Στη Σόφια παρουσιάστηκε το άλμπουμ «Η Θεσσαλονίκη και οι Βούλγαροι – ιστορία, μνήμη και σύγχρονη εποχή», το οποίο είναι μέρος ενός σχεδίου επί του θέματος, υλοποιημένου από το Ινστιτούτο Βαλκανικών Σπουδών της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών (ΒΑΕ) σε συνεργασία με την Κρατική Υπηρεσία Αρχείων και άλλους θεσμούς.

Το σχέδιο έχει τρεις βασικούς στόχους. Ο πρώτος είναι να θυμίσει στην κοινωνία την ιστορική βουλγαρική παρουσία στην πόλη της Θεσσαλονίκης, ο δεύτερος είναι να κάνει γνωστή την κοινωνική μνήμη για την πόλη και ο τρίτος - να παρουσιάσει τις σύγχρονες βουλγαρικές πρωτοβουλίες που συνδέονται με αυτήν.

Άνθρωπος δίχως γνώση για την καταγωγή του είναι σαν δέντρο δίχως ρίζα, λέει η υπεύθυνη για το σχέδιο, υφηγήτρια Γιούρα Κωνσταντίνοβα από το Ινστιτούτο Βαλκανικών Σπουδών. Δεν μπορούμε να μην έχουμε μνήμη γι’ αυτό το οποίο έχει συμβεί. Πρέπει να έχουμε θεμέλια, πάνω στα οποία να σταθούμε, στα οποία να στηριχθούμε, που να μας δίνουν νόημα και να μας γενούν συναισθήματα.

Το άλμπουμ αναφέρεται στην εποχή από τις αρχές του 19^ου αιώνα ως τις μέρες μας. Η βουλγαρική κοινότητα στη Θεσσαλονίκη ανθούσε μετά την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας (1878) όταν η Μακεδονία και η Θράκη, συμπεριλαμβανομένου και η πόλη της Θεσσαλονίκης, έμειναν στα όρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην όμορφη πόλη εγκαταστάθηκαν τότε πολλοί Βούλγαροι από τις γύρω περιοχές που αναζητούσαν ασφάλεια και ευημερία.

Ένας από τους στόχους του σχεδίου είναι να ερευνήσουμε τις βουλγαρικές προσωπικότητες που έπαιζαν ρόλο στα κοινωνικά δρώμενα, λέει η κυρία Κωνσταντίνοβα. Δεν είναι μόνο οι αδερφοί Κύριλλος και Μεθόδιος που μας συνδέουν με τη Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν επίσης πολλοί Βούλγαροι που έχουν τελειώσει τα γυμνάσια αρρένων και θηλέων όπως και το Εμπορικό Λύκειο της πόλης.Αυτοί οι άνθρωποι έχουν απογόνους και ένας από τους στόχους μας είναι να δημιουργήσουμε συνθήκες για να συνδεθούν μαζί μας, να διηγηθούν τις ιστορίες που θυμούνται. Ήδη έχουμε δωρεές σε φωτογραφίες, τις οποίες έχουμε ψηφιοποιήσει.

Ο πρόεδρος της Κρατικής Υπηρεσίας Αρχείων, υφηγητής διδάκτωρ Μιχαήλ Γκρούεφ, συνεχάρη την ομάδα από συναδέλφους και φίλους που εργάστηκαν για τη δημιουργία του βιβλίου.

Όταν κάποιος ξεφυλλίσει αυτό το άλμπουμ βλέπει πως παρουσιάζεται όχι μόνο η πολιτική ιστορία και οι μάχες για την εθνική συνείδηση, είπε εκείνος. Βλέπει την πολιτιστική, την οικονομική ανάπτυξη των συμπατριωτών μας στη Θεσσαλονίκη. Τα πρώτα έγγραφα είναι από τις αρχές του 18^ου αιώνα και οι τελευταίες σελίδες είναι αφιερωμένες στις πρόσφατες συναντήσεις μεταξύ του πρωθυπουργού της Βουλγαρίας, Μπόικο Μπορίσοφ, με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα.

Στις μνήμες των Βουλγάρων και των Ελλήνων υπάρχουν και όχι τόσο θετικές αναμνήσεις από διαμάχες και συρράξεις, λέει η Ελένα Πέεβα–Νικηφορίδη μια βουλγάρα που ζει σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Αλλά αυτή η σελίδα απ’ ό, τι φαίνεται τείνει να μείνει στο παρελθόν.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Κεντρικά Κρατικά Αρχεία,

Οικογενειακό αρχείο των Τάπκοβι και της Ράγια Ζαΐμοβα,

Οικογενειακό άλμπουμ New York & Thessaloniki, 1994