Μήπως οι αστροναύτες βλέπουν όνειρα στον ύπνο τους σαν όλους τους ανθρώπους στη Γη; Η θετική απάντηση της ερώτησης αυτής δεν έρχεται ούτε γρήγορα, ούτε εύκολα – αυτό συμβαίνει το 1988 στο πλαίσιο του επιστημονικού προγράμματος "Σίπκα", το οποίο ο δεύτερος Βούλγαρος αστροναύτης – Αλεξάνταρ Αλεξάντροφ, εκτελεί στον διαστημικό σταθμό "Mir" κατά τη διάρκεια της δεκαήμερης διαστημικής αποστολής του.

Ο αστροναύτης θυμάται: "Ένα από τα επιτυχέστερα πειράματα ήταν "Σον-Κ". Αντικείμενό του ήταν ο ύπνος των αστροναυτών και η δυνατότητα να αποκαθίστανται ενώ κοιμούνται στο Διάστημα. Έκαναν το πείραμα πάνω μου και ήταν επιτυχημένο. Αποδείχθηκε ότι κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης υπάρχουν τα ίδια τρία στάδια του ύπνου όπως στη Γη – βαθύς ύπνος, ελαφρύς ύπνος και ύπνος πριν το ξύπνημα. Με το πείραμα αυτό επιβεβαιώσαμε, ότι οι αστροναύτες μπορούν να αποκαθίστανται κατά τη διάρκεια διαρκούς πτήσης στο Διάστημα και να είναι ικανοί για εργασία".

Στις 7 Ιουνίου στις 6:03 το απόγευμα η Βουλγαρία βρέθηκε κάτω από το φως των προβολέων: το διαστημόπλοιο «Σογιούζ ТМ-5» εκτοξεύτηκε με επιτυχία με τριμελές πλήρωμα: τον Βούλγαρο αστροναύτη και εξερευνητή Αλεξάνταρ Αλεξάντροφ, τον επικεφαλής της πτήσης Ανατόλι Σολοβιόφ και τον μηχανικό Βίκτορ Σαβίνιχ. Αυτή τη φορά, σε αντίθεση με τη δραματική πρώτη πτήση στο Διάστημα του Βουλγάρου Γκεόργκι Ιβανόφ, του οποίου αντικαταστάτης ήταν ο Αλεξάντροφ, η αποστολή του γεννημένου στο Ομουρτάγκ πιλότου καταδιωκτικού αεροσκάφους στέφθηκε με πλήρη επιτυχία.

"Είμαι περήφανος που η πατρίδα μου, μαζί με τις σοσιαλιστικές χώρες, λαμβάνει μέρος στην πραγματοποίηση ευρέως προγράμματος εξερεύνησης του Διαστήματος για ειρηνικούς σκοπούς. Για δεύτερη φορά πολίτης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας θα συμμετάσχει μαζί με τους αστροναύτες της Σοβιετικής Ένωσης σε κοινή πτήση, που συμβολίζει την αιώνια και άρρηκτη βούλγαρο-σοβιετική φιλία. Την πτήση μου στο Διάστημα αφιερώνω στην 110^η επέτειο από την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας από οθωμανικό ζυγό και στην 44^η επέτειο από τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης στη χώρα μας".

Στις 9 Ιουνίου του 1988 το διαστημόπλοιο συνδέθηκε με τον διαστημικό σταθμό "Μιρ", όπου ο Αλεξάντροφ κατόρθωσε να εκτελέσει όλα τα 56 σχεδιασμένα πειράματα με 9 μοναδικές συσκευές, που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν εξ ολοκλήρου από Βουλγάρους επιστήμονες και ειδικούς στο πλαίσιο του προγράμματος "Σίπκα".

"Στη βάση της πτήσης ήταν το επιστημονικό πρόγραμμα "Σίπκα", που συμπεριλαμβάνει την εκτέλεση ορισμένων πειραμάτων στον τομέα της διαστημικής φυσικής και της αστροφυσικής, της διαστημικής ιατρικής και βιολογίας, καθώς και σε διάφορες τεχνολογίες. Οι συσκευές ήταν αυτοματοποιημένες. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα για 10 ημέρες να πραγματοποιηθούν τόσο πολλά πειράματα. Αυτό κατέστησε τη Βουλγαρία εκείνη την εποχή μια από τις κορυφαίες χώρες στο Διάστημα – ήμασταν έκτη διαστημική δύναμη στον κόσμο".

Στις 17 Ιουνίου του 1988, στις 2:20 το μεσημέρι οι τρεις αστροναύτες προσγειώνονται με επιτυχία στο Βόρειο Καζακστάν.

Η δεύτερη πτήση Βουλγάρου στο Διάστημα δεν είναι δωρεάν καρπός της βούλγαρο-σοβιετικής φιλίας. Όλος ο εξοπλισμός που κατασκευάστηκε στη Βουλγαρία έμεινε στη διάθεση της σοβιετικής αστροναυτικής. Μια από τις βουλγαρικές συσκευές – το δοσίμετρο "Λιούλιν", μέχρι και σήμερα λειτουργεί στην τροχιά γύρω από τη Γη, πλέον στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Η βουλγαρική συμμετοχή στην κοινή πτήση έχει και πραγματικό κόστος – 7 εκατομμύρια λέβα περίπου, αλλά πολλά από τα αποτελέσματα του διαστημικού προγράμματος "Σίπκα" βρήκαν την εφαρμογή τους και στη Γη. Για παράδειγμα, η συσκευή "Πλέβεν 87" μέχρι και σήμερα χρησιμοποιείται για έλεγχο της ταχύτητας των αντιδράσεων και της επαγγελματικής ικανότητας πιλότων, οδηγών κ.ά.

Η εκτόξευση του διαστημοπλοίου "Σογιούζ ΤΜ-5", η σύνδεσή του με τον σταθμό, τα πειράματα στο Διάστημα και η επιστροφή στη Γη – όλα πήγαν μέλι-γάλα. Η Βουλγαρία τότε ήταν στο απόγειο της διαστημικής δόξας της. Η πτήση του Αλεξάνταρ Αλεξάντροφ ήταν η τελευταία εντυπωσιακή κορυφή, που ανεβαίνει η χώρα μας πριν από τις αλλαγές του 1989.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα