Ενώ οι καλλιτέχνες στη Βουλγαρία προσπαθούν ακόμη να πάρουν μια ανάσα και να αποκατασταθούν από τη διακοπή της δραστηριότητάς τους λόγω της πανδημίας Covid-19, σε διεθνές επίπεδο το φώς στο τούνελ είναι όλο και πιο ορατό. Αφού πέρυσι το φεστιβάλ σύγχρονου χορού στο Πλόβντιβ One Dance Week έγινε ένας από τους ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χορού/Big Pulse Dance Alliance – BPDA/, πρόσφατα ο Βούλγαρος Ατανάς Μάεφ, συνιδρυτής και διευθυντής του Derida dance center, εξελέγη ο πρώτος εκπρόσωπος της Ανατολικής Ευρώπης στο Διοικητικό Συμβούλιο του Еuropean dancehouse network /EDN/. Ο οργανισμός, που ιδρύθηκε το 2009, σήμερα ενώνει 48 μη κυβερνητικούς οργανισμούς και θεατρικές σκηνές από 28 χώρες με πολιτιστικές υποδομές για ανάπτυξη του σύγχρονου χορού στην Ευρώπη. 

Μέχρι πρόσφατα τα Βαλκάνια δεν είχαν εκπρόσωπό τους στο δίκτυο, είπε για το Ράδιο Βουλγαρία ο Ατανάς Μάεφ. Το 2020, μετά από εξάμηνη περίοδο έρευνας σχετικά με τις δημιουργικές ομοιότητες και τις αντιλήψεις για ανάπτυξη και εργασία, στο EDN προσχώρησαν οι Lokomotiva από τη Βόρεια Μακεδονία, AREAL | Space for choreographic development από τη Ρουμανία, Station από τη Σερβία και το πρώτο και μοναδικό κέντρο σύγχρονου χορού με δική του σκηνή στη Βουλγαρία - Derida Dance Center. Και σήμερα η περιοχή έχει ήδη και εκπρόσωπό της στο διοικητικό όργανο του δικτύου με θητεία δύο ετών.

Ο ίδιος ο Ατανάς Μάεφ είναι οικονομολόγος και ασχολείται με πολιτιστικό μάνατζμεντ 20 χρόνια τώρα. Μαζί με τον χορογράφο Ζίβκο Ζελιάζκοφ το 2002 ίδρυσαν ιδιωτική εταιρεία χορού στη Νότια Ισπανία, όπου εργάστηκαν επί μερικά χρόνια. Το 2010 οι δύο επέστρεψαν στην πατρίδα και ίδρυσαν το Derida Dance Center – σήμερα ένας από τους βασικούς χορούς και πρόσωπο της ανεξάρτητης σκηνής στη Βουλγαρία.

Η δύσκολη περίοδος περιορισμών και απομόνωση έπληξε πρώτα απ’ όλα τους ανεξάρτητους καλλιτέχνες στη Βουλγαρία, οι οποίοι αναγκάστηκαν να σταματήσουν δουλειά και να ζουν με μηδενικά εισόδημα. Σύμφωνα με τον Μάεφ, εξαιρετικής σημασίας τώρα είναι να διατηρηθεί ακριβώς αυτό το δημιουργικό απόθεμα, που βρίσκεται σε επικίνδυνο περιβάλλον.

«Τα πρότζεκτ που αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο των δημοκρατικών αλλαγών στη χώρα μας στοίχιζαν εξαιρετικά πολλές προσπάθειες στους συναδέλφους μας, Εδώ πολύ ουσιώδη ρόλο έχει το Σχέδιο Ανάκαμψης και Βιωσιμότητας με πόρους από την ΕΕ, το οποίο, εάν εφαρμοστεί σωστά, η χρηματική βοήθεια πρέπει να κατευθυνθεί ακριβώς στα ιδιωτικά πολιτιστικά ιδρύματα, που δε λαμβάνουν κρατικές επιχορηγήσεις. Από την άλλη, είναι σημαντικό να σκεφθούμε πώς να συνδέσουμε τα κοινά μας, να καταργήσουμε τη διαφοροποίησή τους σε θεατρικό, χορευτικό, μουσικό και άλλο κοινό. Το κοινό πρέπει να έχει πρόσβαση σε διάφορα είδη πολιτισμού, για να αναπτύξει την αισθητική και τις αντιλήψεις του, καθώς και την αξία του ως παράγοντα για την εκτίμηση ενός πολιτιστικού προϊόντος», εξηγεί τις πεποιθήσεις του ο Ατανάς Μάεφ.

Δέχθηκε την ιδέα για τις «οριζόντιες συνεργασίες» ενός συναδέλφου του από τις Κάτω Χώρες, ο οποίος διοργανώνει το φεστιβάλ Today’s arts, και πιστεύει ότι η ιεραρχία δε χτίζεται κάθετα, γιατί πάντα σπάει κάπου ψηλά.

«Αρχίζουμε από την εγχώρια πραγματικότητα, ανάγκες και δυνατότητες. Μετά πρέπει να έχουμε επικοινωνία με τους διεθνείς εταίρους μας, να τους προσκαλούμε στη Βουλγαρία, για να μπορεί μέσω τους να δείξουμε, ότι η διαδικασία στη Βουλγαρία είναι σε εποικοδομητική κατεύθυνση. Μόνο έτσι μπορούμε να χτίσουμε σύνδεση μεταξύ των Βαλκανίων, της Ανατολικής Ευρώπης, της Κεντρικής Ευρώπης και της Δύσης. Να κοιτάξουμε τη μεγάλη εικόνα και να δούμε ότι είμαστε ένα σύνολο και αυτή η συνδεσιμότητα πρέπει να ξεπερνά τα πολιτικά σύνορα και περιορισμούς. Εμείς, οι καλλιτέχνες, πρέπει πρώτοι να χτίσουμε αυτές τις γέφυρες προς την ενότητα. Οι καλλιτέχνες είναι οι πρώτοι που πρέπει να απλώσουν χέρι και να δείξουν ότι το πρόβλημα είναι στις πολιτικές του χρόνου, και όχι στους ανθρώπους που πληρώνουν το τίμημα. Τέτοια είναι τα μηνύματα της τέχνης – για ειρήνη, για προστασία του περιβάλλοντος, κατά της βίας σε όλες τις μορφές της», είναι κατηγορηματικός ο πολιτιστικός μάνατζερ. Πιστεύει ότι το ελεύθερο πνεύμα του καλλιτέχνη πολύ συχνά δεν υποκύπτει σε λογοκρισία και θέτει τα πιο σημαντικά και γνήσια θέματα στο κοινό, που προκαλούν δημόσια συζήτηση. Μ’ αυτόν τον τρόπο, πέρα από την αισθητική λειτουργία της, η τέχνη αναπτύσσει δραστήριους ανθρώπους που συλλογίζονται, ανθρώπους, έτοιμους αύριο να κάνουν την πολιτική, την πολιτισμική, τη δημόσια ή την προσωπική επιλογή τους, με την οποία αρχίζει και η αλλαγή κάθε χρόνου και συστήματος, λέει ο Ατανάς Μάεφ.

Φωτογραφίες: Derida Dance Center, Еuropean dancehouse network

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα