"Για να γνωρίσουμε τον βουλγάρικο λαό, μαζί με τις λαογραφικές μελέτες, πρέπει να δώσουμε προσοχή και στα λαϊκά στολίδια που μας δείχνουν την τέχνη και την δημιουργία του. Έτσι θα καταλάβουμε τι έχει πάρει και τι έχει δώσει στους άλλους λαούς". Αυτό γράφει το 1913, στο βιβλίο του "Βουλγάρικα λαϊκά κεντήματα", ο επιφανής μας ζωγράφος Στέφαν Μπάτζοφ.

Η Στόικα και η Ζλάτκα Ποπόβι, μητέρα και κόρη από το Πλόβντιφ, προσπαθούν να  διατηρήσουν και να προωθήσουν τα βουλγάρικα παραδοσιακά κεντήματα. Οι δυο καλλιτέχνιδες έχουν στο βιογραφικό τους πάνω από 30 εκθέσεις στη Ρωσία, την Ιαπωνία και την Ελβετία, ενώ στις 11 Ιουνίου στο Ινστιτούτο Εθνολογίας και Λαογραφίας με Εθνογραφικό Μουσείο στην Βουλγάρικη Ακαδημία Επιστημών θα εγκαινιαστεί η έκθεσή τους "Το θαύμα των βουλγάρικων κεντημάτων" που θα συνεχιστεί ως το τέλος του καλοκαιριού.

"Τον τελευταίο καιρό οι άνθρωποι ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο από τα πρωτότυπα κεντήματα που μας εμπνέουν", λέει η Στόικα. "Γι’ αυτό τώρα εκθέτουμε και τις αυθεντικές φορεσιές, δείχνουμε την διαδικασία του κεντήματος και πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία αυτά στην σύγχρονη ένδυση".

Κάποτε οι Βουλγάρες ήξεραν πάνω από 100 βελονιές, ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται μόλις 10. Χάρη στα πρότυπα οι δυο γυναίκες αναγεννούν ξεχασμένες τεχνικές και αισθάνονται ιδιαίτερη χαρά όταν ανακαλύψουν κάποιο σπάνιο κομμάτι.

"Η παραδοσιακή βουλγάρικη φορεσιά είναι πλουμιστή και έχει πολλά χρώματα", λέει η Ζλάτκα. "Με κόκκινες, καφέ, μαύρες, μπλε, πράσινες, κίτρινες κλωστές και αποχρώσεις ζωγραφίζονται άλογα και πετεινοί, φυτά και δέντρα. Με ειδική δαντέλα στολίζονται τα μανίκια, τα ντεκολτέ και οι ποδόγυροι".

Στην έκθεση μπορούμε να δούμε επίσης τραπεζομάντιλα και πετσέτες, πουκαμίσες, φορέματα και ποδιές και να μάθουμε να αναγνωρίζουμε από τα χρώματα τις διάφορες τοποθεσίες – κόκκινο για την Σόφια, καφέ για το Πλέβεν, σαν ουράνιο τόξο του Σάμοκοβ και του Έλχοβο, ροζ για την Νοτιοδυτική Βουλγαρία.

"Αγανακτώ όταν βλέπω αντί για κέντημα να βάζουν στάμπες", λέει με πίκρα η Στόικα Ποπόβα. "Πώς είναι δυνατόν ένα λαϊκό συγκρότημα να βγαίνει στη σκηνή με ψευτοφορεσιές! Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που ψάχνουν αυθεντικά εργόχειρα και στολίδια. Είναι υπέροχο που υπάρχει αναγέννηση των παραδοσιακών γάμων, που οι νέοι σέβονται τις παραδόσεις".

Κατά τον Στέφαν Μπάτζοφ στα εργόχειρά τους οι γυναίκες υφαίνουν τον ψυχικό τους κόσμο, αναπαριστούν το περιβάλλον και τη ζωή τους και αφήνουν μια διαχρονική κληρονομιά.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου
Φωτογραφίες: Ντεσισλάβα Ιβανόβα