Το 1885, 7 χρόνια μετά την Απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό, συμβαίνει ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην βουλγάρικη ιστορία – η ένωση της Βόρειας με τη Νότια Βουλγαρία. Αυτή η πολιτική νίκη του πρίγκιπα Αλεξάντερ Μπάτενμπεργκ  και του τότε πρωθυπουργού Πέτκο Καραβέλοβ υπαγορεύτηκε από τον εθνικό στόχο να συμπεριληφθούν τα βουλγάρικα εδάφη νότια του Αίμου, γνωστά με το όνομα Ανατολική Ρωμυλία, στο πριγκιπάτο της Βουλγαρίας.

Στο Χρυσό αρχείο της Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας φυλάσσεται ηχογράφηση του ακαδημαϊκού Χρίστο Χρίστοβ που ήταν διευθυντής του Ινστιτούτου Ιστορίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας των Επιστημών.

«Την εποχή της Ένωσης η αρχηγοί του κράτους συσπειρώνονται. Ο Πέτκο Καραβέλοβ ήταν πολύ λογικός άνθρωπος ενώ ο πρίγκιπας Μπάτενμπεργκ μετά τα πολιτικά του λάθη είχε ανάγκη την αγάπη του λαού και ο  εθνικός στόχος του την εξασφάλισε. Από την άλλη η αλήθεια είναι πως χάρη σε ‘κείνον η Ένωση ήταν δυνατή γιατί οι Βούλγαροι δεν θα τα κατάφερναν αν δεν υπήρχε ποιος να σταθεί επικεφαλής. Γι’ αυτό του οφείλουμε τιμή».

Δεν πρέπει να ξεχνάμε και το ρόλο των αγωνιστών από τον Απελευθερωτικό πόλεμο. Τον Φεβρουάριο του 1885 στο Πλόβντιβ δημιουργείται Βουλγάρικη Μυστική Κεντρική Επαναστατική Επιτροπή με πρόεδρο τον Ζαχάρι Στοϊάνοβ – πολεμιστή, συγγραφέα και δημοσιογράφο που εκδίδει την εφημερίδα «Αγών», ένα από τα βασικά μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ανατολική Ρουμελία.

Η προετοιμασία της Εθνικής Ένωσης υλοποιείται από μέλη της διοίκηση της πόλης, του στρατού και της κοινωνίας της. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1885 ο κυβερνήτης της περιοχής Γκαβρίλ Κράστεβιτς ανατρέπεται και σχηματίζεται προσωρινή κυβέρνηση που υποδέχεται τον πρίγκιπα Μπάτενμπεργκ ενώ η Βουλγαρία αναγκάζεται να υπερασπιστεί το σλόγκαν «Η δύναμη εν τη ενώσει» στον Βουλγαρο-σερβικό πόλεμο που ξεκινά δυο μήνες αργότερα.

Το μνημείο της Εθνικής Ένωσης ανεγείρεται στην ομώνυμη πλατεία του Πλόβντιβ το 1985, έναν αιώνα μετά από αυτά τα γεγονότα. Στο Χρυσό Αρχείο της ΒΕΡ φυλάσσεται και ο λόγος που εκφώνησε ο τότε αρχηγός του κράτους Τόντορ Ζίβκοβ.

«Σύντροφοι και συντρόφισσες – λέει ο πρόεδρος του Κρατικού Συμβουλίου και γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγάρικου Κομμουνιστικού Κόμματος. Με συγκίνηση εγκαινιάζω το μνημείο που αφιερώνεται στα 100 χρόνια από την Ένωση του πριγκιπάτου της Βουλγαρίας με την Ανατολική Ρουμελία. Στόχος μας είναι να δείξουμε την ευγνωμοσύνη μας για όσους έδωσαν τη ζωή τους για αυτήν την νίκη. Αιώνια η δόξα και η μνήμη τους!»

Ο τρόπος με τον οποίο οι ηγέτες της χώρας μας αφήνουν κατά μέρος τις ιδεολογικές τους αντιπαραθέσεις και τα προσωπικά τους συμφέροντα για την επιτυχία του εγχειρήματος της Εθνικής Ένωσης είναι ένα καλό μάθημα σήμερα για το λαό μας.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου