Εμείς οι Βούλγαροι είμαστε λαός που έχει μια από τις παλαιότερες διατηρημένες παραδόσεις στην Ευρώπη και θα είναι λυπηρό να μην τις μεταφέρουμε  στις επόμενες γενιές. Οι ενθουσιώδεις άνθρωποι από την Ένωση για Ανάπτυξη των Τεχνών και των Παραδοσιακών επαγγελμάτων έχουν βάλει ως σκοπό τους την διαφύλαξη των παραδόσεων. Κάθε χρόνο ανακαλύπτουν και έρχονται σε επαφή με δεκάδες μάστορες, ερμηνευτές και ερευνητές από τον χώρο της λαογραφίας από όλη τη Βουλγαρία. Η ιδέα είναι μέσω του ετήσιου βραβείου "Φύλακας των παραδόσεων" να στραφεί η προσοχή της κοινωνίας και των θεσμών προς τους ανθρώπους που είναι αφιερωμένοι στη δουλειά και το χόμπι τους που βασίζονται στην παράδοση. "Κανείς δεν αμφιβάλλει για το ρόλο αυτών των καλλιτεχνών που με τις προσπάθειές τους διαφυλάττουν την βουλγάρικη εθνική ταυτότητα", λένε οι διοργανωτές του διαγωνισμού.

Κάθε δημιουργός και κάθε Βούλγαρος μπορεί να γίνει υποψήφιος για το βραβείο αρκεί να συμβάλλει στην διαφύλαξη του βουλγάρικου στοιχείου. Οι κατηγορίες ποικίλουν – φολκλόρ, παραδοσιακά επαγγέλματα, ζωγραφική, μαγειρική, προσωπικότητες, οργανώσεις ή κατοικημένες περιοχές. Επιτροπή κρίνει κάθε μια πρόταση, εκτιμώντας ιδιαίτερα τις προσωπικότητες που όχι μόνο διαφυλάσσουν τις παραδόσεις, αλλά και τα καταφέρνουν να τις δημοσιοποιούν και να τις εξαπλώνουν.

Τυπικό παράδειγμα είναι η Ροσίτσα Στάνεβα από την πόλη Παβλικένι που ξεκινά να υφαίνει στον αργαλειό πριν μόλις 4 χρόνια και συμμετέχει ήδη σε πολλά φεστιβάλ. Συνέχεια δείχνει στους γύρω της πώς να υφαίνουν, έχει μεταδώσει την τέχνη της σε δεκάδες νέους ανθρώπους. Η Ροσίτσα δεν είναι η μόνη που έχει αφιερωθεί στην παράδοση και οι δημιουργοί σαν κι εκείνη συνήθως ασχολούνται με κάμποσες τέχνες. Αυτό έχει παρατηρήσει η Μαριέτα Νέντκοβα, μέλος της Ένωσης των παραδοσιακών επαγγελμάτων που μαστορεύει με δέρμα και μαλλί.

"Οι φύλακες των παραδόσεων είναι αληθινοί Βούλγαροι", λέει εκείνη. "Το μήνυμα της πρωτοβουλίας μας είναι ο καθένας μας να στραφεί στον εαυτό του σαν φύλακας των παραδόσεων για να νιώσει υπερήφανος συνειδητοποιώντας την εθνική του ταυτότητα. Οι Βούλγαροι έχουν την συμβολή τους στην εξέλιξη του παγκόσμιου πολιτισμού και πρέπει να ενδιαφερόμαστε για εκείνον. Η παράδοση είναι ζωντανή όταν μεταβιβάζεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δυστυχώς, αυτοί οι άνθρωποι μένουν απαρατήρητοι και δεν έχουν κοινωνική αναγνώριση. Συχνά τους υποτιμούν, ενώ είναι αληθινοί δημιουργοί και φέρουν ανεπανάληπτο ταλέντο. Οι παραδοσιακοί επαγγελματίες που δημιουργούν αυθεντικά έργα βάζουν στην τέχνη τους την καρδιά και την ψυχή τους, όπως και προσωπικά μηνύματα. Στην αγορά μπορούν να αγοραστούν πολλές χειροποίητες κάρτες και ζωγραφιστά αντικείμενα τα οποία μέσα τους δεν έχουν παραδοσιακά στοιχεία και συχνά είναι κατασκευασμένα σε ξένες χώρες. Δεν φέρουν την δημιουργία και την ζεστασιά που έχει η ξυλογλυπτική, η εικονογραφία και η επεξεργασία του δέρματος χάρη στα οποία διασώζεται μια παράδοση αιώνων που φαίνεται στο στόλισμα και στο στυλ του μάστορα. Το παραδοσιακό επάγγελμα μεταφέρεται από τον γονιό στο παιδί και δεν μαθαίνεται από εγχειρίδια και κλιπάκια στο ίντερνετ. Ο μάστορας μπορεί να σου δείξει κάποια μυστικά της τέχνης του, να σου δείξει τις λεπτομέρειες, να σου εξηγήσει πως οργανώνεται η παραγωγή και πως επικοινωνεί με το κοινό".

Μέρος της πρωτοβουλίας "Φύλακας των παραδόσεων" είναι το εθνικό στρογγυλό τραπέζι αφιερωμένο στα σχολεία που έχουν ειδικά τμήματα με καλλιτεχνική κατεύθυνση. Η Ένωση των παραδοσιακών επαγγελματιών προσπαθεί να παρουσιάσει τα επιτεύγματα των μαθητών σ’ αυτά τα σχολεία για να υπογραμμίσει την σημασία της ενθάρρυνσης των τεχνών και των επαγγελμάτων στα σχολεία.

Η Ίβα Κότεβα έχει αποφοιτήσει από το εξειδικευμένο τμήμα του 144ου σχολείου για παιδιά που ενδιαφέρονται για το φολκλόρ. Είναι 13 χρονών και είναι υποψήφια για το βραβείο "Φύλακας των παραδόσεων". Η ερμηνεία της στην σκηνή προκάλεσε τον θαυμασμό του κοινού.

"Η δασκάλα μου είναι η παραδοσιακή τραγουδίστρια Μπίνκα Ντόμπρεβα", λέει η Ίβα. "Έχω κερδίσει βραβεία από συμμετοχές μου σε πολλά φεστιβάλ. Αισθάνομαι συνδεδεμένη με τις παραδόσεις γιατί θέλω να κάνω περισσότερους ανθρώπους να είναι υπερήφανοι που είναι Βούλγαροι. Οι φίλοι μου από το σχολείο με στηρίζουν. Νομίζω πως ακόμα και τα παιδιά από την πρωτεύουσα αγαπούν τα παραδοσιακά τραγούδια μας. Ακόμα περισσότερο αισθάνομαι συνδεδεμένη με την παράδοση όταν γυρίζω στο χωριό μου, στο Μπόρινο της Ροδόπης όπου οι άνθρωποι με γνωρίζουν και θυμούνται τον παππού μου που ίδρυσε το συγκρότημα "100 καμπά γκάιντες".

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου