15 χρόνια μετά τη συνάντηση της Θεσσαλονίκης με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, χθες στη Σόφια διεξήχθη άλλη μία με την ίδια μορφή. Από πέρυσι η εκδήλωση αναμενόταν από μερικούς με μεγάλες ελπίδες, και από άλλους με σκεπτικισμό λόγω της συμμετοχής του Κοσόβου, μη αναγνωρισμένου ακόμη από την Ισπανία, την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Σλοβακία και τη Ρουμανία. Αντιφατικά είναι τα σχόλια και μετά τη συνάντηση στη Σόφια. Οι αισιόδοξοι επικροτούν το γεγονός ότι με τη συνάντηση η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων είναι και πάλι ένα επίκαιρο ζήτημα στην ατζέντα της ΕΕ. Οι σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι, ήταν απογοητευτική, γιατί πριν 15 χρόνια στη Θεσσαλονίκη μιλούσαν για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, αναφέροντας ότι θα γίνουν αναπόσπαστο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ τώρα για ευρωπαϊκή προοπτική μίλησαν χωρίς συγκεκριμένες παραμέτρους ή ημερομηνίες, αν και ορισμένες από τις χώρες της περιοχής έχουν ήδη προχωρήσει στην πορεία τους προς την ΕΕ και μάλιστα διεξάγουν προενταξιακές διαπραγματεύσεις με αυτήν.

Στην πραγματικότητα, είναι ήδη επιτυχία η αναφορά της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων μετά το διαρκές πάγωμα των ιδεών για περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ. Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ με τα κράτη της περιοχής στη Σόφια διαβεβαίωσε ότι, το θέμα θα συνεχίσει να υπάρχει στην ευρωπαϊκή ατζέντα. Ο πρωθυπουργός της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε ότι, η χώρα του, ως επόμενος πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ από την 1η Ιουλίου, θα υποστηρίξει τα Δυτικά Βαλκάνια στην πορεία τους προς την ΕΕ. Η Κροατία ανέλαβε την υποχρέωση να πραγματοποιήσει μια άλλη συνάντηση της Ένωσης με τις χώρες της περιοχής, κατά τη διάρκεια της προεδρίας της το 2020, ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε ότι, θα υποστηρίξει τη βαλκανική προτεραιότητα στην πολιτική της ΕΕ.

Την αποφυγή καθορισμού προθεσμιών για ευρωπαϊκή ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων οι συμμετέχοντες εξήγησαν γενικά με την κάλυψη συγκεκριμένων απαιτήσεων. Με ειλικρίνεια η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ τόνισε ότι σήμερα δεν μιλάμε για επέκταση, άλλα για τη δυνατότητα ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων. Αναφέροντας, ότι το δηλωμένο πρόσφατα από την Κομισιόν ενδεχόμενο τα Δυτικά Βαλκάνια να ενταχθούν στην ΕΕ το 2025 δεν είναι ρεαλιστικό, η Μέρκελ κατέστησε σαφές ότι, οι απαιτήσεις για τις υποψήφιες χώρες είναι δύσκολες και η υλοποίησή τους θα διαρκέσει περισσότερο. Τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται για την ένταξη στην ΕΕ κατά κύριο λόγο σχετίζονται με το κράτος δικαίου, την κατάσταση του δικαστικού συστήματος, τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα, την ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων και ανεπίλυτων διαφορών μεταξύ των χωρών της περιοχής. Αντί για προβλήματα και διαφορές, η ΕΕ αναμένει μεταφορική, ενεργειακή, ψηφιακή, εκπαιδευτική και οικονομική συνδεσιμότητα μεταξύ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, αποτελεσματικές ενέργειες στον τομέα της ασφάλειας, της μετανάστευσης και της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, την πραγματοποίηση θεσμικών μεταρρυθμίσεων και τη διασφάλιση του κράτους δικαίου.

Σύμφωνα με τους σκεπτικιστές, η συνάντηση στη Σόφια δεν έδωσε σημαντική συμβολή, αλλά τα περισσότερα σχόλια επισημαίνουν ότι ήταν επιτυχής. Τέτοια είναι και η συμπερασματική εκτίμηση, που εξέφρασε μετά τη συνάντηση ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος δεν βλέπει άλλο μέλλον για τα Δυτικά Βαλκάνια, εκτός από το ευρωπαϊκό, αλλά πρέπει να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες. Ως άμεσο αποτέλεσμα για τη Βουλγαρία από τη σύνοδο κορυφής ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ θεωρεί την υπογραφή μερικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης και της συμφωνίας για τη σύνδεση φυσικού αερίου μεταξύ της Βουλγαρίας και της Σερβίας. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, μετά τη συνάντηση ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων οι συμμετέχοντες έφυγαν με τη γνώση ότι, με τα σημερινά σημαντικά γεωπολιτικά προβλήματα η μόνη σωτηρία της ΕΕ είναι να μείνει = ενωμένη και δυνατή.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα