2 169 000 είναι οι συνταξιούχοι στη Βουλγαρία και 1 227 000 από αυτούς, δηλαδή οι περισσότεροι από τους μισούς, θα λάβουν συμβολικό μπόνους αξίας 20 ευρώ, διότι οι συντάξεις τους είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, που είναι 160 ευρώ το μήνα. Το ποσό δεν μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα τον μηνιαίο τους προϋπολογισμό και ούτε λόγος να γίνεται για εορτασμό το Πάσχα (8 Απριλίου), αλλά η χειρονομία δείχνει πως οι συνταξιούχοι δεν είναι ξεχασμένοι και εγκαταλειμμένοι από το κράτος, που κάπου-κάπου εφαρμόζει κοινωνική πολιτική.

Σε πολλές από τις ανεπτυγμένες χώρες θεωρούν πως οι συνταξιούχοι είναι άνθρωποι με προνόμια, γιατί δεν εργάζονται, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνουν αξιοπρεπείς συντάξεις. Υπάρχουν κράτη, στα οποία η σύνταξη ξεπερνά τον μισθό του πρώην εργαζομένου. Γενικά οι συνταξιούχοι στη Δύση ζουν καλά από υλικής άποψης και συμμετέχουν στην επονομαζόμενη «Ασημένια οικονομία» (Silver Economy), η οποία είναι ένα σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Καινοτομιών (Europe 2020).

Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν πως για μια ώρα εργασίας στη Βουλγαρία λαμβάνονται μέσω όρο 5.1 ευρώ, ενώ το μέσο όρο για την ΕΕ είναι 25.4 ευρώ. Όσον αφορά τα εισοδήματα των συνταξιούχων το χάσμα είναι τεράστιο. Στη Βουλγαρία η χαμηλότερη σύνταξη ανέρχεται στα 100 ευρώ, ενώ η υψηλότερη βάσει νόμου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 460 ευρώ. Στη γειτονική Ελλάδα, η οποία αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες και πρέπει να επιστρέφει τεράστια χρέη, η κατώτατη σύνταξη είναι μεγαλύτερη από τη μεγαλύτερη στη Βουλγαρία. Στην Ευρώπη σύνταξη της τάξης των 1300 ευρώ θεωρείται κανονική, ενώ στη Βουλγαρία η μέση σύνταξη ανέρχεται στα 170 ευρώ.

Το πρόβλημα με τις χαμηλές συντάξεις έχει και μια άλλη διάσταση και δη τις πηγές χρηματοδότησης, οι οποίες πρέπει να πληρώνονται από συνταξιοδοτικά ταμεία. Το μεγαλύτερο συνταξιοδοτικό ταμείο στη χώρα μας είναι το Εθνικό Ασφαλιστικό Ινστιτούτο (ΕΑΙ) που συγκεντρώνει τις συνταξιοδοτικές εισφορές των εργαζομένων και όταν έρθει η ώρα εξοφλεί τις συντάξεις. Στη Βουλγαρία υπάρχει επίσης δεύτερος και τρίτος στύλος της συνταξιοδοτικής ασφάλισης. Ο δεύτερος είναι υποχρεωτικός για όσους έχουν γεννηθεί μετά το 1960 και δεν έχει αρχίσει ακόμα να ξεπληρώνει συντάξεις. Ο τρίτος στύλος είναι εθελοντικός και δεν έχει περιορισμούς. Προς στιγμήν οι ηλικιωμένοι βασίζονται στο κρατικό ΕΑΙ, το οποίο διαθέτει περιορισμένους οικονομικούς πόρους και δεν είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρο, αλλά αυτό οφείλεται στις χαμηλές εισφορές των εργαζομένων. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο οι περισσότερες από τις μισές συντάξεις εξοφλούνται άμεσα από τον κρατικό προϋπολογισμό και εξηγεί και το γεγονός, γιατί η κυβέρνηση και όχι το ΑΕΙ πήρε την απόφαση για τα μπόνους για το Πάσχα για τους συνταξιούχους που σημαίνει πως τα 25 εκατ. ευρώ για τα εορταστικά επιδόματα θα προέλθουν από το κρατικό ταμείο.

Η δημογραφική κρίση στη Βουλγαρία επιπλέον περιπλέκει τα πράγματα. Στη χώρα μας σημειώνεται η μεγαλύτερη θνησιμότητα στην ΕΕ, αλλά το σχετικό ποσοστό των ηλικιωμένων ανθρώπων αυξάνεται συνεχώς. Ο αριθμός των νεογέννητων μειώνεται, ενώ οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που είναι σε ηλικία και είναι ικανοί να εργάζονται φεύγουν για το εξωτερικό, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Όλα αυτά θέτουν σε κίνδυνο το ασφαλιστικό σύστημα της Βουλγαρίας, το οποίο στηρίζεται στην αρχή της αλληλεγγύης, γιατί όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα χρειάζονται σύνταξη τη στιγμή που όλο και λιγοστεύουν αυτοί που είναι σε θέση να πληρώνουν συνταξιοδοτικές εισφορές.

Με αυτήν την αφορμή ο υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Μπίσερ Πετκόφ, προσπάθησε να ηρεμήσει τα πνεύματα με την δήλωση πως το συνταξιοδοτικό σύστημα στη Βουλγαρία προβλέπεται να είναι σταθερό ως το 2037-2040 και μάλιστα έδωσε υπόσχεση πως οι συντάξεις των πολιτών θα αυξηθούν κατά 3.8% την 1^η Ιουλίου του 2018.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα