«Πολύ συχνά οι θεσμοί στη Βουλγαρία απωθούν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και υποτιμούν αυτό που τους συμβαίνει. Χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι ένα χαστούκι ή χτύπημα, ακόμη και αν ακολουθείται από συμφιλίωση μεταξύ του θύματος και του θύτη, είναι μόνο μια ένδειξη ενός αυξανόμενου προβλήματος που, σχεδόν πάντα, κλιμακώνεται με την πάροδο του χρόνου», υπογραμμίζει ο Ραντοσλάφ Στογιάνοφ, νομικός εμπειρογνώμονας στη Βουλγαρική Επιτροπή του Ελσίνκι. Η επαγγελματική του γνώμη είναι ότι ο νόμος για την προστασία από την ενδοοικογενειακή βία στη Βουλγαρία είναι σχετικά νέος, μόλις δύο ετών και εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από πολλά προβλήματα και αντιφάσεις. Μετά τη συζήτηση για την επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και το γεγονός ότι η Βουλγαρία είναι μία από τις έξι χώρες που αρνήθηκαν να υιοθετήσουν το έγγραφο, αποφασίστηκε να γίνουν εσωτερικές τροποποιήσεις στη βουλγαρική νομοθεσία για την εισαγωγή των αρχών της Σύμβασης. Όμως αυτές δεν αρκούν, υποστηρίζει ο νομικός.

«Πρώτα απ' όλα, πρέπει να τονίσω ότι τα μέτρα που περιλαμβάνονται στον Ποινικό Κώδικα εφαρμόζονται όταν έχει ήδη συμβεί το κακό. Η Βουλγαρία στερείται εστίασης στην πρόληψη. Το ζήτημα της πρόληψης προβλέπονταν στην προετοιμασία των νομοσχεδίων για την εισαγωγή των προτύπων της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στη Βουλγαρία. Υπήρξε πρόταση για εκπαίδευση η οποία θα ενισχύσει τη γνώση των παιδιών σε σχέση με την ισότητα των φύλων στην κοινωνία, ότι η γυναίκα δεν «ανήκει» στον άντρα, ότι δεν είναι το ασθενέστερο φύλο και πολλά άλλα. Στόχος των μέτρων ήταν να αντιμετωπιστεί «εν τη γενέσει» του το σύστημα πεποιθήσεων, τόσο στην βουλγαρική όσο και σε πολλές άλλες κοινωνίες, σχετικά με την υποδεέστερη θέση των γυναικών. Αυτά τα μέτρα δεν έχουν υιοθετηθεί και, δυστυχώς, δεν υπάρχουν τέτοια μηνύματα προς τα παιδιά. Για λόγους ανεξήγητους για μένα, έγινε αποδεκτό ότι για να χαρακτηριστεί μια πράξη βίας ως πράξη ενδοοικογενειακής βίας, πρέπει να επαναλαμβάνεται συστηματικά, δηλαδή τουλάχιστον τρεις φορές να έχει κατατεθεί επίσημη καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία. Αυτό σημαίνει ότι οι βίαιες πράξεις πρέπει να υπάρχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, να έχουν κλιμακωθεί και να έχουν σοβαρές συνέπειες».

Η ψυχολογική και συναισθηματική υποστήριξη των θυμάτων καθώς και η ανοιχτή συζήτηση του προβλήματος, είναι εξαιρετικά σημαντικά σε ότι αφορά στην αντιμετώπισή του. Σε αυτό το πλαίσιο, η Βουλγαρική Επιτροπή του Ελσίνκι, σε συνεργασία με τη Συμμαχία για την Προστασία από τη Βία με βάση το Φύλο (AZNOP) ξεκίνησε ένα διετές σχέδιο το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή- «Έξοδος από τον κύκλο της βίας, με βάση το φύλο, κατά των γυναικών και των παιδιών στη Βουλγαρία».

Πρώτη πρωτοβουλία είναι η υπαίθρια έκθεση φωτογραφίας «Ανεκτίμητα αντικείμενα» της Άννα Στόεβα. Μέχρι τις 28 Οκτωβρίου, μπροστά από το Βρετανικό Συμβούλιο στη Σόφια, θα υπάρχουν φωτογραφίες προσωπικών αντικειμένων γυναικών που σκοτώθηκαν σε εκδηλώσεις ενδοοικογενειακής βίας.

Στη Βουλγαρία, μια στις τέσσερις γυναίκες είναι θύμα κάποιας μορφής βίας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας μας έχει αντιμετωπίσει το πρόβλημα, ακόμα κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε, λέει η Άννα Στόεβα. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου, η ΒΕΕ ετοιμάζει μια εξειδικευμένη ιστοσελίδα, με σκοπό να βοηθήσει άτομα που υποφέρουν και επηρεάζονται από εκδηλώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Η ιστοσελίδα θα εμφανιστεί στη διεύθυνση της ήδη υπάρχουσας ubita.org η οποία χαρτογραφούσε τις δολοφονίες των γυναικών στη Βουλγαρία.

«Συλλέξαμε πληροφορίες από τα βουλγαρικά δικαστήρια για καταδικαστικές αποφάσεις που αφορούν σε δολοφονίες γυναικών. Κατασκευάσαμε έναν χάρτη από τον οποίο κατέστη σαφές ότι ένα τεράστιο ποσοστό, περίπου το 90%, των δολοφονιών γυναικών στη Βουλγαρία, για να μην αναφέρουμε τις δολοφονίες στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, διαπράχθηκαν από γνωστό, συγγενή ή στενό συγγενή του θύματος.  Έτσι ξεκίνησαν όλα όσα αναβαθμίζουμε τώρα και η ιστοσελίδα μετονομάζεται σε spasena.org, όπου θα συμπεριλάβουμε πληροφορίες για γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, για το πού μπορούν να απευθυνθούν για βοήθεια, για το τι πρέπει να κάνουν και πώς να αντιδράσουν. Θα δημοσιεύσουμε, επίσης πληροφορίες που αφορούν σε μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας, γιατί, πολύ συχνά, πολλοί από εμάς ακούμε κραυγές μέσα από τους τοίχους της κατοικίας μας, αλλά, από φόβο ή από άγνοια του τι να κάνουμε, δεν κάνουμε τίποτα. Αυτή η ιστοσελίδα θα δώσει στους ενδιαφερόμενους τις απαραίτητες απαντήσεις. Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, θα υπάρχουν πληροφορίες για άτομα που έχουν την επιθυμία να προβούν σε πράξεις βίας, γιατί είναι πιθανό ένα άτομο να γνωρίζει το πρόβλημά του και να χρειάζεται βοήθεια».

Η ιστοσελίδα θα λειτουργήσει μετά τα μέσα Οκτωβρίου και θα περιέχει πληροφορίες και στην αγγλική γλώσσα.

Επιμέλεια: Βέσελα Κράστεβα (από συνεντεύξεις του προγράμματος Ράδιο Σόφια της ΒΕΡ)

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης