Η Κάτια Ζογκράφοβα – η ικανότητα να είσαι δικηγόρος των αδικημένων από την ιστορία

Η Κάτια Ζογκράφοβα είναι διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Λογοτεχνίας. Ασφαλώς, η έρευνα των αρχείων είναι ενδιαφέρουσα ασχολία για εκείνο που έχει την ικανότητα από τις αναμνήσεις, τα γράμματα, τα ημερολόγια, τα χειρόγραφα και τις φωτογραφίες να δημιουργήσει αξιόπιστη και ζωντανή εικόνα δημοφιλών, αλλά και ξεχασμένων προσώπων του βουλγαρικού παρελθόντος.

Έτσι στο φως βγήκαν οκτώ βιβλία της. «Οι αιώνιοι οδοιπόροι» μας αποκαλύπτει τα μυστικά του μυθολογικού στη βουλγαρική λογοτεχνία. «Η πολυπρόσωπη Βουλγάρα» παρουσιάζει αξιοσημείωτες γυναίκες από την εποχή της Αναγέννησης ως τις μέρες μας. Το 2009 όταν συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γέννηση του Νικόλα Βαπτσάροφ – ένας από τους νεωτεριστές στην ποίησή μας, άνθρωπος με δύσκολη και τραγική μοίρα, κυκλοφόρησε το βιβλίο της Κάτια Ζογκράφοβα «Νικόλα Βαπτσάροφ: Επανακάλυψη».

Στην ουσία στη στάση της Ζογκράφοβα απέναντι στους ήρωες πάντα υπάρχει ιδιόμορφη επανακάλυψη του ανθρώπινου πέρα από τα ιδεολογικά κλισέ και μνημειώδεις ιδέες του παρελθόντος. Έτσι οι αξιοσημείωτες προσωπικότητες στην πολιτιστική ιστορία μας δε γίνονται λιγότερο αξιοσημείωτες. Αντίθετα – μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τα δράματα και τις αδυναμίες τους και έτσι να εκτιμήσουμε καλύτερα το ταλέντο και τις προσπάθειές τους.

Σε τι οικογένεια μεγάλωσε η Κάτια Ζογκράφοβα, από πού έρχεται το ενδιαφέρον της για τις άγνωστες σελίδες του βουλγαρικού παρελθόντος, της λογοτεχνικής ιστορίας μας;

«Γεννήθηκα στις 11 Μαΐου – την ημέρα των Αγίων αδελφών Κυρίλλου. Έτσι, με τη γέννησή μου σαν να έχω αφοσιωθεί στα γράμματα. Ίσως να ήταν τέτοια η μοίρα μου. Το γένος μου είναι από την πόλη Παναγκιούριστε, πολλοί από τους προγόνους μου ήταν ιερείς και δάσκαλοι. Μου φαίνεται όμως ότι είμαι η πρώτη στο γένος μου που αφοσιώθηκε στα γράμματα από νωρίς. Ήδη στο Ρωσικό γυμνάσιο όταν ήμουν στη 10η τάξη, στο περιοδικό «Родна реч» δημοσιεύθηκαν τα πρώτα ποιήματά μου. Ο λόγος είναι ισχυρότερος από τον εαυτό μου. Η αλήθεια είναι ότι όλα που πέτυχα στη ζωή μου, ήταν χάρη στα συγγράμματά μου.»

Ήδη από τα παιδικά χρόνια της μέχρι και σήμερα η Κάτια έχει τη συνήθεια να συμμετάσχει σε διαγωνισμούς. Το 1989 αρχίζει δουλειά στο Εθνικό Μουσείο Λογοτεχνίας και από το 2010 είναι διευθύντρια του μουσείου. Στις 7 Ιουνίου στο Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού, στο πλαίσιο του Σαλονιού Τεχνών θα εγκαινιαστεί η έκθεση «Οι θησαυροί του Εθνικού Μουσείου Λογοτεχνίας». Η έκθεση είναι αφιερωμένη στην 35η επέτειο από την ίδρυση του μουσείου. Ανάμεσα στα εκθέματα θα είναι μοναδικά χειρόγραφα και αρχέτυπα βιβλία από το 14ο ως το 18ου αιώνα, χειρόγραφα κλασσικών της βουλγαρικής λογοτεχνίας, έγχρωμες στάμπες με θρησκευτικά μοτίβα της ξακουστής αναγεννησιακής Σχολής του Σάμοκοβ, πίνακες γνωστών Βουλγάρων ζωγράφων, που στόλιζαν τα σπίτια των Βουλγάρων λογοτεχνών, διακρίσεις που πήραν κ.ά.

Η έκθεση αποτελεί αναγνώριση και για τη εργασία των εφόρων του μουσείου, που συνέλλεξαν και φύλαξαν τους θησαυρούς αυτούς. Στην ουσία όχι μόνο η Κάτια Ζογκράφοβα, αλλά και άλλοι συνάδελφοί της, μετά από εκτενείς έρευνες των αρχείων, δημιουργούν αξιόλογα και ενδιαφέροντα βιβλία.

«Είμαστε περιστοιχισμένοι από άγνωστα γεγονότα, αυτή είναι η ουσία της εργασίας μας – να δουλεύομε με διάφορα αρχεία», επισημαίνει η ίδια. «Πρέπει να έχουμε στάση για να είμαστε στη θέση να εκτιμήσουμε τα γεγονότα αυτά από την απόσταση του χρόνου. Θα δώσω ένα παράδειγμα με το βιβλίο μου «Η πολυπρόσωπη Βουλγάρα. Αξιοσημείωτες γυναίκες από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας». Έγραψα το βιβλίο λόγω του γεγονός ότι οι γυναίκες αυτές αδικήθηκαν από την ιστορία. Από την άλλη μεριά είναι πολύ ενδιαφέρον να βγάλεις στο φως ένα ξεχασμένο όνομα, να αλλάξεις τον τρόπο σκέψης της κοινωνίας. Τέτοιοι είναι και οι άλλοι ήρωες μου – όπως ο θρυλικός Όρτσο βοεβόδας και ο Ντίνκο Ζογκράφ, ένας από τους προγόνους στο γένος μας. Δεν είναι από τους ξακουστούς Βουλγάρους ζωγράφους και για πολύ χρόνο δίσταζα αν να γράφω για τον ίδιο. Αποδείχθηκε όμως ότι τέτοιοι άνθρωποι κάνουν τη βουλγαρική Αναγέννηση, γιατί ο Ντίνκο Ζογκράφ ήταν και ζωγράφος, και ξυλογλύπτης, και θεραπευτής, καθώς και οι ασχολίες του αυτές τον καθιστούν πολύ σημαντικό πρόσωπο. Κάποιοι με αποκαλούν δικηγόρος των αδικημένων από την ιστορία, κάτι που μου αρέσει και νομίζω ότι μπορώ να το κάνω.»

Τον Ιούνιο πάλι στο Σαλόνι Τεχνών θα γίνει η πρεμιέρα του νέου βιβλίου της Κάτια Ζογκράφοβα – «Ο μη κανονικός Βάζοφ», αφιερωμένο στον πατριάρχη της βουλγαρικής λογοτεχνίας Ιβάν Βάζοφ. Το βιβλίο παρουσιάζει κάποια λίγο γνωστά γεγονότα για τις πατριωτικές προτιμήσεις του, τις ερωτικές ιστορίες του, τις φιλίες του, τις μαγειρικές συνήθειές του.

«Να βγάλεις στο φως κάποιο ξεχασμένο όνομα, βεβαίως είναι, απερίγραπτη, πολύτιμη χαρά», συμμερίζεται η ερευνήτρια. «Στην ουσία εξίσου μεγάλο είναι το ενδιαφέρον όταν βλέπεις υπό νέο φως ένα κλασσικό όνομα, που έχει διαστρεβλωθεί στις αντιλήψεις των αναγνωστών, για παράδειγμα, για ιδεολογικούς λόγους. Τέτοια είναι η περίπτωση του Βαπτσάροφ – τόσο πριν, όσο και μετά τις δημοκρατικές αλλαγές στη χώρα μας. Αποδείχθηκε ότι παρά το γεγονός που είναι παγκοσμίως γνωστός ποιητής, για τον οποίο γράφτηκαν χιλιάδες σελίδες, ακόμη χρειάζεται επανακάλυψη. Θεωρώ ότι κάνω κάτι παρόμοιο και με το βιβλίο μου για τον Βάζοφ. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το αποκάλεσα «Ο μη κανονικός Βάζοφ». Το βιβλίο αποτελεί μια διαφορετική ματιά προς έναν τόσο διακεκριμένο και γνωστό συγγραφέα και ποιητή που είναι ο κλασσικός Βάζοφ.»

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Διαδώστε

Η Κάτια Ζογκράφοβα – η ικανότητα να είσαι δικηγόρος των αδικημένων από την ιστορία

Περισσότερα στην κατηγορία

Οι Άγγλοι καλλιτέχνες από το STOMP επισκέπτονται τη Σόφια

Αναχωρεί για την Ανταρκτική η 33η Βουλγάρικη Πολική Αποστολή

Το WWF Βουλγαρίας αρχίζει καμπάνια συγκέντρωσης δωρεών

Αναχωρεί για την Ανταρκτική η 33η Βουλγάρικη Πολική Αποστολή

Οι Άγγλοι καλλιτέχνες από το STOMP επισκέπτονται τη Σόφια