Ακριβώς όταν η Βουλγαρία για πρώτη φορά από περίπου δέκα χρόνια παραβίασε τα κριτήρια του Μάαστριχτ για ένταξη στην Ευρωζώνη και το δημόσιο έλλειμμά της ξεπέρασε το επιτρεπτό όριο του 3% του ΑΕΠ, οι αρχές στη Σόφια αποφάσισαν να θέσουν εκ νέου στην ημερήσια διάταξη της χώρας το θέμα του ευρώ. Πιθανόν το παράδειγμα της Λιθουανίας που είναι η τελευταία χώρα που εντάχθηκε στην Ευρωζώνη στην 1 Ιανουαρίου του 2015, προκάλεσε εκ νέου το ενδιαφέρον των βουλγαρικών αρχών προς το κοινό νόμισμα.

Επειδή ακριβώς από εκεί ο υπουργός Οικονομικών, Βλαντισλάβ Γκοράνοφ, ανακοίνωσε τα νέα σχέδια της κυβέρνησης να ζητήσει από τις 19 χώρες που έχουν εφαρμόσει ήδη το ευρώ, οδικό χάρτη με τις υποχρεώσεις της Βουλγαρίας και τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να πραγματοποιήσει για να ενταχτεί στην ζώνη του ευρώ.

Κατ αρχήν η εφαρμογή του ευρώ στις χώρες μέλη της ΕΕ είναι ζήτημα που ρυθμίζεται ακόμα στην Συνθήκη Προσχώηρησής τους, στην οποία διατυπώνεται ότι θα αναλάβουν την υποχρέωση αυτή όταν είναι έτοιμες να αντικαταστήσουν το εθνικό τους νόμισμα με το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Μέχρι στιγμής το έχουν κάνει 19 από τα κράτη μέλη της ΕΕ που διαμορφώνουν την έτσι ονομαζόμενη Ευρωζώνη.

Εκτός αυτής της συναλλαγματικής ένωσης μένουν χώρες σαν την Πολωνία, Τσεχία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία κ.α. Οι αιτίες για την κάθε χώρα είναι διαφορετικές, υπάρχει όμως μία αιτία που είναι κοινή. Είναι η όλο και μεγαλύτερη απαισιοδοξία από τα οφέλη μιας τόσο ριζοσπαστικής χρηματοοικονομικής μεταρρύθμισης στο φόντο των όχι τόσο ενθαρρυντικών παραδειγμάτων ορισμένων χωρών της Ευρωζώνης και στα συμφραζόμενα των όχι τόσο μεγάλων οικονομικών επιτεύξεων όλης της ζώνης.

Η υποχρέωση για την καθιέρωση του ευρώ έτσι ή άλλωστε παραμένει για όλες τις χώρες της ΕΕ, το ζήτημα είναι να επιλεχθεί η κατάλληλη στιγμή. Σύμφωνα με ειδικούς, για τη Βουλγαρία η στιγμή αυτή ήταν πριν την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009, όταν τα δημοσιονομικά της χώρας και οι μακροοικονομικοί της δείκτες κάλυπταν και τις πιο αυστηρές απαιτήσεις του Μάαστριχτ. Για έναν είτε άλλο λόγο, αλλά βασικά λόγω της επιφυλακτικότητας των βουλγαρικών αρχών και των χωρών της Ευρωζώνης, τότε ούτε τέθηκε σοβαρά το ζήτημα αυτό. Στην περίοδο εκείνη ούτε η Βουλγαρία είχε ιδιαίτερη ανάγκη από το ευρώ, ούτε η Ευρωζώνη είχε μεγάλη επιθυμία να δέχεται νέο μέλος με τα δικά του συμπληρωματικά προβλήματα.

Γιατί ακριβώς τη στιγμή αυτή η Σόφια εκ νέου θέτει το ζήτημα της εφαρμογής του ευρώ;

Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, υπάρχει πολιτική ομοφωνία σχετικά με το θέμα αυτό και μπορεί να αναμένεται η εφαρμογή του ευρώ στη Βουλγαρία έως το 2020. Κατά τη γνώμη του η Βουλγαρία θα κερδίσει από το ευρώ, επειδή η αντικατάσταση του λεβ με ευρώ θα έχει θετικό οικονομικό αποτέλεσμα για τη χώρα.

Επίσης ο χρηματοοικονομικός πόρος που θα μπορεί να δανείζεται η Βουλγαρία θα είναι πιο φθηνός. Θα καταργηθεί και ο υπολογισμός του συναλλαγματικού κινδύνου, που θα οδηγήσει στην αύξηση των ξένων επενδύσεων στη χώρα. Σύμφωνα με τον Βλαντισλάβ Γκοράνοφ στη Βουλγαρία δε θα συμβεί η γνωστή από τις αρνητικές εμπειρίες άλλων χωρών ανατίμηση των εμπορευμάτων και υπηρεσιών με την εφαρμογή του ευρώ, επειδή υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου των τιμών.

Σειρά αναλυτών όμως είναι της γνώμης ότι η Ευρωζώνη έχασε τελευταία αισθητά την ελκυστικότητα της για τα ενδεχόμενα μελλοντικά νέα μέλη της. Μία από τις μεγάλες ελπίδες που αναθέτονταν στο ευρώ αφορούσε τη σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Στην πραγματικότητα όμως τέτοια σταθερότητα στη ζώνη δεν παρατηρείται και το ευρώ δεν είναι τόσο σταθερό, όσο αναμένονταν. Αυτό, καθώς και το γεγονός ότι το 68% των Βουλγάρων έχει ορισμένες επιφυλάξεις σχετικά με το ευρώ, είναι η αιτία αρκετοί εμπειρογνώμονες οικονομολόγοι να συνιστούν στη Βουλγαρία να μην βιάζεται με την εφαρμογή του ευρώ και να περιμένει την τελειοποίηση των κοινών συναλλαγματικών μηχανισμών.

Ακόμα περισσότερο που και η άλλη πλευρά δε δηλώνει ιδιαίτερη επιθυμία για την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωζώνη, ενώ τα τελευταία μη ικανοποιητικά αποτελέσματα της βουλγαρικής οικονομίας και οι προοπτικές της, σύμφωνα με τη γνώμη των ειδικών, ενισχύουν συμπληρωματικά αυτήν την επιφυλακτικότητα.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα