Υψηλές τιμές και αναστολή της παροχής φυσικού αερίου - θα αντιμετωπίσουν οι καταναλωτές αγαθών και υπηρεσιών την αυξανόμενη φτώχεια, τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν χρεοκοπία και ένα ολοένα και πιο επισφαλές περιβάλλον;

Τον Μάρτιο, ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 12% και σημείωσε επίπεδα ρεκόρ από το 2008, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. Σε μόλις ένα μήνα οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 2,2%, οι μεταφορές κατά 7,9%, οι τιμές των τροφίμων κατά 3,3% και οι υπηρεσίες ξενοδοχείων και εστιατορίων κατά 2,8%. Ακόμη και πριν από την αύξηση των τιμών, τα 2/3 των Βουλγάρων δήλωσαν ότι δυσκολεύονταν να καλύψουν τα καθημερινά τους έξοδα, σύμφωνα με έρευνα της ΕΣΥ.

"Οι τιμές της περασμένης εβδομάδας εκτοξεύτηκαν στα ύψη. Τα πάντα είναι απλησίαστα για τους φτωχούς", λέει ένας συνταξιούχος από τη Βράτσα,

Για να περιορίσει τις πληθωριστικές πιέσεις, η κυβέρνηση θα ανακοινώσει πακέτο μέτρων πριν από την επικαιροποίηση του προϋπολογισμού το καλοκαίρι. "Κύριος στόχος  των μέτρων θα είναι τα είδη διατροφής", δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Ασέν Βασίλεφ. Ο πρωθυπουργός Κίριλ Πετκόφ είπε ότι "Η κυβέρνηση κατάφερε να διατηρήσει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τους οικιακούς καταναλωτές. Τώρα περιμένω πρόταση από το υπουργείο Οικονομικών για μείωση του ΦΠΑ στο ψωμί, τα φρούτα και τα λαχανικά".

Ο οικονομολόγος Πέταρ Γκάνεφ είναι σκεπτικός σε ότι αφορά στην εισαγωγή ενός τέτοιου μέτρου. Δίνει για παράδειγμα τη μείωση του συντελεστή για βιβλία, παιδικά είδη και εστιατόρια κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, η οποία δεν οδήγησε σε πτώση των τιμών.

"Είχαμε προειδοποιήσει ότι μόλις ανοίξουμε την πόρτα για προνομιακή μεταχείριση για ορισμένα αγαθά, θα αρχίσουν να συσσωρεύονται πολλές επιθυμίες", υπενθυμίζει ο οικονομολόγος. Στο φορολογικό μας σύστημα, η ισορροπία που λειτουργεί είναι "για όλα εξίσου, αλλά με χαμηλούς συντελεστές. Όσον αφορά τον ΦΠΑ, αυτό σημαίνει μείωση του υψηλού συντελεστή για όλα τα αγαθά και όχι για ορισμένα απ’ αυτά".

Η υπουργός Οικονομίας Κορνέλια Νίνοβα, πρότεινε να εισαχθεί ανώτατο όριο στις τιμές ορισμένων τροφίμων και ενέργειας, καθώς και ένα μη φορολογητέο ελάχιστο, αλλά μέχρι στιγμής η πρόταση δεν έχει γίνει δεκτή από τον κυβερνητικό συνασπισμό.

"Θέλω να ρωτήσω όλους τους επικριτές, που λένε ότι εάν επιβληθεί ανώτατο όριο τιμών, τα προϊόντα θα εξαφανιστούν από τα καταστήματα", πρόσθεσε.  "Πώς είναι δυνατόν να μην εξαφανίζονται σε Ισπανία, Ρουμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, όπου το μέτρο εφαρμόζεται εδώ και μήνες και δεν υπάρχουν προβλήματα; Όσο για την πρόταση σχετικά με ένα ελάχιστο αφορολόγητο ποσό, κάπως έχουμε ξεχάσει ότι έχουμε και εργαζόμενους φτωχούς".

Σύμφωνα με τον Πέταρ Γκάνεφ, η επιβολή ανώτατου ορίου στο λάδι, το ψωμί και άλλα τρόφιμα δεν μπορεί να συμβεί, ειδικά από τη στιγμή που οι παραγωγοί έχουν το δικαίωμα να τα προωθήσουν τα αγαθά σε ξένες αγορές. Ωστόσο, προβλέπει κάποιου είδους αποζημίωση για το εισόδημα - που πιθανότατα θα επηρεάσει τους συνταξιούχους, καθώς και κλαδικά μέτρα για την απελευθέρωση περισσότερου ανταγωνισμού και η τιμή ορισμένων αγαθών να μην αυξηθεί περαιτέρω από διακυμάνσεις της αγοράς. "Ελπίζω ότι ο πληθωρισμός δεν θα ξεπεράσει το 14-15%, αλλά αυτό εξαρτάται από την αποκλιμάκωση της κατάστασης στην Ουκρανία και την πτώση των τιμών της ενέργειας", κατέληξε ο οικονομολόγος.

"Οι αποζημιώσεις για την τιμή του ρεύματος πρέπει να συνεχιστούν μέχρι να ηρεμήσουν οι αγορές", σχολίασε ο Ιβάιλο Νάιντενοφ, εκτελεστικός διευθυντής της Βουλγαρικής Ομοσπονδίας Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας, στο πλαίσιο της διακοπής των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία.

"Η πολιτεία πρέπει να παρέμβει με κάποιο τρόπο. Το αν αυτό θα γίνει μέσω της αγοράς προϊόντων και της δημιουργίας αποθεμάτων - για παράδειγμα στα σιτηρά, είναι θέμα που πρέπει να συζητηθεί. Δεν ξέρω πώς θα επιδοτήσει ο Υπουργός Γεωργίας την τιμή του φυσικού αερίου".

Σύμφωνα με τον Ιβάιλο Νάιντενοφ, η βιομηχανία χρειάζεται εγγυημένες μακροπρόθεσμες προμήθειες φυσικού αερίου. "Δεν πρέπει να επιτρέπονται οι καθημερινές αγορές, όπως στην περίπτωση της ηλεκτρικής ενέργειας", τόνισε. Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει αγώνας για το φυσικό αέριο, που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε επιπλέον αύξηση των τιμών.

Φωτογραφία: αρχείο

Επιμέλεια: Ντιάνα Τσανκόβα (από συνεντεύξεις της ΒΕΡ - Βίντιν και του προγράμματος Horizont)

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης