Στην βουλγάρικη λαογραφία το Σάββατο του Λαζάρου συνδέεται με την έξοδο των κοριτσιών που είναι έτοιμα για γάμο, ντυμένα με ειδικές φορεσιές, να περιφερθούν από σπίτι σε σπίτι για να τραγουδήσουν για υγεία, να λάβουν κεράσματα και να τις δουν οι γείτονες για να τις διαλέξουν για νύφες. Από τα ξημερώματα τα κορίτσια που αποκαλούνται «Λάζαρκι» μαζεύουν λουλούδια και πλέκουν και φορούν στεφάνια με τα οποία  φέρνουν την άνοιξη σε κάθε σπίτι που επισκέπτονται. 

Οι παραδόσεις τηρούνταν δύσκολα στην σύγχρονη εποχή όταν η ζωή μας, πριν να μας αναχαιτίσει ο κορονοϊός, ήταν γρήγορη και αγχωμένη. Τα ήθη και τα έθιμα όμως αποτελούσαν καταφύγιο για πολλούς ανθρώπους στις διακοπές τους όταν επισκέπτονταν φεστιβάλ και πανηγύρια. Όσον αφορά τις τελετουργίες του «Λαζαρούβανε», όταν τα κορίτσια μαζεύονταν σε ομάδες για να γυρίσουν από πόρτα σε πόρτα και να αναγγείλουν τον ερχωμό της άνοιξης, η ερήμωση των χωριών σταμάτησε το έθιμο.

Υπάρχουν ομως μέρη όπου η φλόγα δεν έχει σβήσει και ακόμα και η επιδημία της Covid-19 δεν «κρυώνει» τον ενθουσιασμό. Φυσικά τώρα οι άνθρωποι δεν μπορούν να συγκεντρώνονται πολλοί μαζί σε ένα μέρος αλλά μπορούν να κάνουν σχέδια με ελπίδα για το μέλλον και μέχρι να έρθουν καλύτερες μέρες να θυμούνται τι όμορφα που έχουν περάσει στο παρελθόν όταν στις πλατείες μαζεύονταν εκατοντάδες άνθρωποι.

Τι θα γίνει φέτος; Οι στολές θα μείνουν στην ντουλάπα και όλοι οι συντελεστές θα μείνουν σπίτι. Οι Λάζαρκι όμως μπορούν να μας επισκεφτούν εικονικά μιας και το μεγαλύτερο μέρος  της ζωής μας κυλά τον τελευταίο καιρό στο διαδίκτυο. Είναι γεγονός πως στο ίντερνετ μπορούμε να βρούμε ένα σωρό φωτογραφίες. Εκτός αυτού οι άνθρωποι μπορούν να δείξουν αν τους αρέσουν ή όχι και τις περισσότερες προτιμήσεις μαζεύουν οι απεικονίσεις του εθίμου στο χωριό Ντόλνι Μπογκρόβ, κοντά στην Σόφια. Τα κορίτσια φοράνε καινούριες φορεσιές ενώ στην Βράτσα μεταφερόμαστε νοητά στο περσινό πανηγύρι στην πλατεία της πόλης.

«Τα τελευταία χρόνια καταβάλαμε μεγάλες προσπάθειες για να ανανεώσουμε τις παραδόσεις, λέει η Στέλα Ντιμιτρόβα από τον Δήμο της Βράτσας. Θέλαμε οι Λάζαρκοι να βγουν από τον στενό οικογενειακό κύκλο και να κινήσουν πάλι από σπίτι σε σπίτι. Θέλαμε πάλι να αρχίσουμε να βιώνουμε τις γιορτές σαν κοινότητα. Αλλά φέτος η επιδημία μας άλλαξε τα σχέδια. Πέρσι κάναμε αυθεντικές αναπαραστάσεις με τα παιδιά από τα νηπιαγωγεία, από το χορευτικό συγκρότημα της πόλης και με την συμμετοχή καλλιτεχνών. Είχαμε την τύχη ο καιρός να είναι καλός». 

Η ανάμνηση αυτών των συναισθημάτων – της χαράς από το κοινό βίωμα, του πως χτυπά η καρδιά μας όταν ακούμε βουλγάρικη μουσική και βλέπουμε τους νέους να χορεύουν μας τρέφει πνευματικά τώρα που δεν μπορούμε να βγούμε από το σπίτι. Η γιορτή είναι στα χρώματα από τις φορεσιές, στις ευτυχισμένες φωνές και στο γέλιο τα οποία ελπίζουμε να έρθει σύντομα ο καιρός να τα ζήσουμε ξανά. Φέτος δεν θα υπάρξουν στολισμοί, οι δρόμοι θα είναι ήσυχοι και οι άνθρωποι πιο υποτονικοί. Αλλά κάθε κατάσταση απαιτεί να είμαστε λογικοί και να κάνουμε ότι είναι καλύτερο για εμάς και τους γύρω μας. Θα περιμένουμε λοιπόν να έρθουν καλύτερες εποχές.

Φωτογραφίες: vratza.bg, bgnes

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα