Στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, υπήρχε μια κούρσα ανταγωνισμού μεταξύ του ανατολικού και του δυτικού μπλοκ – σε οικονομικό, στρατιωτικό, ιδεολογικό και, πάνω απ' όλα, τεχνολογικό επίπεδο. Εκείνη την εποχή, η εντατική επιστημονική-μηχανική και εφευρετική δραστηριότητα φούντωσε στη Βουλγαρία, με την σταθερή υποστήριξη της κομμουνιστικής κυβέρνησης.

Το 1964, στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Ηλεκτρικής Βιομηχανίας, ο ταλαντούχος Βούλγαρος επιστήμονας μηχανικός Χρίστο Μπατσβάροφ - δημιουργός μιας δέσμης εφευρέσεων στον τομέα των ηλεκτρονικών και ραδιοφωνικών εκπομπών - δημιούργησε ένα πραγματικό θαύμα - ένα φορητό τηλέφωνο από το οποίο μπορείτε να επικοινωνήσετε με όποιον θέλετε, όπου κι αν βρίσκεστε! Ο Χρίστο Μπατσβάροφ, μάλιστα, εγκατέστησε ο ίδιος μια τέτοια συσκευή στο αυτοκίνητο του τότε αρχηγού του κράτους Τόντορ Ζίβκοφ. Και παραδέχεται ότι συναρμολόγησε την πρώτη του πειραματική μονάδα από μια συνηθισμένη... σαπουνιέρα.

Έτσι, σχεδόν δύο δεκαετίες πριν κατακτήσει τις παγκόσμιες αγορές το πρώτο κινητό τηλέφωνο που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ, εγκαινιάζοντας μια νέα τεχνολογική εποχή, το βουλγαρικό RATC-6 εμφανίστηκε αθόρυβα στο φως της ημέρας.

Το πρότυπο GSM αναπτύχθηκε μετά το 1982 και κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1991. Την εποχή της εμφάνισης του βουλγαρικού κινητού τηλεφώνου, τα ραδιοτηλέφωνα που αναπτύχθηκαν στο εξωτερικό ήταν είτε απλοί φορητοί σταθμοί είτε μικροί ραδιοφωνικοί δέκτες τρανζίστορ με περιορισμένη εμβέλεια που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο για εισερχόμενες κλήσεις. Όμως το RATC-6, το βουλγαρικό τηλέφωνο, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί τόσο για εισερχόμενες όσο και για εξερχόμενες κλήσεις», εξηγεί ο Αντόν Ορούς, ερευνητής, συλλέκτης βουλγαρικού τεχνολογικού εξοπλισμού και δημιουργός της ιστοσελίδας sandacite.bg, μιλώντας στην Βενέτα Νικόλοβα αρθρογράφο του Ράδιο Βουλγαρία.

• Τζον Ατανάσοφ – από τα συστήματα δυαδικού αριθμού μέχρι τον πρώτο υπολογιστή

Το RATC-6 είχε το τυπικό της γενιάς του στρογγυλό καντράν. Κάτω από αυτό τοποθετήθηκε ένα μεταλλικό πλέγμα, το οποίο κάλυπτε ένα συνδυασμένο μικρόφωνο-ηχείο. Πριν την πραγματοποίηση της κλήσης τραβιόταν η τηλεσκοπική κεραία, μήκους περίπου 30 εκατοστών, γίνονταν η επιλογή των αριθμών και έτοιμο! «Η συσκευή μπορούσε να τροφοδοτηθεί και από την μπαταρία του αυτοκινήτου. Στη φορητή της εκδοχή χωράει σε μια τσάντα μεγάλη όσο για μια ερασιτεχνική κάμερα», λέει ο Αντόν Ορούς.

«Πρόκειται για μια μικρή ασύρματη συσκευή εξοπλισμένη με μικροσκοπικό ραδιοπομπό που εκπέμπει προς μια ειδική συσκευή τοποθετημένη είτε στο τηλεφωνικό κέντρο της πόλης είτε σε ένα ξεχωριστό τηλεφωνικό κέντρο. Η συσκευή RATC-6 λαμβάνει τα ραδιοκύματα, τα μετατρέπει σε ηλεκτρικούς παλμούς και σας συνδέει με τον τηλεφωνικό συνδρομητή.

Το RATC-6 προκάλεσε πραγματική αίσθηση στις εξειδικευμένες διεθνείς εκθέσεις Inforga'65 και Interorgtehnika'66 στην ΕΣΣΔ, όπου παρουσιάστηκε ως μέσο επικοινωνίας μεταξύ των εργαζομένων στις κατασκευές και στον ενεργειακό τομέα. Προς τα μέσα της δεκαετίας του '70, κατασκευάστηκε στη Βουλγαρία ένα δοκιμαστικό συγκρότημα με εξοπλισμό για ένα εθνικό σύστημα για συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας. Αλλά μετά το 1977, οι εργασίες προς αυτή την κατεύθυνση σταμάτησαν ξαφνικά.

«Μερικές φορές, για να μπει ένα νέο προϊόν στην παραγωγή, χρειάζεται να γίνουν τροποποιήσεις που είναι δύσκολο να εφαρμοστούν πρακτικά. Και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους αυτό το τηλέφωνο κατασκευάστηκε σε περιορισμένο αριθμό. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Μετά την πιστοποίηση της, η εφεύρεση χαρακτηρίστηκε απόρρητη και οι εργασίες για την κατασκευή ενός εθνικού συστήματος κινητών επικοινωνιών ανεστάλησαν επειδή ο στρατός έδειξε ενδιαφέρον για τη συσκευή. Δεν είναι γνωστό αν αυτό το τηλέφωνο χρησιμοποιήθηκε σε στρατιωτικούς κύκλους», καταλήγει ο Αντόν Ορούς.

• Βουλγαρικό βραχιόλι-μεταφραστής από και στη βουλγαρική νοηματική γλώσσα βοηθά τους ανθρώπους με προβλήματα ακοής

• H ιστοσελίδα «www.sandacite.bg» παρουσιάζει λίγο γνωστές βουλγαρικές εφευρέσεις

• Εφευρέσεις Βουλγάρων με διεθνή αναγνώριση

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Φωτογραφίες: sandacite.bg