Κοντά στην πόλη Ασένοβγκραντ στην Νότια Βουλγαρία βρίσκεται το χωριό Ζλατοβράχ που μέχρι το 1934 ονομαζόταν Αράποβο. Τον 19^ο αιώνα, λίγο πριν την Απελευθέρωση, στην περιοχή ανάβλυσε πηγή γύρω από την οποία δημιουργήθηκε μοναστική κοινότητα. Ξεκίνησε να χτίζεται μια εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Κυριακή και το μοναστηριακό συγκρότημα πήρε το όνομα του χωριού. Έτσι παραμένει γνωστό και σήμερα – το Μοναστήρι του Αράποβο.

Η μονή είναι επισκέψημη όχι μόνο για να την δείτε αλλά και για να μείνετε. Δεν προβλέπεται όμως η σίτηση. Το πανηγύρι είναι στις 7 Ιουλίου. Το μοναστήρι απέχει 10 χιλιόμετρα από το μεσαιωνικό κάστρο του Ασένοβγκραντ που είναι ένα από τα 100 Εθνικά Αξιοθέατα της Βουλγαρίας.

Πρώτος ηγούμενος της Μονής ήταν ο Αρχιμανδρίτης Σοφρώνιος ο οποίος οργάνωσε τις οικοδομικές εργασίες. Αρχιμάστορας ήταν ο Στογιάν Μπουρατζίτσκι (Ούστα Στόγιου) από το χωριό Γιούγκοβο ενώ η βασική χρηματοδότηση προήρθε από την βουλγάρικη εκκλησιαστική κοινότητα του Πλόβντιβ. Το μοναστήρι έπαιξε σημαντικό ρόλο για την πνευματική και πολιτιστική αφύπνηση του βουλγάρικου έθνους κατά την Αναγέννηση.

«Το 1867 στο Μοναστήρι του Αράποβο άρχισε να λειτουργεί βουλγάρικο σχολείο, λέει ο σημερινός ηγούμενος της Μονής, πάτερ Ντομπρομίρ Κόστοβ. Οι δάσκαλοι συμμετείχαν στο Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα. Σύμφωνα με την βουλγάρικη εφημερίδα «Μακεδονία», που εκδιδόταν στην Κωνσταντινούπολη, στο μοναστήρι εκείνη την εποχή μαθήτευαν 60 παιδιά από τα γύρω χωριά και άλλα 40 φτωχά παιδιά από το Πλόβντιβ. Το 1872 ο Μητροπολίτης του Πλόβντιβ Πανάρετος, ο πρώτος διορισμένος από την Βουλγαρική Εξαρχεία, σε έναν λόγο του υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο της Μονής. Την ίδια περίοδο στην επικράτειά της ξεκίνησε να λειτουργεί εργαστήριο για την αποτύπωση εικόνων και λιθογραφιών».

Το χτίσιμο της εκκλησίας «Αγίας Κυριακής», στο κέντρο της μονής, κράτησε τρία χρόνια (1856-1859) ενώ η εικονογράφησή της ολοκληρώθηκε το 1864. Πρώτος εικονογράφος ήταν ο αναγεννησιακός ζωγράφος Αλέξι Ατανάσοβ από το Ασένοβγκραντ τον οποίο βοηθούσε ο μαθητής του Γκεόργκι Ντάντσοβ Ζογκράφιν, από την πόλη Τσιρπάν, που έγινε ένας από τους πρώτους φωτογράφους στην Βουλγαρία. Τα εικονοστάσια δημιουργήθηκαν από τον μάστορα Στογιάν Ουζούνοβ.

Στο κέντρο της εκκλησίας αναπαρίστανται 150 σκηνές από τον βίο του Ιησού, της Παναγίας, της Αγίας Κυριακής και αγίων συνδεδεμένων με την βουλγάρικη ιστορία όπως η Αγία Πέτκα και ο Άγιος Ιωάννης της Ρίλα.

«Ο ζωγράφος Γκεόργκι Ντάντσοβ δημιούργησε μια ολόκληρη σειρά από σκηνές με τη ζωή και το έργο των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου, συνεχίζει ο πάτερ Ντομπρομίρ. Δίπλα στην πηγή του μοναστηριού υπάρχει παρεκκλήσι στο οποίο ο εικονογράφος έχει απεικονήσει και τους μαθητές του Κύριλλου και του Μεθόδιου που βρήκαν άσυλο στην Βουλγαρία μετά την αποτυχία της αποστολής τους στην Μοραβία».

Στην αυλή της μονής υπάρχει ψηλός τριόροφος πύργος. Οι πρώτοι δυο όροφοι είναι πέτρινοι και έχουν αμυντικά μέσα ενώ ο τρίτος όροφος ήταν εξοπλισμένος σαν κατοικία με τυπική για την εποχή αρχιτεκτονική. Στον εξωτερικό τοίχο είναι ζωγραφισμένη η πάλη του Σαμψών με το λιοντάρι της Νουβίας (περιοχή στην Αίγυπτο και το Σουδάν). Ο πύργος είναι γνωστός σαν «Ο πύργος του Άγγελ βοϊβόδα» γιατί ο επαναστάτης από το χωριό Κοζλούκ (σήμερα Ντραγκόινοβο)δώρησε τα μέσα για να χτιστεί και τον χρησιμοποιούσε σαν έδρα στον αγώνα του αποσπάσματός του ενάντια στους Οθωμανούς.

Το 1928 η εκκλησία έπαθε ζημιές από σεισμό και οι τοιχογραφίες αναστηλώθηκαν από τον βούλγαρο εικονογράφο Νικολάι Έβροβ.

Φωτογραφίες: wikipedia.org, Π. Γκεοργκίεφ, Σ. Ντιμιτρόβα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα