Ολοκληρώθηκε, την περασμένη εβδομάδα,η περιοδία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στη Σλοβενία, τη Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Τα μηνύματά του σχετίζονται με τη διεύρυνση της ΕΕ μετά την έξοδο της Μ. Βρετανίας, την σωτηρία της Ελλάδας από τη χρεοκοπία, καθώς και το «νέο ευρωπαϊκό σχέδιο», όπως ονομάζεται διπλωματικά η μελλοντική μετάβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των δύο ή περισσότερων ταχυτήτων- δηλαδή των χωρών πρώτης και δεύτερης κατηγορίας

Αλλά το κύριο θέμα της περιοδείας ήταν Τουσκ να καυχηθεί για το πώς οι Βρυξέλλες επιδέξια και αποτελεσματικά βοήθησαν τις χώρες των Βαλκανίων να διαλύσουν την αποκαλούμενη «βαλκανικό οδό» των μεταναστών, με την συμφωνία που υπογράφτηκε με την Τουρκία, η οποία θα πρέπει να τους κρατά στο έδαφός της.

Στη Σόφια ο Τουσκ έγινε δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ρούμεν Ράντεφ. Οι δυο τους συνομίλησαν κεκλεισμένων των θυρών και στη συνέχεια έδωσαν σύντομη συνέντευξη τύπου. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ξεκίνησε με ένα χτυπηματάκι στον ώμο: «Η Βουλγαρία είναι το καλύτερο παράδειγμα για το πώς προφυλάσσονται τα σύνορα της ΕΕ, ακόμα κι αυτά με την Τουρκία». Ο Τουσκ πρόσθεσε, σε αυτό το πλαίσιο, ότι η Σόφια είναι ένα βήμα μακριά από την ένταξή της στη ζώνη του Σένγκεν, την οποία ο ίδιος υποστηρίζει, αλλά υπάρχουν κι άλλοι οι οποίοι έχουν αντιρρήσεις. Αυτό το κλισέ, στις διαφορετικές του εκδοχές και αποχρώσεις, το ακούμε εδώ και χρόνια, σε κάθε επίσκεψη που πραγματοποιεί στη Σόφια κάποιος ανώτερος υπάλληλος της ΕΕ.

Ένα άλλο κλισέ, που ακούσαμε από το στόμα του Τουσκ, είναι ότι ΕΕ δεν είναι μόνο κεφάλαια και προγράμματα αλλά και κοινές αξίες, πολιτική αλληλεγγύης και αξιοπρέπεια. Είπε, πάντως, ότι συνειδητοποιεί πόσο βαραίνει τον προϋπολογισμό της Βουλγαρίας η φύλαξη των συνόρων της με την Τουρκία, η οποία είναι εκτός της ΕΕ, και ανακοίνωσε ότι, σε περίπτωση που οξυνθεί η κατάσταση, η ΕΕ είναι έτοιμη για την την παροχή άμεσης χρηματοδότησης στη Βουλγαρία. Πρόκειται για την κατά σειρά υπόσχεση, η οποία αποδεικνύει ότι, τελικά, τα κεφάλαια είναι πάνω απ'όλα. Για την ώρα η Βουλγαρία θα πρέπει να συνεχίσει να δαπανά χρήματα από τον δικό της προϋπολογισμό, μια και η συμβολική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έχει ήδη ξοδευτεί.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρούμεν Ράντεφ ήταν συγκεκριμένος και λακωνικός: «Η ασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών ξεκινά από την ασφάλεια των βουλγαρικών συνόρων». Ο ΠτΔ απαίτησε την έγκριση ενός κοινού επιχειρησιακού σχεδίου, με την χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την προστασία των βουλγαρικών συνόρων, σε περίπτωση μαζικής μεταναστευτικής πίεσης και υπενθύμισε στον επισκέπτη του ότι για την Βουλγαρία είναι «εξαιρετικά σημαντική η ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας με την Τουρκία» και ότι «η αυξανόμενη ένταση μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας δημιουργεί μεγάλο κίνδυνο στη Βουλγαρία». Η απάντηση του Τουσκ ήταν σε «στυλ Πόντιου Πιλάτου»:Η ΕΕ τηρεί τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από τη συμφωνία (ρίχνει δηλαδή δισεκατομμύρια στα ταμεία της Άγκυρας) και περιμένει από την Τουρκία να τηρρήσει κι αυτή τις υποχρεώσεις της (να κρατήσει, σε καταυλισμούς,στο έδαφός της τα εκατομμύρια των μεταναστών).

Κάνει, άραγε, σωστά τους λογαριασμούς της η Ευρωπαϊκή Ένωση; Ή μήπως τους κάνει χωρίς τον ξενοδόχο; Μετά από μερικές ημέρες, το τουρκικό δημοψήφισμα θα δώσει, κατά πάσα πιθανότητα, απεριόριστη εξουσία στο σημερινό Πρόεδρο Ρετζέπ Ταΐπ Ερντογκάν. Και τότε ο «νέος σουλτάνος» της γειτονικής χώρας θα μπορούσε σε μια μέρα, με το ένα ή το άλλο πρόσχημα, να αποφασίσει να εξαπολύσει εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες στη Δυτική Ευρώπη. Τότε τα συρματοπλέγματα κατά μήκος των βουλγαρικών συνόρων με την Τουρκία θα πέσουν από την πίεση κι αναρωτιέμαι πώς και πότε θα βοηθήσουν τα συμπληρωματικά κεφάλαια που υποσχέθηκαν οι Βρυξέλλες στη Βουλγαρία. Πώς και πότε θα βοηθήσουν οι περίφημες «κοινές αξίες, η πολιτική αλληλεγγύης και η αξιοπρέπεια».

Μήπως θα ήταν καλύτερα, αντί να πληρώνει δισεκατομμύρια στην Τουρκία, να οικοδομούσε η ΕΕ, μ’ αυτά τα χρήματα, στρατόπεδα διαμονής των προσφύγων κοντά στις εμπόλεμες ζώνες, τις ζώνες οι οποίες δημιουργούν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες;Ο Τουσκ, κατά την επίσκεψή του στη Σόφια, δεν είπε τίποτα για το θέμα αυτό. Ούτε υπέρ ούτε κατά.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης