Τα τελευταία 4 χρόνια η συλλογή της Βουλγαρικής Εθνικής Πινακοθήκης εμπλουτίστηκε με 360 έργα, τα οποία είναι δωρεές από 44 φυσικά και νομικά πρόσωπα – βουλγάρικους και ξένους θεσμούς, εταιρείες και συλλέκτες, από απογόνους καλλιτεχνών και διανοούμενων.Πέρσι μετά από μια δωρεά που έκανε ο διάσημος αμερικανός φωτογράφος, Ρότζερ Μπάλαν, ο οποίος εργάζεται στη Νότια Αφρική, προέκυψε η ιδέα για μια έκθεση που να είναι αφιερωμένη στους μαικήνες που διαφυλάττουν το βουλγάρικο πνεύμα.

Τον τελευταίο καιρό όλο και πιο σπάνια οι άνθρωποι κάνουν δώρα, λέει η Γιαροσλάβα Μπούμπνοβα, διευθύντρια της Πινακοθήκης. Είναι ωραίο να ξαναδώσουμε αξία σ’ αυτή τη χειρονομία. Όταν από την άλλη κάνεις μια δωρεά σε έναν κρατικό θεσμό τότε κάνεις ένα δώρο στην κοινωνία.

Αποφασίστηκε ο τίτλος της έκθεσης να είναι «Δωρεές 2015-2018» και στην αίθουσα φυσικά υπάρχουν έργα που έχει χαρίσει στην Πινακοθήκη ένας από τους πιο συχνούς δωρητές, ο ιστορικός, συλλέκτης και γκαλερίστας, Ρούμεν Μάνοφ. Χάρη σ’ εκείνον οι επισκέπτες θα μπορούν να απολαύσουν τον πίνακα «Θεοτόκος η Ζωοδόχος Πηγή» (The Mother of God of the Life-Giving Font – 1849) του Ντιμίταρ Ζογκράφ (1796-1860). Ο Ρούμεν Μάνοφ το 2017 ανακηρύχθηκε «Διαφωτιστής της χρονιάς», ενώ πριν λίγες μέρες δώρισε τρεις παλιές εικόνες στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης.

Νομίζω πως αρκετά εξαγάγαμε τον πλούτο μας, λέει ο συλλέκτης. Τώρα είναι καιρός να διαφυλάξουμε την μνήμη και το πνεύμα μας. Η χαρά είναι πολύ πιο έντονη όταν την μοιραζόμαστε.

Οι δωρεές είναι πρακτική που ξεκινά από τον Μεσαίωνα. Εκκλησίες και μοναστήρια είναι χτισμένα και διακοσμημένα χάρη σε κτήτορες. Στην έκθεση θα εκτεθεί και η εικόνα «Παναγία Κύκκου και Άγιοι» (Mother of God of Kykkos and Saints – 1797) μαζί με άλλα 50 έργα που εμφανίζονται σπάνια ή και για πρώτη φορά μπροστά στο κοινό.

Πρόκειται για εικόνες, πίνακες, γραφικά, αγάλματα και εγκαταστάσεις διάφορων γενεών καλλιτεχνών που έχουν αφήσει αποτύπωμα στην βουλγάρικη τέχνη», λέει η επιμελήτρια της έκθεσης, Μποριάνα Βαλτσάνοβα.

Από τους κλασσικούς ζωγράφους έχει έργα του Τσένο Τοντορόφ και του Βασίλ Μπαράκοφ, αγάλματα των Ιβάν Λάζαροφ και Λιουμπομίρ Ντάλτσεφ, σύγχρονη τέχνη του Ιβάν Μπ. Ιβανόφ, του Ζαχάρι Κάμενοφ, του Ιβάν Ντίμοφ και του Τσαβντάρ Πετρόφ. Μεταξύ των καλλιτεχνών παγκοσμίου φήμης που έχουν δωρίσει έργα είναι ο Κρίστο (Χρίστο Γιαβάσεφ) και η σύζυγός του Ζαν-Κλωντ.

Στα εγκαίνια της έκθεσης παρουσιάστηκε μια δωρεά από την συλλογή του ζωγράφου «Σβετλίν Ρούσεφ» - πρωτότυπο από γύψο του αγάλματος «Ξανά στον πόλεμο» του Ιβάν Λάζαροφ, το οποίο δώρισαν στην Πινακοθήκη οι κόρες του ζωγράφου Ράλιτσα και Μιλκάνα Ρούσεβι.

Αυτή η έκθεση είναι σαν ένα λευκό χελιδόνι, λέει η κυρία Βαλτσάνοβα. Το λευκό χελιδόνι είναι πολύ αγαπημένη μορφή από την βουλγάρικη παράδοση, γιατί είναι σπάνιο και αποτελεί καλό οιωνό. Έτσι κι αυτή η έκθεση γεννά μέσα μας ελπίδα πως οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να αγαπούν την τέχνη.

Η έκθεση θα συνεχίσει ως τις 21 Φεβρουαρίου 2019.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: nationalgallery.bg, BGNES και Βενέτα Παβλόβα