Η ηλεκτρική ενέργεια στην ελεύθερη αγορά ακρίβυνε αρκετές φορές στο διάστημα των τελευταίων μηνών στη Βουλγαρία. Από τις αρχές του 2022, η μέση τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι 131,95 ευρώ ανά μεγαβατώρα έναντι των 95 ευρώ τον Ιούλιο του 2021, αλλά κατά την περίοδο αυτή σημειώθηκαν και αιχμές τιμών άνω των 300 ευρώ. Μέχρι στιγμής, η αύξηση της τιμής δεν επηρεάζει άμεσα τους οικιακούς καταναλωτές στη Βουλγαρία, καθώς τον Δεκέμβριο, με απόφαση της Βουλής, οι τιμές πάγωσαν μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2022. Πολλοί ειδικοί κατηγορούν τις αρχές για μη εμπορική συμπεριφορά, η οποία, αργότερα, θα κοστίσει ακριβά στους καταναλωτές.. «Οι ατέλειες της απόφασης (πάγωμα των τιμών σ.σ.) θα φανούν τις επόμενες εβδομάδες και μήνες», δήλωσε ο Ιβάν Ιβανόφ, πρόεδρος της Ρυθμιστικής Επιτροπής Ενέργειας και Υδάτων (ΡΕΕΥ), προσθέτοντας ότι ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κυβερνητική παρέμβαση στο έργο της ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής. Ο πρωθυπουργός Κίριλ Πετκόφ, αναγνώρισε ότι το πάγωμα των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, για τον πληθυσμό, δεν είναι η καλύτερη λύση και ότι θα μπορούσε να επανεξεταστεί πριν από τη λήξη της προθεσμίας.

Για τους οικιακούς καταναλωτές μπορεί να υπάρξει αναβολή, αλλά για τις επιχειρήσεις ισχύουν οι τιμές της ελεύθερης αγοράς, οι οποίες ανεβαίνουν ραγδαία και έχουν ήδη ξεπεράσει και τις πιο τολμηρές προβλέψεις, αγγίζοντας πρωτοφανή επίπεδα στα 180-250 ευρώ ανά MWh. «οι περισσότερες επιχειρήσεις λειτουργούν με ζημιές, εκτελώντας παραγγελίες που είχαν κλειστεί με χαμηλότερες τιμές ενέργειας» δήλωσε ο Ιβάιλο Νάϊντενοφ, εκτελεστικός διευθυντής της Βουλγαρικής Ένωσης βιομηχάνων και καταναλωτών ενέργειας σε συνέντευξή του στην ιδιωτική τηλεόραση Вulgаrіа ОN АІR.

Γενικά, η Βουλγαρία παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια, μέρος της οποίας εξάγει. Η εγγενής ηλεκτρική ενέργεια είναι επίσης αρκετά φθηνή επειδή παράγεται σε πυρηνικούς σταθμούς και σε σταθμούς με καύση άνθρακα που χρησιμοποιούν ως καύσιμο τοπικό άνθρακα. Αυτό εγγυάται όχι μόνο ενεργειακή ανεξαρτησία, αλλά και πολύ χαμηλότερες τιμές. Η ηλεκτρική ενέργεια στη Βουλγαρία είναι η φθηνότερη στην Ευρώπη, με εξαίρεση την Πολωνία.

Ωστόσο, οι επιχειρήσεις πλήττονται σοβαρά από το ακριβό και μη προσιτό, για πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ρεύμα και ζητούν αποζημιώσεις από το κράτος. Το υπουργείο Ενέργειας προτείνει να αποζημιωθούν τα τρία τέταρτα της αξίας άνω των 95 ευρώ ανά μεγαβατώρα, που είναι η τιμή αγοράς του Ιουλίου. Επιπλέον, θα πρέπει να εφαρμοστεί όριο αποζημίωσης έως και 30% της τιμής αγοράς. Η προγραμματισμένη βοήθεια ανέρχεται σε 767 εκατ. ευρώ. «Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αποφυγή κραδασμών από τις τιμές της ενέργειας. Γνωρίζουμε ότι πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κάλυψη των ενεργειακών τους εξόδων, πράγμα που ισχύει και για εταιρείες διανομής ενέργειας. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις τιμές που πληρώνουν και τα νοικοκυριά», είπε ο πρωθυπουργός Κίριλ Πετκόφ

Η επιχείρηση υποστηρίζουν ότι οι κρατικές αποζημιώσεις δεν είναι αρκετές και το δήλωσαν σε ειδική συνάντησή τους με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ρούμεν Ράντεφ. Το ανώτατο όριο που προτείνει η κυβέρνηση για τις αποζημιώσεις των επιχειρήσεων λόγω των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, που ανέρχεται στο 30% της πραγματικής τιμής της αγοράς, καθιστά το μέτρο αναποτελεσματικό, τόνισαν εκπρόσωποι των εργοδοτικών οργανώσεων στον ΠτΔ. Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής προϋπολογισμού και οικονομικών Λουμπομίρ Καριμάνσκι, παραδέχτηκε ότι το ανώτατο όριο θα μπορούσε να αυξηθεί στο 35% και ότι θα πραγματοποιηθεί σχετική συνεδρίαση εμπειρογνωμόνων.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ικανοποιητική λύση που να βολεύει τις επιχειρήσεις. «Αυτό σημαίνει διακοπή των εργασιών, διακοπή του εισοδήματος, διακοπή της παραγωγής, απώλεια ανταγωνιστικότητας. Αυτό σημαίνει πολύ χειρότερη οικονομική κατάσταση από ό,τι έχουμε δει την τελευταία δεκαετία», δήλωσε ο Κράσεν Στάντσεφ, οικονομολόγος από το Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς. Μέχρι στιγμής, μόνο οι ενεργειακές εταιρείες φαίνεται να είναι ικανοποιημένες από την κατάσταση - οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, η Bulgarian Energy Holding και η National Electric Company, που συσσωρεύουν πρωτόγνωρα κέρδη από τις υψηλές τιμές. Σε αυτές τις τιμές και τα κέρδη βλέπουν οι επιχειρήσεις μια πηγή κεφαλαίων για τις αποζημιώσεις που ζητούν. Διαφορετικά, εγκυμονεί ο κίνδυνος να κλείσουν πολλές επιχειρήσεις, να αυξηθεί η ανεργία και να επιταχυνθεί ο πληθωρισμός.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης