές αποφάσισαν να συνδυάσουν μερικές επιστημονικές μεθόδους. Εκτός από την παραδοσιακά αυξημένη παρακολούθηση των ιχνών των αρκούδων, θα χρησιμοποιηθούν και οι πληροφορίες από τις έτσι ονομαζόμενες "φωτογραφικές παγίδες" - φωτογραφικές συσκευές που αντιδρούν στη θερμοκρασία των ζωντανών όντων, τοποθετημένων σε πολυσύχναστα σημεία μέσα στη φύση.

Θα εφαρμόζεται και η παρακολούθηση της κίνησης μέρος των αρκούδων με GPS συσκευές σε λαιμαριές τους. Οι πρώτες από τις συνολικά 30 φωτοπαγίδες είναι ήδη τοποθετημένες γύρω από τα χωριά όπου αρκούδες επιτέθηκαν ανθρώπους και τράβηξαν και φωτογραφίες των αρπακτικών. Στις ίδιες περιοχές τοποθετήθηκαν και παγίδες, που δεν πληγώνουν για την σύλληψη των επιθετικών αρκούδων. Ενώ στις περιοχές με κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους άρχισε η εγκατάσταση ηλεκτρικών βοσκών- περιφράξεις με ηλεκτρικό ρεύμα χαμηλής τάσης.

Αντιφατικά αντιδρούν οι άνθρωποι στα ειδικά σπρέι που χρησιμοποιούνται σε περίπτωση συνάντησης αρκούδας. Οι ντόπιοι δεν πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα τους, παρόλο που οι εμπειρογνώμονες ισχυρίζονται ότι είναι ήδη αποδεδειγμένη στον Καναδά όπου οι συναντήσεις με τις αρκούδες είναι αρκετά πιο συχνές. Άρχισε και ευρεία ενημερωτική εκστρατεία για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιδράσει άνθρωπος εάν αντικρίσει αρκούδα. Και βασικά τι να κάνουν οι άνθρωποι της περιοχής για να τις αποφύγουν.

Μία πρακτική σύσταση είναι να μην χρησιμοποιούνται ανοιχτοί κάδοι απορριμμάτων στις περιοχές αυτές, όπως γίνεται στην Σλοβενία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Σλοβακία, όπου επίσης υπάρχουν αρκούδες. Επειδή η ύπαρξη προσιτής τροφής τις κάνει να συχνάζουν στις κατοικημένες περιοχές.

Παρόλο που ο ντόπιος πληθυσμός επιμένει για την επιστροφή του ελευθέρου κάποτε κυνηγιού των αρκούδων, και οι περιβαλλοντολόγοι και οι κεντρικές αρχές θεωρούν το μέτρο άκρο. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων παραχωρεί ετήσιες άδειες για το κυνήγι έως 10 αρκούδων όταν υπάρχει επιθετική συμπεριφορά από πλευράς τους. Για το φετινό έτος ήδη παραχωρήθηκαν 7 άδειες, ενώ οι υπόλοιπες 3 θα παραχωρηθούν σε περίπτωση ανάγκης για την περιοχή του Σμόλιαν. Το πρόβλημα όμως είναι ότι γενικά δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα πυροβοληθεί ακριβώς εκείνη η αρκούδα που επιτέθηκε άνθρωπο, που είναι πολύ σημαντικό για την ασφάλεια των ανθρώπων.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα