Η Βουλγαρία να μετατραπεί σε ελκυστικό περιφερειακό κέντρο μοντέρνας ανώτατης εκπαίδευσης για φοιτητές από την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό τον φιλόδοξο στόχο θέτει η εκσυγχρονισμένη Στρατηγική Ανάπτυξης της Ανώτατης Εκπαίδευσης έως το 2020, την οποία ενέκρινε η υπηρεσιακή κυβέρνηση τις τελευταίες ημέρες της θητείας της.

Για να πραγματοποιηθεί ο στόχος αυτός είναι όμως απαραίτητες οι κοινές προσπάθειες του κράτους, των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων. Γιατί η κατάσταση, στην οποία βρίσκεται τώρα ο τομέας της ανώτατης εκπαίδευσης στη Βουλγαρία δεν είναι καθόλου καλή. Από τα συνολικά 50 περίπου Πανεπιστήμια στη Βουλγαρία, μόλις ένα – το Πανεπιστήμιο Σόφιας "Άγιος Κλήμης της Αχρίδας", συμπεριλαμβάνεται στις παγκόσμιες κατατάξεις των καλύτερων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κατέχοντας όμως θέσεις στο τέλος των κατατάξεων αυτών.

Θα πρέπει να βρούμε τη λύση παλιών προβλημάτων όπως η έλλειψη αποτελεσματικών επαφών μεταξύ της μόρφωσης και των επιχειρήσεων, καθώς και η υπερβολικά ακαδημαϊκή, βαρετή και αποστασιοποιημένη από την πρακτική εκπαίδευση των φοιτητών. Προσπάθειες για την εκπόνηση μιας τέτοιας στρατηγικής, η οποία να δώσει κατευθύνσεις για την επίλυση των πολλών προβλημάτων, γίνονταν επανειλημμένα κατά τα τελευταία χρόνια, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία.

Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας και Επιστημών, αυτή τη φορά για τη στρατηγική υπάρχει πολιτική συναίνεση, υποστηρίζεται και από το Συμβούλιο των Πρυτάνεων. Η έγκριση της στρατηγικής είναι υποχρεωτικός όρος για τη χορήγηση πόρων από τα ταμεία της ΕΕ στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης. Για να τεθεί σε ισχύ όμως θα πρέπει να εγκριθεί από την επόμενη Βουλή. Τι προβλέπει η στρατηγική και ποια είναι τα συγκεκριμένα μέτρα στο Σχέδιο Δράσης της;

Ο πρώτος στόχος της είναι η βελτίωση της πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση και η αύξηση του ποσοστού των πτυχιούχων από 27% στο 36% το 2020. Η τελειοποίηση του μοντέλου και του συστήματος αξιολόγησης των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η διαφοροποίηση της χρηματοδότησης ανάλογα με την ποιότητα και την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων, οι αλλαγές στα εκπαιδευτικά προγράμματα και το εκπαιδευτικό περιεχόμενο είναι ένα μέρος των συγκεκριμένων βημάτων για αναβάθμιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης στη Βουλγαρία. Στη στρατηγική προβλέπεται επίσης αύξηση των δημόσιων πόρων για την ανώτατη εκπαίδευση, οι οποίοι πρέπει να φτάσουν στο 1,5% του ΑΕΠ της χώρας έως το 2020.

"Η απαίτηση αυτή αποτελεί υποχρεωτική προϋπόθεση για τη χορήγηση ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους 1 δισεκατομμυρίου 370 εκατομμυρίων λέβα για την επιστήμη και την παιδεία",  σχολίασε η υπουργός Παιδείας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση, Ρουμιάνα Κολάροβα. "Σαν στους υπόλοιπους κλάδους, και στην παιδεία για να χορηγηθούν κονδύλια από τα ευρωπαϊκά ταμεία, το Δημόσιο πρέπει να δείξει ότι κάνει επενδύσεις στον τομέα, ότι έχει δέσμευση. Και το σημαντικότερο – ότι είναι σε θέση να διαχειρίζεται τα κονδύλια αυτά".

Η υπουργός Παιδείας επεσήμανε επίσης ότι "τα χρήματα πλέον θα ακολουθούν την ποιότητα και όχι τους φοιτητές". Πέρυσι, το 96% του συνολικού ύψους των πόρων χορηγήθηκε στα Πανεπιστήμια με βάση τον αριθμό των φοιτητών τους, και μόλις 4% με βάση την ποιότητα. Η φιλοδοξία είναι αυτή η ποσοστιαία αναλογία να αλλάξει έως 60% υπέρ του κριτηρίου ποιότητας της εκπαίδευσης που προσφέρουν τα ανώτατα ιδρύματα.

Το κράτος ήδη δε θα χρηματοδοτεί ειδικότητες με χαμηλή επαγγελματική αποκατάσταση. Η στρατηγική προβλέπει επίσης κίνητρα για τις επιστημονικές έρευνες στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και για την ανάπτυξη των καινοτομιών, προσανατολισμένες στην οικονομία της αγοράς. Για να κρατήσει τους νέους ειδικούς στη Βουλγαρία, το υπουργείο Παιδείας και Επιστημών προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα στην κατεύθυνση αυτή. Ένα τέτοιο μέτρο είναι η απαλλαγή από την υποχρέωση εξόφλησης φοιτητικών δανείων, εάν μετά την αποφοίτησή τους οι πτυχιούχοι δουλεύουν 5 χρόνια στη Βουλγαρία. Προβλέπονται επίσης χρήματα για παλιννόστηση και επανένταξη νέων επιστημόνων και υποψηφίων διδακτόρων που έχουν τελειώσει τις σπουδές τους στο εξωτερικό.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα