Το ζεστό καλοκαίρι του 2013 κάναμε πεζοπορία στο όμορφο βουνό Ζαβάλσκα. Αποδείχθηκε ότι το δυτικότερο μέρος της Δυτικής Βουλγαρίας είναι γεμάτο μικρά βουνά, στα οποία φαίνεται ότι δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία στα μαθήματα γεωγραφίας ή απλώς δεν αναφέρονται στα σχολικά βιβλία. Εκτός από το βουνό Ζαβάλσκα, εκεί βρίσκονται και τα Βισκιάρ, Λιουμπάς, Τσέπαν, Ρούι κ. ά.

Ένας ελισσόμενος και έρημος δρόμος μας έβγαλε στη Μονή του Αγίου Αρχαγγέλου Μιχαήλ κοντά στο χωριό Μπίλιντσι, σε απόσταση 16 χιλιομέτρων από την πόλη Μπρέζνικ. Το καθολικό της μονής χτίστηκε τον 13^ο-14^ο αιώνα. Κηρύχθηκε μνημείο πολιτισμού εθνικής σημασίας λόγω των τοιχογραφιών του. Οι τοιχογραφίες όμως καταστράφηκαν και ο ναός γκρεμίζεται, βυθισμένος στα αγριόχορτα.



Δυστυχώς, το μοναστήρι αυτό είναι μόνο ένας από τους τόπους, που μας άφησε το παρελθόν κι εμείς εγκαταλείψαμε και ξεχάσαμε. Με σκοπό να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία για τους εγκαταλελειμμένους τόπους στη Βουλγαρία και να ενώσει τους ανθρώπους γύρω από την ιδέα για την αναγέννησή τους ένας νέος άνθρωπος – ο Πλάμεν Στέφανοφ, πυροσβέστης, πριν από τρία χρόνια δημιουργεί σελίδα στο Facebook, που λέγεται "Εγκαταλελειμμένο στη Βουλγαρία". Διατηρεί τη σελίδα μαζί με τη φίλη του στον ελεύθερο χρόνο του και έτσι "επενδύει" το πάθος του για τα ταξίδια και τη φωτογραφία σε μια ευγενική πρωτοβουλία.

Παράλληλα με τις φωτογραφίες και τις διηγήσεις του, δημοσιεύει και υλικά που του στέλνουν άνθρωποι απ’ όλη τη χώρα. Και ο αριθμός των φαν της σελίδας του πλέον ξεπερνά τις 13 χιλιάδες. "Κάθε μέρα αφιερώνω 15 λεπτά του ελεύθερου χρόνου μου για να δείξω στους ανθρώπους κάτι ενδιαφέρον, που δεν ξέρουν, αλλά είναι μέρος της ιστορίας της Βουλγαρίας", λέει ο Πλάμεν.



Ποιες είναι οι πιο συγκλονιστικές θέες καταστροφής, που έχει δει κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στη Βουλγαρία;
"Όλα μπορούν να είναι συγκλονιστικά: από τη Σχολή Πολεμικού Ναυτικού (στην άνω φωτογραφία), από την οποία πέρασαν χιλιάδες ναύτες, μέχρι και έναν μικρό ιδιωτικό παιδικό σταθμό στο δάσος – μεγάλα κτίρια, που φαίνεται ότι ανακαινίστηκαν με αρκετούς πόρους και στη συνέχεια για κάποιο λόγο, εγκαταλείφθηκαν. Οι άνθρωποι εντυπωσιάζονται πιο πολύ από τους στρατιωτικούς χώρους που στο παρελθόν συντηρούνταν με τεράστιους πόρους και κρατούνταν μυστικό και τώρα έχουν παραμεληθεί. Οι φορολογούμενοι, όμως, εξακολουθούν να πληρώνουν για τη φύλαξή και τη συντήρησή τους. Ο καθένας που επισκεφθεί έναν τέτοιο χώρο, βλέπει ότι εκεί όλα ερημώθηκαν και καταστράφηκαν. Το κακό είναι ότι οι χώροι αυτοί δεν παραχωρούνται για εκμετάλλευση από ιδιώτες. Και κάθε αεροδρόμιο έκτασης μερικών εκατοντάδων στρεμμάτων, μπορεί να είναι χρήσιμο για την κοινωνία, ακόμη και αν μετατραπεί σε πίστα αυτοκινήτων ή σε χώρο για μαθήματα οδήγησης. Αντί γι’ αυτό, σταδιακά καταστρέφονται. Η πρακτική δείχνει ότι ένα σημαντικό μέρος των χώρων αυτών βρίσκονται σε πολύ ελκυστικά σημεία και μια μέρα αγοράζονται για αστεία ποσά και γίνονται ιδιωτική περιουσία. Απ’ εκεί και πέρα οι άνθρωποι που έχουν πληρώσει την κατασκευή τους με τους φόρους τους δεν μπορούν πια να τους χρησιμοποιούν".

Συχνά μας εντυπωσιάζουν τα νοικοκυρεμένα δρομάκια με τα διατηρημένα παλιά κτήρια στη Δυτική Ευρώπη και δεν παρατηρούμε τις ομορφιές κάτω από τη μύτη μας και τις αφήνουμε να καταστρέφονται. "Πολύ πιο εύκολα είναι να καθόμαστε και να περιμένουμε κάποιος άλλος να το κάνει αντί για μας, αντί να αυτοοργανωθούμε και να κάνουμε κάτι μόνοι μας", απαντά ο Πλάμεν, αλλά διευκρινίζει αμέσως ότι παρατηρεί και άλλη θετική τάση: "Στη σελίδα μου γνώρισα πολλούς νέους ανθρώπους στη Βουλγαρία που είναι παράδειγμα προς μίμηση. Για παράδειγμα, ένα αγόρι, τον Κριστιάν, που μέσω του Facebook ξεκίνησε στη Ροδόπη μια πρωτοβουλία για τη διατήρηση της στενής σιδηροδρομικής γραμμής εκεί. Οργανώνει τους νέους να ανακαινίζουν με δικούς τους πόρους τους σταθμούς του τρένου. Δεν μπορούν όμως να αναγεννήσουν αυτές τις στάσεις – που είναι δουλειά του κράτους, αλλά προσπαθούν να βελτιώσουν την εμφάνισή τους για τους τουρίστες. Κάθε χώρος που βλέπουμε αργά ή γρήγορα μπορεί να γίνει περιουσία των πολιτών μέσω συγκέντρωσης υπογραφών ή οργάνωσης ομάδας προς υποστήριξή του", είναι πεπεισμένος ο Πλάμεν.

Ο νέος άνθρωπος ελπίζει με τη σελίδα του να βοηθήσει τους ανθρώπους να ανοίξουν τα μάτια τους για αυτά που έχτισαν οι πρόγονοί μας και για τη στάση μας απέναντι στην κληρονομιά αυτή. "Ο στόχος είναι να τη δουν και να σκεφθούν πώς μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση", εξηγεί ο Πλάμεν Στέφανοφ, το αγόρι που στέκεται πίσω από το πρότζεκτ "Εγκαταλελειμμένο στη Βουλγαρία".

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα
Φωτογραφίες: www.facebook.com/exbulgaria και Μιγκλένα Ιβανόβα