Το Θέατρο «Ρέπλικα» συλλέγει αυθεντικές ιστορίες σχολικής βίας, προκειμένου να παρουσιάσει στους θεατές όλους τους ενδιαφερόμενους. Ωστόσο δε στέκονται ενώπιον δικαστηρίου - δεν υπάρχουν κατηγορούμενοι στη σκηνή, ούτε ένορκοι ανάμεσα στους θεατές. Δίνοντας τον λόγο σε έναν μαθητή, έναν καθηγητή και έναν γονέα, τελικά οι βιαστές και τα θύματα πάντα ζητούν έλεος: Και εμένα ποιος θα με βοηθήσει;

«Κακά παιδιά» είναι μια παράσταση-ντοκιμαντέρ, την οποία παρουσιάζει το Κοινωνικό Θέατρο «Ρέπλικα», όπου ακούγονται οι αληθινές φωνές. Ακούγονται στο φόντο ενός κειμένου της ρουμάνας συγγραφέα Μιχαέλα Μιχάηλοφ και απεικονίζουν τη βία στα σχολεία ως ασθένεια της κοινωνίας.

Υπάρχουν πολλές συγκλονιστικές ιστορίες, αλλά το πιο εντυπωσιακό για μένα είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ τους - λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης Μπλαγκόι Μπόιτσεφ. Φαίνεται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις επιθετικότητας δεν υπάρχει ένοχος, επειδή οι μαθητές, οι καθηγητές και οι γονείς πολλές φορές βρίσκονται σε μια κατάσταση, στην οποία αυτός είναι ο μόνος τρόπος αντίδρασης. Και αν λάβουμε υπόψη μας τις περιπτώσεις βίας μεταξύ συνομηλίκων, θα δούμε ότι τα επιθετικά παιδιά δεν είχαν άλλη ευκαιρία - για να προστατευθούν ή να τραβήξουν την προσοχή, έτσι ώστε να τα παρατηρήσουν και να τα ακούσουν.

Γι’ αυτό δεν υπάρχουν κακά παιδιά – όλα τα παιδιά χρειάζονται αγάπη και προσοχή και εάν δεν τις λαμβάνουν, συχνά αντιγράφουν τη συμπεριφορά των μεγάλων.

Καλό παράδειγμα και αγάπη πρέπει να δίνουμε στα παιδιά - είναι κατηγορηματικός ο σκηνοθέτης. Όταν εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά, μιμούνται την επιθετικότητα που βλέπουν γύρω τους. Τα παιδιά παρακολουθούν πώς οι γονείς τους πέφτουν συνεχώς θύματα κάποιας επίθεσης. Αν θέλουν να επιβιώσουν, επιστρέφουν στην επιθετικότητα, επειδή αυτός είναι ο τρόπος επιβίωσης στη Βουλγαρία. Στη χώρα μας πετυχαίνουν οι πιο επιθετικοί, οι μπράβοι με τα ακριβά αυτοκίνητα. Από τη μικρή οθόνη καταλαβαίνουμε ότι, και οι πολιτικοί τα καταφέρουν με επιθετικότητα. Έτσι τα παιδιά προσπαθούν απλώς να επιβιώσουν και έχουν επιθετική συμπεριφορά για να κρατηθούν στην επιφάνεια.

Σε αυτή την παράσταση δε θα δούμε ποιος είναι ο ένοχος, γιατί αφού παρουσιάσουμε την προσωπική ιστορία του καθένα, αρχίζουμε να κρίνουμε λιγότερο, συνεχίζει ο Μπλαγκόι Μπόιτσεφ. Έτσι δεν μπορώ προσωπικά να δείξω ένα συγκεκριμένο σφάλμα, εκτός από το σφάλμα της κοινωνίας μας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως θέατρο είναι να δείξουμε το πρόβλημα και έτσι να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε. Από εδώ και στο εξής ο καθένας πρέπει να αισθανθεί πιο υπεύθυνος απέναντι στην κοινωνία. Αυτή τη στιγμή εύκολα μπορούμε να κατηγορήσουμε τους εκπαιδευτικούς - ακόμη και θέλουμε κάμερες στα σχολεία για να παρατηρούμε πώς συμπεριφέρονται με τα παιδιά μας. Αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι χρόνια πριν είχε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των εκπαιδευτικών και τότε δεν έλαβαν υποστήριξη από τους πολίτες. Ένα τέτοιο είδος ευθύνης πρέπει να σκεφτούμε.

Η τελευταία παράσταση του Θεάτρου «Ρέπλικα» έχει τον τίτλο «Εξ αποστάσεως ανταποκρίσεις για τη Βουλγαρία - η Οδύσσεια» και βασίζεται στα δοκίμια του Γκεόργκι Μάρκοφ. Η παράσταση αφηγείται την ιστορία του ολοκληρωτικού παρελθόντος μας, στο οποίο ο χρόνος για μας είχε σταματήσει και ακόμα και σήμερα μας ακολουθεί, είναι πεπεισμένος ο σκηνοθέτης.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα σημερινά προβλήματα έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν, προσθέτει ο ίδιος - Για παράδειγμα, η γραφειοκρατία, η κουλτούρα της δωροδοκίας δεν είναι αποτέλεσμα της δημοκρατίας στη χώρα μας, αλλά έχουν προκύψει στην κοινωνία εδώ και πολύ καιρό. Και το ανησυχητικό είναι ότι, οι φωνές επαναλαμβάνουν ψέματα και χρησιμοποιούνται εργαλεία για χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Ακόμα και οι νέοι, χωρίς να ξέρουν την περίοδο αυτή, υποστηρίζουν ότι, τότε ήταν καλύτερη η ζωή. Φυσικά, δε διευκρινίζουν τι ακριβώς ήταν καλύτερο, αλλά προφανώς χρειάζονται απάντηση. Και η απάντηση είναι ότι στη Βουλγαρία υπήρχε ολοκληρωτικό καθεστώς, αν δεν το πούμε κατηγορηματικά και δεν εξετάσουμε αυτή την περίοδο, δεν υπάρχει τρόπος να προχωρήσουμε.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο