Είναι της μόδας να μιλάμε για τη νέα γενιά ως ψηφιακή. Αποκαλούμε έτσι τουλάχιστον τα παιδία που γεννήθηκαν μετά το 2000, επειδή δεν μπορούν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς μερικές οθόνες – της τηλεόρασης, της ταμπλέτας, του smartphone, του κομπιούτερ. Οι πληροφορίες φτάνουν σ’ αυτά σε τεράστιο όγκο, αλλά μαθαίνουν τις νέες τεχνολογίες με ευκολία, με την οποία εμείς μαθαίναμε να παίζουμε λάστιχο.

Οι ειδικοί λένε ότι αυτά τα παιδιά ξεχωρίζουν με μερικά θετικά χαρακτηριστικά τους. Πρώτα απ’ όλα με το επιχειρηματικό πνεύμα τους, για το οποίο κρίνουμε από το γεγονός ότι, το 72% των μαθητών του γυμνάσιου θέλει να αναπτύξει δική του επιχείρηση, και σχεδόν το 40% είναι βέβαιο ότι θα ανακαλύψει καινοτομία με την οποία θα αλλάξει τον κόσμο. Η νέα ενημερωμένη γενιά ενδιαφέρεται για τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης και ταυτόχρονα επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την οικογένεια, όταν πρόκειται για προσωπικές επιλογές και εμπειρίες.

«Από το 2010 μέχρι σήμερα οι γονείς γίνονται όλο και πιο φιλελεύθεροι, δηλαδή οι κανόνες για τη χρήση του Διαδικτύου μειώνονται αισθητά, κάτι το οποίο προκαλεί σοβαρό κίνδυνο για τα παιδιά», προειδοποιεί η Εβελίνα Λαφτσίσκα, ψυχολόγος στον Σύνδεσμο «Γονείς».

Το γεγονός ότι, όλο και νωρίτερα τα παιδιά γίνονται χρήστες στο Διαδίκτυο, τους καθιστά αντιμέτωπους με πολλές προκλήσεις και όταν έχουν ανησυχίες online, δεν ξέρουν σε ποιον πρέπει να απευθυνθούν. Η ευθύνη είναι στα χέρια των ψηφιακών γονέων.

Τι κρύβεται πίσω από αυτή την έννοια; - εξηγεί η Εβελίνα Λαφτσίσκα:

«Οι ψηφιακοί γονείς είναι όλοι που έχουν την τύχη ή την ατυχία να ζουν τον 21^ο αιώνα. Οι γονείς σήμερα δεν μπορούν να αντλούν από την εμπειρία των γονιών τους, μερικές φορές δεν έχουν εμπειρία με το ψηφιακό περιβάλλον και ακόμα και εκείνοι με ισχυρές τεχνικές δεξιότητες αντιμετωπίζουν προκλήσεις στο Διαδίκτυο. Επειδή το Διαδίκτυο εδώ και χρόνια δεν είναι πλέον μια τεχνική πλατφόρμα, αλλά μια πραγματικά πολύ διαδραστική κοινωνική πλατφόρμα. Από την πλευρά τους τα παιδιά αλληλεπιδρούν με έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, σχεδόν από τη γέννησή τους είναι στο Facebook, Viber, Skype και άλλα κοινωνικά δίκτυα.»

Σύμφωνα με την Εβελίνα Λαφτσίσκα, οι ψηφιακοί γονείς σε όλο τον κόσμο βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρά ζητήματα και την ανάγκη να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν online δεξιότητες επικοινωνίας για να προσανατολιστούν καλύτερα στη θάλασσα πληροφοριών και απόψεων.

«Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όταν τα παιδιά διαβάζουν ψευδείς ή τρομακτικές πληροφορίες - φωτογραφίες ή δημοσιεύματα του τύπου «Αν δε μοιραστείς , η μητέρα σου θα πεθάνει». Είναι εξαιρετικά συγκλονιστικό, ειδικά για τα μικρότερα, μιας και τα παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών αντιλαμβάνονται τον κόσμο κυριολεκτικά και δεν μπορούν να διακρίνουν τι είναι αληθινό, τι δεν είναι, ποιος το έγραψε, γιατί φτάνει σ’ αυτά. Σε αυτή την περίπτωση συστήνουμε προγράμματα γονικού ελέγχου, επειδή μέσω τους μπορεί να περιοριστεί το χρονικό διάστημα, στο οποίο τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, καθώς και το περιεχόμενο. Αυξάνεται το ποσοστό των γονέων που χρησιμοποιούν τέτοια προγράμματα, αλλά ακόμα δεν είναι αρκετά μεγάλο.» θεωρεί η ψυχολόγος.

Όσον αφορά τα μεγαλύτερα παιδιά – καθήκον των γονέων είναι να τους προκαλούν να μοιράζονται τις δραστηριότητές τους στο Διαδίκτυο. Μια έρευνα από τα τέλη του 2016 έδειξε ότι, τα μισά παιδιά στη Βουλγαρία δεν έχουν συζητήσει με τους συγγενείς τους όταν κάτι στο Διαδίκτυο τους έχει προκαλέσει ανησυχία.

«Φυσικά, τα παιδιά απάντησαν ότι, πρώτα αναζητούν τις μητέρες τους, στη συνέχεια, τους φίλους και, στο τέλος τους πατέρες. Αλλά σίγουρα οι φίλοι είναι μια πολύ σημαντική πηγή πληροφοριών. Αυτό ωστόσο μπορεί να είναι καλό ή όχι τόσο, επειδή τα παιδιά δεν έχουν πολλές κοινωνικές δεξιότητες και εμπειρία, κάτι, που μπορεί να τους θέσει σε κίνδυνο. Για παράδειγμα, να μην ξέρουν πώς να απαντήσουν σε περίπτωση εκφοβισμού στο Διαδίκτυο», λέει η ψυχολόγος Εβελίνα Λαφτσίσκα και συνιστά σε μια τέτοια περίπτωση «να σταματήσουν αμέσως την επικοινωνία, ενώ η αλληλογραφία να διατηρηθεί, να αποκλειστεί το πρόσωπο και να μην απαντάται σε προσβολές. Αν είναι απαραίτητο – τα παιδιά να ζητήσουν την ιστοσελίδα savenet.bg ή τους προσκόπους στον κυβερνοχώρο.»

Με πρωτοβουλία του Κέντρου για Ασφαλές Διαδίκτυο και τον Σύνδεσμο «Γονείς» στη Βουλγαρία εκπαιδεύτηκαν πάνω από 200 πρόσκοποι στον κυβερνοχώρο - παιδιά από διαφορετικά μέρη της χώρας που είναι σε θέση να βοηθήσουν τους συνομήλικους τους σε περίπτωση ανάγκης. Συχνά οι πρόσκοποι διοργανώνουν πρωτοβουλίες, μέσω των οποίων διαδίδουν πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους στο Διαδίκτυο και για το πώς τα παιδιά μπορούν να τους αντιμετωπίσουν. Οι πιο επιτυχημένες βραβεύονται κάθε χρόνο, την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, η οποία σημειώνεται τη δεύτερη Τρίτη του Φεβρουαρίου.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Σύνδεσμος «Γονείς»