Ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην σημερινή πρωτεύουσα της Βουλγαρίας υπάρχούν ακόμη από την Εποχή του Ορείχαλκου. Το πρώτο χωριό,  Σερντόνπολις, θρακικής προέλευσης, ανακαλύφθηκε κοντά στο κέντρο της σημερινής Σόφιας. Στη ρωμαϊκή εποχή ο κοσμοπολιτισμός είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της πόλης. Ετερόκλητος είναι και ο πληθυσμός και στους μετέπειτα αιώνες. Οι εκπρόσωποι των διαφορετικών εθνών και θρησκειών κατασκεύασαν τις δικές τους γειτονιές και πολιτιστικούς τους χώρους. Και έτσι με του αιώνες, δημιουργήθηκαν στη σημερινή Σόφια όλες αυτές οι διαφορετικές θρησκευτικές κοινότητες.

Δύο από τους  ναούς είναι χριστιανικοί – ο ορθόδοξο της Αγίας Κυριακής και ο καθολικός του Αγίου Ιωσήφ. Δίπλα τους είναι και το τζαμί Μπάνια Μπασί και η συναγωγή της Σόφιας .

Σύμφωνα με την Κατελίνα Σαλτίροβα-Παβλόβα , εμπειρογνώμονα της δημοτικής επιχείρησης «Παλαιά  Σόφια» , η πλατεία στην οποία βρίσκεται ο ναός της Αγίας Κυριακής έχει μεγάλη ιστορία .

«Αυτή η πλατεία, μαζί με την πλατεία Μπάνσκι (πίσω από το τζαμί) είναι δύο από τα πιο παλιά μέρη της πρωτεύουσάς μας», αναφέρει η κα Σαλτίροβα-Παβλόβα. «Και ενώ στην πλατεία Μπάνσκι υπάρχει μια πηγή με μεταλλικό νερό και κατά τον 2ο και 3ο αιώνα εδώ υπήρχαν λουτρά, κοντά στο ναό της Αγίας Κυριακής υπήρχαν δύο μεγάλες οδικές αρτηρίες . Αυτές ένωναν την δυτική με την ανατολική πύλη, και την βόρεια με την νότια πύλη της πόλης. Σ’ αυτό το μέρος βρισκόταν και η διοικητητικη αρχή της πόλης. Δυτικά της πλατείας στη Ρωμαϊκή Εποχή υπήρχε ένα εμπορικό κέντρο. Αργότερα, όταν ο χριστιανισμός έγινε επίσημη θρησκεία, στην πλατεία χτίστηκαν και οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί.

Στην ουσία, ο ναός της Αγίας Κυριακής ανήκει στο τρίτο κύμα οικοδομής χριστιανικών εκκλησιών σ’ αυτό το μέρος . Θεωρείται ότι χτίστηκε τον 10ο αιώνα, αλλά με βεβαιότητα εκκλησία υπήρχε εκεί τον 12ο, αιώνα όταν η λατρεία της Αγίας Κυριακής έγινε και επίσημη ως προστάτιδα των βασιλέων. Στην αυλή του ναού σύμφωνα με την παράδοση υπήρχαν χριστιανικοί τάφοι. Εκεί είχε βρεθεί και θαμμένη στη γη η εκκλησία του Αγίου Αρχαγγέλου, ενώ αργότερα, κατά το 1849 με δωρεές των πλούσιων της Σόφιας, είχε χτιστεί ένα σχολείο. Η μεγαλύτερη δωρεά ήταν από τον Βούλγαρο επιχειρηματία Ιβάν Ντένκογλου .

Τον 19ο αιώνα ο ναός της Αγίας Κυριακής ήταν φτιαγμένος με πέτρες και ξύλινους τοίχους.  Το 1856 σε εκείνο το μέρος ξεκίνησε να χτίζεται ο καινούργιος ναός ο οποίος αγιάστηκε το 1867. Το 19ο αιώνα και αρχές του 20ου αιώνα ήταν γνωστός με το όνομα «Άγιος Βασιλιάς» γιατί τον 18ο αιώνα είχαν φυλαχτεί εκεί τα λείψανα του Αγίου βασιλιά Στεφάνου Ούρου Β’ . Οι κάτοικοι της Σόφιας πίστευαν ότι έχουν θεραπευτική δύναμη και προστατεύουν από τις αρρώστιες.

Στις 16 Απριλίου του 1925 στην βομβιστική επίθεση, που οργάνωσε μια ομάδα άκρων αριστερών, στον ναό σκοτώθηκαν 193 άνθρωποι και 500 τραυματίστηκαν. Μετα από αυτό το γεγονός ο δήμος αποφασίζει την ισοπέδωση του, και στη θέση του ναού να χτιστεί ένα μνημείο για την μνήμη των θυμάτων της επίθεσης. Ωστόσο μετα από έντονες διαμάχες, οι κληρικοί κατόρθωσαν να πείσουν το κοινό ότι ο ναός πρέπει να ξανακτιστεί σ’ αυτό το μέρος. Η καινούργια εκκλησία είναι πιο μεγάλη και διαφορετική από τις προηγούμενες.

«Ο παλαιότερος από τους άλλους τέσσερεις ναούς στο κέντρο της Σόφιας είναι το τζαμί Μπάνια Μπασί, γνωστό ακόμα με το όνομα το τζαμί του μουλά Εφέντη», αναφέρει η Κατελίνα Σαλτίροβα-Παβλόβα. «Αυτό το τζαμί είχε χτιστεί από τον μουλά Εφέντη ως μνημείο για την γυναίκα του που πέθανε. Αρχιτέκτονας του τζαμιού είναι ο γνωστός Σινάν, ο οποίος οικοδομεί μουσουλμανικά τεμένη σε σουλτανικό στιλ - πιο όμορφα και αντιπροσωπευτικά.

Φωτογραφία: Μιγκλένα Ιβανόβα

Το τζαμί Μπάνια Μπασί χτίστηκε το 16ο αιώνα. Σύμφωνα με τον Εβλιγιά Τσελεμπή, χρονογράφο από τον 17ο αιώνα, το τζαμί είχε υπέροχο μιναρέ . Το τζαμί έχει ένα μεγάλο χώρο για προσευχή για τους άντρες και ένα άλλο για τις γυναίκες. Υπάρχει μια μεγάλη βρύση στην οποία μπορούν να πλυθούν προτού να μπουν στο χώρο για να προσευχηθούν. Στις πιο εσωτερικές πλευρές του τζαμιού υπάρχουν γραμμένοι στίχοι από το Κοράνι.

Όχι πολύ μακριά από το τζαμί υπάρχει και ένα άλλο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονική άποψη κτίριο - η συναγωγή της Σόφιας, η οποία είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρώπη μετά από αυτή της Βουδαπέστης και του Άμστερνταμ, και η μεγαλύτερη στα Βαλκάνια. Υπήρχε η ιδέα για την δημιουργία μιας συναγωγής το 1903, αλλά στο μέρος υπήρχε μια μικρότερη συναγωγή τότε.

Φωτογραφία: Μιγκλένα Ιβανόβα

Το κτίριο είχε χτιστεί σύμφωνα με το σχέδιο του Φρίντριχ Γκριουνάγκερ. «Ο Αυστριακός αρχιτέκτονας χρησιμοποιεί το σχέδιο μιας Βιεννέζικης συναγωγής, η οποία αργότερα καταστράφηκε από τους ναζί», είπε η Κατελίνα Σαλτίροβα-Παβλόβα. «Το στυλ του κτιρίου είναι ισπανικό-μαυριτανικό με βυζαντινά στοιχεία. Εκεί βρισκόταν και η βιβλιοθήκη της εβραϊκής κοινότητας. Δυστυχώς αυτή η βιβλιοθήκη καταστράφηκε στους βομβαρδισμούς το 1944».

Η συναγωγή έχει αίθουσα λατρείας για 1.170 άτομα για τους άντρες και μπαλκόνι για τις γυναίκες. Ο πολυέλαιος είναι ο μεγαλύτερος σ’ όλη την Βουλγαρία.  Καλλιτεχνήθηκε στη Βιέννη και ζυγίζει 2 τόνους .

Στα 300 μέτρα από την συναγωγή βρίσκεται ο καθολικός καθεδρικός ναός του Αγίου Ιωσήφ.

Φωτογραφία: Μιγκλένα Ιβανόβα

«Ο ναός του Αγίου Ιωσήφ είναι η μεγαλύτερη καθολική εκκλησία στην Βουλγαρία», εξηγεί η Κατελίνα Σαλτίροβα-Παβλόβα. «Η ιδέα για την δημιουργία του γεννηθηκε το 1875 και τα έργα ξεκίνησαν το 1878, καθώς σύμφωνα με το σχέδιο έπρεπε να οικοδομηθεί μια μικρή εκκλησία με συγκρότημα δίπλα της. Στο συγκρότημα θα έπρεπε να υπήρχε ένα μοναστήρι και μια αίθουσα για συναυλίες. Σύμφωνα με μερικούς αυτοπρόσωπους η οικοδομή της εκκλησίας τελειώσε το 1885. Όλο το συγκρότημα ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών τον Μάρτιο του 1944. Έμεινε μόνο η αίθουσα για τις συναυλίες. Το 2002 ο πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β' παρέστη στην ίδρυση του καινούργιου ναού στο μέρος που είχε καταστραφεί. Τα χρηματικά κονδύλια συγκεντρώθηκε με δωρεές από καθολικούς απ' όλο τον κόσμο. Το κατασκευαστικό σχέδιο είναι έργο των αρχιτεκτόνων Κόσιο Πέεφ και του Στογιάν Γιάνεφ, ενώ τα έργα συνεχίστηκαν 4 χρόνια. Ο καινούργιος καθεδρικός ναός είναι πολύ μεγαλύτερος από τον παλιό. Σ' αυτό υπάρχουν 350 θέσεις και μπορούν να μαζευτούν 1.000 πιστοί».

Μετάφραση: Χριστιάνα Γκουντέλα