Το Εθνικό Ταμείο Δωρεών «13 αιώνες Βουλγαρία» ανακοίνωσε τις υποψηφιότητες και το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Βουλγαρικό Μυθιστόρημα της Χρονιάς. Η τελετή έλαβε χώρα στο Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού.

Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής είναι ο διάσημος συγγραφέας Βλαντιμίρ Ζάρεφ, ο οποίος στον λόγο του εκτίμησε την εξέλιξη της βουλγαρικής μυθιστοριογραφίας και σχολίασε πως οι σύγχρονοι συγγραφείς διαλέγουν ενδιαφέρουσες υποθέσεις και χαρακτήρες που ανταποκρίνονται στην εποχή μας.

Η πεζογραφία απαιτεί χρόνο και αφιέρωση, λέει ο κύριος Ζάρεφ. Οι συγγραφείς πρέπει να χρησιμοποιούν πλούσια γλώσσα, να έχουν ταλέντο να διηγούνται ιστορίες. Τον τελευταίο καιρό στη Βουλγαρία το μυθιστόρημα σαν είδος γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, εμφανίζονται νέοι τίτλοι που πουλάνε.

Το Βραβείο Λογοτεχνίας κέρδισε το μυθιστόρημα «Χάβρα» του Ζαχάρι Καραμπασλίεφ, ο οποίος διηγείται την ιστορία ενός Βούλγαρου, ο οποίος μετά από χρόνια αποτυχιών στην Αμερική επιστρέφει στην πόλη, όπου γεννήθηκε, για την κηδεία του πατέρα του που απεβίωσε μετά από ατύχημα. Ο ήρωας αρχίζει να αναζητά τους λόγους του θανάτου και βρίσκεται μπλεγμένος σε ένα δίκτυο συμφερόντων.

Δεν πρόκειται για μυθιστόρημα κομφορμιστικό που να ικανοποιεί όλες τις απαιτήσεις, ούτε ανταποκρίνεται στους κανόνες της «σωστής» συγγραφής, λέει ο συγγραφέας. Μιλάμε για πόλεμο ανεξάρτητα από το πώς θα τον ονομάσουμε – υβριδικό, ψυχρό κ.τ.λ. Αλλά ο μόνος πόλεμος που αξίζει είναι αυτός κατά της άγνοιας.

Στο μυθιστόρημα «Χάβρα» υπάρχει άλλη μια γραμμή πλοκής και αυτή εξελίσσεται πριν περίπου ενάμιση αιώνα. Πρόκειται για τον μοιραίο έρωτα μιας ρωσίδας αριστοκράτισσας και ενός αμερικανού δημοσιογράφου, ο οποίος αγωνίζεται για την Απελευθέρωση των Βουλγάρων από την Οθωμανική Κυριαρχία. Πρότυπο του ήρωα είναι ο Januarius MacGahan, ο οποίος από το 1876 έως το 1878 γράφει κάποια συνταρακτικά ρεπορτάζ για την Εξέγερση του Απρίλη και για τον Ρωσοτουρκικό Απελευθερωτικό Πόλεμο. Ο MacGahan πέθανε από τύφο στις 9 Ιουνίου του 1878 στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ζαχάρι Καραμπασλίεφ στρέφεται προς αυτήν την υπόθεση, γιατί στην εποχή μας λείπουν σκοποί που να μας εξυψώνουν, να είναι αληθινοί, αξιοπρεπείς και όμορφοι.

Οι μικροί σκοποί απορροφούν την ενέργειά μας, λέει ο συγγραφέας. Μας λείπουν οι μεγάλες ιδέες, για τις οποίες αξίζει να πεθάνεις.

Η κριτική επιτροπή συζήτησε 34 μυθιστορήματα, από τα οποία υποψηφιότητα έλαβαν 6. Κατά τον κύριο Ζάρεφ, κάθε ένα από αυτά τα έργα θα μπορούσε να λάβει το πρώτο βραβείο και ειδικά το ιστορικό μυθιστόρημα «Τσαμκορία» του Μιλέν Ρούσκοφ, το οποίο αναφέρεται στον εμφύλιο της δεκαετίας του ’20 στη Βουλγαρία. Αναφέρονται γεγονότα όπως επαναστάσεις και τρομοκρατικές επιθέσεις με σκοπό πολιτικές δολοφονίες. Κατά τον συγγραφέα η εποχή αυτή ήταν πολύ δυναμική και οι ήρωες δε χωρίζονται σε καλούς και κακούς. Το τραγικό είναι πως οι ευγενείς προθέσεις συχνά οδηγούν σε τρομακτικά εγκλήματα.

Μεταξύ των υποψήφιων για το βραβείομυθιστορημάτων ήταν και «Οι Αόρατοι» της Νατάλια Ντέλεβα, που ζει στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά γράφει στα βουλγαρικά. Πρόκειται για τους ανθρώπους, δίπλα στους οποίους περνάμε αψήφιστα και μερικές φορές υπεροπτικά, λέει ο Μίτκο Νόβκοφ που παρουσίασε το βιβλίο. Για τους περιθωριακούς που όμως είναι μέρος της κοινωνικής μας πραγματικότητας.

Σύγχρονη είναι και η υπόθεση του Άνγκελ Ίγκοφ στο μυθιστόρημά του «Αιωρούμενα σωματίδια σκόνης». Ήθελα να γράψω ένα βιβλίο, το οποίο να περιγράφει τη ζωή μας εδώ και τώρα, λέει ο συγγραφέας. Για τα πράγματα που μας περιτριγυρίζουν, για τον αέρα που αναπνέουμε, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Σοβαρό, αλλά με σατυρικές αποχρώσεις είναι το έργο «Νεκροφόρα, δυο ρινόκεροι» του νεαρού συγγραφέα Πέταρ Κρούμοφ, ο οποίος διηγείται την ιστορία ενός δημόσιου υπαλλήλου που δεν μπορεί να βρει τη θέση του στην ίδια τη ζωή του.

Τέλος, το μυθιστόρημα «Ο δρόμος προς τη Θήβα» της Γιάνιτσα Ράντεβα είναι μια νέα ματιά προς τον γεμάτο συμβολισμούς μύθο του Οιδίποδα.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα