Φέτος το Εθνικό Πολυτεχνικό Μουσείο γιορτάζει την 60η επέτειό του. Η ιδέα για συλλογή τεχνικού εξοπλισμού από το παρελθόν ήταν όνειρο πολλών Βουλγάρων μηχανικών. Η υλοποίησή της όμως γίνεται αρκετά χρόνια αργότερα. Μία από τις αιτίες είναι ότι για τη συλλογή ευθύνονταν διάφοροι θεσμοί - η Επιτροπή Πολιτισμού, η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, η Επιτροπή για Ανώτατη Εκπαίδευση και Τεχνική πρόοδο. Το 1968 όμως διορίζεται ο πρώτος επιμελητής του μουσείου, ενώ το επόμενο έτος και ο πρώτος διευθυντής του. Έτσι αρχίζει η συγκέντρωση εκθεμάτων και η εκλαΐκευση της ιδέας αυτής. Στην εν λόγω περίοδο το Πολυτεχνικό Μουσείο συνεργάζεται πολύ καλά με τις επιστημονικές και τεχνικές ενώσεις. Η γενική επιμελήτρια του Μουσείου, κα Λιουμπόβ Φίλιποβα μας λέει τα εξής:

«Ένας από τους ανθρώπους, στους οποίους ανήκει η πρωτοβουλία για το μουσείο είναι ο μηχανικός Στέφαν Ράμποφ, αργότερα υφηγητής στον τομέα εξοπλισμού επικοινωνίας στο Πολυτεχνείο. Κατορθώνει να προσελκύσει συνεργάτες από διάφορους θεσμούς, που κατέχουν αντικείμενα, συνδεδεμένα με την ιστορία της τεχνικής. Και έτσι αρχίζουν να παραχωρούνται στο Μουσείο διάφορα εκθέματα. Η πρώτη μεγάλη συλλογή είναι από την Τεχνική Σχολή Μικρομηχανικής και Οπτικής, που δίνει παλιές κινηματογραφικές μηχανές, κάμερες, φωτογραφικές μηχανές και δύο ωρολόγια. Δεν είναι κάτι μεγάλης αξίας, αλλά για την αρχή τέτοιου μουσείου είναι καλό. Η μεγαλύτερη και πιο αντιπροσωπευτική συλλογή παραχωρείται στο μουσείο στις αρχές της δεκαετίας του ’70 του περασμένου αιώνα. Είναι η λεγόμενη βασιλική συλλογή. Πρόκειται για αντικείμενα από τη βασιλική περιουσία, πιθανόν από το παλάτι «Βράνα», που μέχρι τότεχρησιμοποιούνταν σαν σκηνικά στο Κινηματογραφικό Κέντρο με όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις από την χρήση τους.»

Και τότε ύστερα από ένα άρθρο στην εφημερίδα «Αντένι» η Επιτροπή Πολιτισμού δραστηριοποιείται σοβαρά και στη δραστηριότητα αυτή πρωτοπόρο ρόλο παίζει το Πολυτεχνικό Μουσείο, στο οποίο εργάζονται νέοι και εμπνευσμένοι άνθρωποι, ενώ πολλά και από τα αντικείμενα είναι και τεχνικά. Η συλλογή που χρησιμοποιείται στο Κινηματογραφικό Κέντρο διανέμεται μεταξύ ορισμένων μουσείων της Σόφιας. Με τον τρόπο αυτό στο Μουσείο παραχωρείται θαυμάσια συλλογή από 17 ωρολόγια. Τώρα τρία από τα ρολόγια αυτά μπορούν να ειδωθούν στην έκθεση «Η ομορφιά του χρόνου».

Στο μουσείο μπαίνει και η προσωπική συλλογή ρολογιών του Γκεόργκι Χατζινικόλοφ, καθώς και τα εργαλεία του.

«Είναι από τους λίγους Βουλγάρους που έχουν περάσει ειδική εκπαίδευση το 1914 στην Ελβετία», συνεχίζει η Λιουμπόβ Φίλιποβα. «Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του διδάσκει νεαρούς Βουλγάρους που θέλουν να μάθουν την τέχνη. Και το 1930 ιδρύει επιχείρηση που ονομάζεται Κέντρο Ρολογιών «Γκνόμον». Η επιχείρησή του θέτει περίπου 60 ρολόγια σε πύργους και σιδηροδρομικούς σταθμούς σε πολλές πόλεις της χώρας. Οι πόλεις Γκάμπροβο, Στάρα Ζαγκόρα, Σεβλίεβο έχουν στα κτίρια των τραπεζών τους ή στα ταχυδρομεία τους τέτοια ρολόγια. Τη δεκαετία του ’40 είναι ήδη και ηλεκτρικά. Τοποθετεί και το ηλεκτρικό σύστημα του ρολογιού στο Κεντρικό Ταχυδρομείο. Ενώ σήμερα μπορείτε να δείτε δικό του ρολόι και στην Εκκλησία των Αγίων Επταρίθμων.»

Με την πάροδο του χρόνου το προσωπικό του μουσείου αυξάνεται και οι επιμελητές ταξιδεύουν και στην επαρχεία. Γράφουν τα διηγήματα παλιών τεχνικών, μηχανικών, αναζητούν εκθέματα και αρχεία. Έτσι το μουσείο δημιουργεί και συλλογή γραφομηχανών. Μεταξύ τους είναι σπάνια είδη από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Τεράστια είναι και η συλλογή από ραδιόφωνα. Στην έκθεση είναι και η πρώτη βουλγαρική τηλεκάμερα, που κατασκευάζει ο καθηγητής Σάζντο Ιβανόφ. Μαζί της το 1952 γίνεται και η πρώτη τηλεοπτική μετάδοση στη χώρα. Στα χρόνια οι επιμελητές του μουσείου έχουν θαυμάσιες σχέσεις και με τη Φυσική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σόφιας και με το Τεχνικό Πανεπιστήμιο. Και έτσι οι παλιές συσκευές παραχωρούνται στο μουσείο. Στο τμήμα Συσκευών Φυσικής μπορεί να ειδωθεί π.χ. το τηλεσκόπιο του επιστήμονα-εγκυκλοπαιδιστή Πέταρ Μπερόν (1799-1871). Είναι γνωστός σαν συντάκτης του πρώτου βουλγαρικού αλφαβητάριου, αλλά και με τις προσπάθειές του για ερμηνεία προβλημάτων, συνδεδεμένων με την ουράνια φυσική π.χ. Η τελευταία μεγάλη δωρεά που έλαβε το μουσείο είναι το πτυχίο του Τεοντόρ Ντιμιτρόφ, μακρόχρονου αναπληρωτή βιβλιοθηκάριου της βιβλιοθήκης του ΟΗΕ. Έχει αφήσει στη Βουλγαρία πολλές συλλογές. Στο Πολυτεχνικό Μουσείο είναι τα ωρολόγια – θαυμάσια δείγματα από το δεύτερο ήμισυ του 19^ου αιώνα διάσημων Γάλλων κα Ελβετών μαστόρων.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα