Ο σωστός και ασφαλής τρόπος χρήσης των ΜΜΕ είναι ένα βασικό μέρος του ορισμού της γνώσης της ενημέρωσης από το διαδίκτυο, αλλά δεν είναι το μόνο. Πρόκειται για μια γενικότερη έννοια που αφορά στις δεξιότητες που πρέπει να έχει ο καθένας για να βλέπει τις πληροφορίες με κριτικό τρόπο και να μην εμπλέκεται στη διάδοση ψεύτικων ειδήσεων ή στη ρητορική του μίσους.

Έφηβοι ηλικίας μεταξύ 15 και 19 ετών, παρουσίασαν τις ιδέες τους σχετικά με την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου, στο πλαίσιο του διαδικτυακού hackathon για εφήβους, το μότο του οποίου ήταν: «Ψηφιακές λύσεις για την ψηφιακή γνώση της ενημέρωσης: Το δικαίωμά μου να έχω άποψη». Μέσα από μια ποικιλία μορφών πολυμέσων - ιστότοπους, διαδικτυακά παιχνίδια, εφαρμογές για κινητά, podcast, σειρές βίντεο, οι νέοι πρότειναν λύσεις σε προβλήματα που εντοπίστηκαν από τους ίδιους.

«Έγιναν προτάσεις για ιστοσελίδες με χρήσιμες πληροφορίες για τους εφήβους σχετικά με τον τρόπο προστασίας τους στο διαδίκτυο - πώς να προστατεύσουν τα προσωπικά τους δεδομένα και να μην πέσουν θύματα παιδεραστών ή τράφικινγκ, λέει ο Ιβάιλο Σπάσοφ. Υπήρξαν προτάσεις για εκπαίδευση ή τεχνολογικές καινοτομίες για την υποστήριξη των νέων, ώστε να μπορούν να διακρίνουν τα ψεύτικα νέα από τις αξιόπιστες πληροφορίες. Έγιναν εκκλήσεις για να δοθούν περισσότερες δυνατότητες στους νέους μέσω podcast ή σειρών βίντεο για να εκφράσουν τις απόψεις και τα σχέδιά τους, αλλά και να βοηθήσουν στη διάδοση γνώσεων σχετικά με το θέμα αυτό. Εξετάστηκε επίσης το ζήτημα της διαδικτυακής παρενόχλησης, το οποίο συνδέεται με την έλλειψη επικοινωνίας και κοινωνικό-συναισθηματικών δεξιοτήτων, η οποία οδηγεί σε βία».

Παρά τις δεξιότητες των συμμετεχόντων, χρειάζονται υποστήριξη για την υλοποίηση των σχεδίων τους - καθοδήγηση, εμπειρογνωμοσύνη, τεχνολογικούς πόρους, ακόμη και μικρή οικονομική υποστήριξη.

Δύσκολο είναι να επιτευχθεί η γνώση των μέσων ενημέρωσης στον ψηφιακό κόσμο;

«Ναι, είναι πάρα πολύ δύσκολο, γιατί πρέπει να αναπτυχθεί από τη μικρή ηλικία», παραδέχεται ο Ιβάιλο Σπάσοφ. «Όχι απαραίτητα ως μάθημε στο σχολείο, αλλά ως σύνολο δεξιοτήτων στην οικογένεια, με δασκάλους και παιδιά. Η γνώση σχετικά με την διαδικτυακή ενημέρωση επηρεάζει όλες τις επιλογές που κάνει ένα άτομο. Το ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά του στο διαδίκτυο, πώς να αντιμετωπίζει τους άλλους ανθρώπους, ποιες πληροφορίες να χρησιμοποιεί και να διαδίδει. Σε αυτήν την περίπτωση, μιλάμε για διαμόρφωση στάσεων και τάσεων, διαχείριση προσδοκιών, ακόμη και υβριδικών πολέμων.

Ο Ιβάιλο Σπάσοφ προειδοποιεί ότι, δυστυχώς, μερικές φορές η Βουλγαρία αποτελεί γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη υβριδικών πολέμων κι αυτό συμβαίνει λόγω του χαμηλού επιπέδου κριτικής σκέψης. Αυτό επιβεβαιώνεται από διάφορα στατιστικά στοιχεία, τα οποία δείχνουν ότι είμαστε από τους πρώτους στην Ευρώπη όσον αφορά τη διανομή και την ποιότητα του Διαδικτύου και την πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές, αλλά από την άλλη, ότι υπάρχει χαμηλό επίπεδο γνώσεων σε ότι αφορά στα μέσα ενημέρωσης, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτός ο επικίνδυνος συνδυασμός, σε συγκεκριμένες στιγμές, σημαίνει εύκολο χειρισμό κοινωνικών ομάδων σε κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα.

Ο ρόλος των γονέων στη διαδικασία της παιδικής παιδείας στα μέσα ενημέρωσης είναι σημαντικός και υπεύθυνος.

«Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίσουν, οι γονείς, το διαδικτυακό περιβάλλον των παιδιών τους με φιλικό τρόπο. Όχι μέσω ελέγχου ή απαγορεύσεων, αλλά μέσω συνομιλιών, ανταλλαγής κοινών ενδιαφερόντων και επιδείξεων ενδιαφέροντος. Μετά ακολουθεί η αναβάθμιση των δεξιοτήτων στο σχολείο και στο φιλικό περιβάλλον των παιδιών».

Φωτογραφίες: Pixabay, ΒΕΤ

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης