Η τελευταία απογραφή του πληθυσμού της Βουλγαρίας, επιβεβαιώνει την εμβάθυνση των αρνητικών δημογραφικών τάσεων της τελευταίας τριακονταετίας - μείωση και γήρανση του πληθυσμού, ερήμωση μεμονωμένων περιοχών ως αποτέλεσμα της αρνητικής δημογραφικής ανάπτυξης και της μετανάστευσης.

Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας - ΕΣΥ, στις 7 Σεπτεμβρίου 2021, ο πληθυσμός της Βουλγαρίας είναι 6.520.314 άτομα. Από αυτούς το 52,1% είναι γυναίκες και το 47,9% άνδρες. Συνεχίζεται η διαδικασία δημογραφικής γήρανσης, η οποία εκφράζεται με την αύξηση του απόλυτου αριθμού και του σχετικού μεριδίου του πληθυσμού ηλικίας 65 ετών και άνω, που ανέρχεται στο 23,9%. Το ποσοστό αυτό είναι 5,4% υψηλότερο από το 2011 και 9,6% υψηλότερο από το 1992. Τα παιδιά και οι νέοι έως 17 ετών, αποτελούν μόνο το 15,9% του πληθυσμού. Τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής του 2021 είναι "τα πιο καταστροφικά σε σύγκριση με όλες τις άλλες προηγούμενες περιόδους", είπε μιλώντας στη ΒΕΡ ο Βαλεντίν Σάικοφ, πρόεδρος της ένωσης «Πρωτοβουλία Πολιτών Βουλγαρία 2050», ο οποίος διοργάνωσε φόρουμ με θέμα «Είναι μη αναστρέψιμη η δημογραφική αλλαγή:»..

«Μέσα σε μια δεκαετία, η Βουλγαρία έχασε 845.000 άτομα, ή το 11,5% του πληθυσμού της, που είναι η μεγαλύτερη μείωση σε ολόκληρη τη σύγχρονη ιστορία μας, αλλά και η μεγαλύτερη μείωση σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εάν η βουλγαρική κοινωνία δεν λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσει τη δημογραφική καταστροφή, που κρέμεται από πάνω μας, θα έρθει η μέρα που θα υπάρχει το κράτος της Βουλγαρίας, αλλά σ’ αυτό δεν θα υπάρχουν Βούλγαροι. Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο την, αποκαλούμενη, πολιτική ελίτ να λύσει το πρόβλημα της δημογραφικής κρίσης. Είναι καιρός η κοινωνία των πολιτών να αρχίσει να επεξεργάζεται μια μακροπρόθεσμη, τουλάχιστον για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, στρατηγική για την ανάπτυξη της χώρας, η οποία θα βάζει πρώτα τα δημογραφικά ζητήματα».

• Η Βουλγαρία χρειάζεται δημογραφική στρατηγική για να επιβιώσει

Οι επιστήμονες δημογράφοι προειδοποιούν τις κρατικές αρχές για τις τάσεις εμβάθυνσης εδώ και δεκαετίες, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, παραδέχεται ο Σάικοφ. Η συζήτηση που διοργάνωσε ο σύλλογος δεν είχε σαν στόχο της να δώσει συγκεκριμένη απάντηση ή λύση, αλλά να αποτελέσει πεδίο συζητήσεων για το μέλλον μας, στο οποίο είναι σημαντικό να έχουν θέση όλοι.

Ένας από τους πιο ασχολούμενους με το θέμα επιστήμονες, είναι ο υφηγητής Γκεόργκι Μπαρντάροφ, καθηγητής στη Γεωλογική και Γεωγραφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σόφιας «Αγ. Κλήμεντ της Οχρίδας» και συγγραφέας. Ο ίδιος παραδέχεται ότι εξεπλάγη από «αυτή την εξαιρετικά μεγάλη μείωση» του αριθμού των Βουλγάρων.

«Η πανδημία, κατά την οποία η Βουλγαρία έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ θνησιμότητας της τάξης του 20%, πιθανότατα έπαιξε μεγάλο ρόλο. Τέτοιες τιμές παρατηρούνται μόνο σε αφρικανικές χώρες και σε περιοχές με μεγάλες στρατιωτικές συγκρούσεις».

• Η βουλγαρική οικονομία πάσχει από έλλειψη προσωπικού

Τα τελευταία 40 χρόνια, η απώλεια πληθυσμού υπολογίζεται σε περισσότερα από 2.400.000 άτομα -η μεγαλύτερη μείωση από τότε που γίνονται απογραφές στη Βουλγαρία, από την 1η Ιανουαρίου του 1881. Ο Γκεόργκι Μπαρντάροφ πιστεύει ότι το πιο ανησυχητικό είναι ο δείκτης ηλικίας, ο οποίος, κατά τα λεγόμενά του, είναι μια κοινωνική βόμβα.

«Είμαστε μια χώρα με ένα από τα χαμηλότερα προσδόκιμα ζωής. Όσο ανεπτυγμένη κι αν είναι μια κοινωνία, καθοδηγείται από τον ενεργό νεανικό πληθυσμό της, ο οποίος εδώ βρίσκεται στο κρίσιμο μίνιμουμ στη Βουλγαρία», εξηγεί ο υφηγητής.

Πέρα από τον παράγοντα «θνησιμότητα», ο Γκεόργκι Μπαρντάροφ θεωρεί τη μετανάστευση των νέων ως τον σημαντικότερο παράγοντα για τη δημογραφική δυναμική της Βουλγαρίας. Βασική στιγμή για τη δημογραφική αναζωογόνηση της χώρας μας αποδεικνύεται και η οικονομική ανάπτυξη των μικρότερων οικισμών.

• Ερημώνουν τα χωριά της Βουλγαρίας

«Θα πρέπει να υπάρξει μια στοχευμένη πολιτική που να ξεκινά από πολιτειακό και τοπικό επίπεδο. Κανείς δεν θα πάει να ζήσει κάπου, με ένα μικρό παιδί, μια νέα οικογένεια, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει κανονική νοσοκομειακή περίθαλψη 50-100 χλμ. από το μέρος που μένει. Οι παράγοντες είναι πολλοί. Η εκπαίδευση είναι το πιο σημαντικό πράγμα, αλλά είναι μόνο το πρώτο βήμα», επισημαίνει ο υφηγητής και υπενθυμίζει ότι η Βουλγαρία είναι πολύ μεγαλύτερη από τα 111.000 χλμ. της έκτασής της.

«Είναι κλισέ ότι όπου χτυπά μια βουλγαρική καρδιά εκεί είναι η Βουλγαρία, αλλά αυτό το κλισέ είναι πέρα ​​για πέρα ​​αληθινό - λέει ο Γκεόργκι Μπαρντάρτοφ. Οι Βούλγαροι, ειδικά για την Ευρώπη, όπου ταξιδεύω συχνά, κουβαλούν την πατρίδα τους στην καρδιά τους. Αγαπούν τη Βουλγαρία, δημιουργούν βουλγαρικούς συλλόγους σε εθελοντική βάση και υπάρχει μια πολύ ειλικρινής και αγνή αγάπη για την πατρίδα. Έχω δει παιδιά γεννημένα σε άλλη χώρα που κουβαλούν μέσα τους αυτή την αληθινή αγάπη για τη Βουλγαρία. Αυτοί οι συμπολίτες μας θα επέστρεφαν αν έβλεπαν ότι έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες. Αυτή τη στιγμή δεν βλέπουν τέτοιες συνθήκες και επομένως δεν επιστρέφουν, αλλά θα μπορούσαν να δουλέψουν για τη Βουλγαρία ακόμη και από μακριά.

Η ερήμωση και η γήρανση του πληθυσμού της Βουλγαρίας βρίσκονται, επίσης, στο επίκεντρο του βουλγαρικού περιπτέρου στο Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, που αρχίζει στις 20 Μαΐου. Το πρότζεκτ εξετάζει μια σειρά προβλημάτων που πρέπει να λύσουμε για να μπορέσουμε να κοιτάξουμε μπροστά στο μέλλον», εξήγησε στον Ιωάν Κόλεφ η Μποζντάρα Βάλκοβα, μέλος της ομάδας του αρχιτέκτονα Μπορίς Τικβάρσκι, υπεύθυνου για το βουλγαρικό πρότζεκτ.

Κείμενο: Βέσελα Κράστεβα (από συνεντεύξεις της Λόρα Ταρκόλεβα Horizont-ΒΕΡ)

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Φωτογραφίες: bta, bgnes, ΒΕΡ