«Ο αγώνας των Βουλγάρων της Μακεδονίας για δικαιώματα και ανεξαρτησία την περίοδο 1944-1994» είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του αν.καθ. Σπας Τάσεφ από τη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. Η έκδοση συλλέγει στοιχεία άγνωστα ή όχι τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό από την αντίσταση των Βουλγάρων της τότε Δημοκρατίας της Μακεδονίας ενάντια στην πολιτική της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο για συστηματικό αποβουλγαρισμό της Μακεδονίας. Ο συγγραφέας είπε στο Ράδιο Βουλγαρία ότι ο λόγος να γράψει το βιβλίο ήταν η επιθυμία του να συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία για να δώσει νέα επιχειρήματα στη βουλγαρική διπλωματία στους εταίρους μας και τη γνώση της βουλγαρικής κοινωνίας για το μακεδονικό ζήτημα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και τις επακόλουθες αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη. Τα υλικά προέρχονται κυρίως από τα αρχεία της Μακεδονικής Πατριωτικής Οργάνωσης και της «Μακεδονικής Τριμπούνας», που είναι η παλαιότερη βουλγαρική εφημερίδα, που εκδίδεται χωρίς διακοπή στο εξωτερικό - από το 1927 έως σήμερα, αρχικά στα βουλγαρικά και αγγλικά και τώρα μόνο στην αγγλική γλώσσα.

«Αποφάσισα ότι αυτά τα σημαντικά στοιχεία πρέπει να παρουσιαστούν στη βουλγαρική κοινωνία. Καθώς δεν επρόκειτο μόνο για αγώνες, αλλά και για ξένη υποστήριξη σε σχέση με αυτούς τους αγώνες. Αναφέρομαι στην επίσκεψη πρώην καγκελαρίου της Αυστρίας στους Βούλγαρους της ΔΒΜ. Επίσκεψη του Αμερικανού Προέδρου Λίντον Τζόνσον στο Κογκρέσο των Βουλγάρων της Μακεδονίας το 1964. Εννοώ συναντήσεις με τον Πάπα, επίσκεψη αρκετών αντιπροσωπειών Βουλγάρων της Μακεδονίας στην έδρα του ΟΗΕ. Ίσως η μεγαλύτερη διπλωματική πρωτοβουλία είναι ο σχηματισμός μικτής βουλγαρο-κροατικής αντιπροσωπείας, η οποία προετοιμάζει μια γενική δήλωση για την κατάσταση στη Γιουγκοσλαβία με αίτημα την ανεξαρτησία της Κροατίας, την ανεξαρτησία της Μακεδονίας και το δικαίωμα των εκεί Βουλγάρων  να διατηρήσουν το παρελθόν και τη γλώσσα τους και να έχουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους».

Τα στοιχεία του βιβλίου λένε ότι δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να μιλάμε για σύγκρουση μεταξύ της σημερινής Βουλγαρίας και της Μακεδονίας, όπως τα Σκόπια προσπαθούν να παρουσιάσουν τα πράγματα, επισημαίνει ο ερευνητής:

«Η διαμάχη δεν είναι σε καμία περίπτωση διμερής, πρόκειται για εσωτερική μακεδονική σύγκρουση. Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας της Μακεδονίας και ιδιαίτερα εκπρόσωποι της μετανάστευσης που ζουν στις δυτικές χώρες, ηγήθηκαν οι ίδιοι αυτόν τον αγώνα, πρώτα ενάντια στη δημιουργία της λεγόμενης μακεδονικής γλώσσας, ενάντια στη δημιουργία της λεγόμενης Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και παντού μιλάνε για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των Βουλγάρων στη Μακεδονία».

«Σε σχέση με την απογραφή στις ΗΠΑ γεννήθηκε η ιδέα οι Βούλγαροι της Μακεδονίας να δηλώσουν την εθνική καταγωγή τους. Στην απογραφή στις ΗΠΑ λαμβάνεται απόφαση να δηλωθούν ως Βούλγαροι της Μακεδονίας - για να δούμε ότι είναι Βούλγαροι με καταγωγή από τη Μακεδονία - μόνο έτσι μπορεί να καταγραφεί αυτή η σχέση. Και τότε (1981) καταμετρήθηκαν στην Αμερική 50 000 Βούλγαροι της Μακεδονίας. Πρόκειται για μεγάλη επιτυχία για τη βουλγαρική υπόθεση, αλλά αυτά τα στοιχεία δεν είναι ακόμη γνωστά στη χώρα μας, γι' αυτό και δεν χρησιμοποιούνται σε συνομιλίες με τους ευρωατλαντικούς εταίρους μας».

Σύμφωνα με τον Σπας Τάσεφ, σήμερα το να κάνεις πολιτική καριέρα στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας συνδέεται μόνο με το μίσος για τη Βουλγαρία. Ως εκ τούτου, ο ερευνητής ελπίζει ότι τα γεγονότα που παρουσιάζονται στο βιβλίο θα είναι χρήσιμα, διδακτικά και θα αλλάξουν τη βουλγαρική προσέγγιση προς ενεργή δράση:

«Η πορεία που ακολούθησε η Βουλγαρία τον τελευταίο ενάμιση χρόνο - να μιλάει για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αποδίδει αποτελέσματα. Αλλά η πολιτική μας προς αυτή την κατεύθυνση είναι και πάλι παθητική, τρέχουμε μετά τα γεγονότα χωρίς να έχουμε ξεκινήσει μια ευρεία διεθνή εκστρατεία για να εξηγήσουμε τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα πέρα ​​από τα σύνορα και ποιοι παράγοντες δημιούργησαν αυτή την ένταση μεταξύ Βουλγαρίας και της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας».

Φωτογραφίες: Ίβο Ιβανόφ

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα