Φέτος σημειώνουμε 125 χρόνια από τη γέννηση της διάσημης βουλγάρας ποιήτριας, Ελισαβέτα Μπαγκριάνα, η οποία γεννήθηκε στις 29 Απριλίου του 1893 στη Σόφια. Σπούδασε Σλάβικη Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας». Εκεί γνωρίστηκε με τους σημαντικούς βουλγάρους συγγραφείς Ντίμτσο Ντεμπελιάνοφ και Γιορντάν Γιόβκοφ που την ενέπνευσαν. Τα πρώτα της ποιήματα εκδόθηκαν το 1915 στο περιοδικό «Σύγχρονη σκέψη» και έπειτα άρχισε να εργάζεται σε γυναικεία και λογοτεχνικά περιοδικά. Το 1927 εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή «Εγώ η αιώνια και η ιερή», στην οποία ο αναγνώστης βρίσκει όλες τις επίκαιρες ιδέες της εποχής για τη φιλοδοξία για ισότητα των γυναικών, για τη δυνατότητα έκφρασης, για την αξιοπρεπή ζωή που να έχει νόημα.

Πριν το 1944 η Ελισαβέτα Μπαγκριάνα είχε σχέσεις με το παλάτι, ενώ μετά την αλλαγή του καθεστώτος εργάστηκε στο περιοδικό «Σεπτέμβρη». Ο σύζυγός της ήταν στρατιωτικός, αλλά τον εγκατέλειψε για να ζήσει με τον κριτικό λογοτεχνίας, Μπογιάν Πένεφ, ο οποίος όμως πέθανε πριν να καταφέρουν να συζήσουν, μετά από εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας, και εκείνη πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της μόνη.

Κατά τη μακριά δημιουργική της πορεία (πεθαίνει το 1991 σε ηλικία 97 ετών) η Μπαγκριάνα πέρασε από τη μελωδική ανεμελιά της νιότης σε διανοητικές αναζητήσεις που την ώθησαν να σπάσει τα ποιητικά κλισέ, συνδυάζοντας τις παραδοσιακές φόρμες με τους μοντέρνους ρυθμούς. Το 1969 η ποιήτρια έλαβεχρυσό μετάλλιο από τη Διεθνή Ένωση Ποιητών στη Ρώμη, ενώ η Βουλγαρία την τίμησε με τον τίτλο «Ήρωας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας» το 1983, στην επέτειο για τα 90 της χρόνια.

Στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Σόφιας εγκαινιάστηκε έκθεση αφιερωμένη στην ποιήτρια με τον τίτλο «Εγώ η Μπαγκριάνα» στο πλαίσιο καμπάνιας που σκοπεύει να προσελκύσει τους νέους να διαβάζουν περισσότερο λογοτεχνία.

Στα εγκαίνια ο Νάιντεν Βάλτσεφ, από την Ένωση Βούλγαρων Συγγραφέων, μοιράστηκε με τους επισκέπτες αναμνήσεις του από τα χρόνια της φιλίας που τους έδεναν με την ποιήτρια.

Ξεκίνησα την καριέρα μου στο περιοδικό «Σεπτέμβρη» και το γραφείο μου ήταν δίπλα σ’ αυτό της Ελισαβέτα Μπαγκριάνα. Πριν από αυτό διάβαζα τους στίχους της, κοίταζα τη φωτογραφία της κι έλπιζα μια μέρα να τη γνωρίσω. Τα 20 χρόνια της συνεργασίας μας ήταν για μένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Μαζί της έμαθα τόσα πράγματα – τη θυμάμαι να διαβάζει προσεκτικά κάθε κείμενο, με σεβασμό προς κάθε συγγραφέα, ποτέ δεν επέβαλε τη γνώμη της. Άκουγε με ενδιαφέρον τους νέους, περίμενε να μάθει καινούρια πράγματα από τη νέα γενιά, να νιώσει το νέο κύμα. Και οι νέοι την σέβονταν.

Η Μπαγκριάνα ήταν από τους πρώτους Βουλγάρους που πέταξαν με αεροπλάνο και μάλιστα για να επισκεφτούν το Παρίσι, όπου ο γαλλο-βέλγος ποιητής και συγγραφέας, Αλαίν Μποσκέ (Alain Bosquet), εξέδωσε το 1979 ένα ανθολόγιο με «Τα 100 ωραιότερα ποιήματα του κόσμου», στο οποίο το μόνο βουλγαρικό ποίημα ήταν της Ελισαβέτα Μπαγκριάνα. Ποιήματά της μεταφράστηκαν σε 30 γλώσσες. Η τελευταία της ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1983 και λεγόταν «Στην όχθη του χρόνου», με την οποία η ηλικιωμένη πια ποιήτρια, με την χαρακτηριστική της μελωδική αύρα, πέρασε στην αιωνιότητα.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα, BGNES και αρχείο