Η Βουλγαρία, μαζί με άλλες 4 ευρωπαϊκές χώρες - Πολωνία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Σλοβακία, επιμένουν να παραταθεί η απαγόρευση εισαγωγής ουκρανικών προϊόντων μέχρι το τέλος του έτους. Οι πέντε χώρες επιμένουν στην ευελιξία στον κατάλογο των προϊόντων που απαγορεύονται για εισαγωγή, με έμφαση στη Βουλγαρία στον ηλίανθο, το μη εξευγενισμένο λάδι και το ξηρό γάλα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η χώρα μας είναι η πρώτη στην παραγωγή ηλιόσπορων στην ΕΕ για το 2022. Τότε η Βουλγαρία παρήγαγε 2,117 εκατομμύρια τόνους αυτής της πρώτης ύλης, που αντιστοιχεί στο 23% της συνολικής παραγωγής της ΕΕ. Οι άλλες δύο χώρες που συμπληρώνουν τους τρεις πρώτους παραγωγούς είναι η Ρουμανία και η Γαλλία. Ωστόσο, ο Σύνδεσμος Παραγωγών φυτικών ελαίων και προϊόντων βουτύρου στη χώρα μας προειδοποίησε για την ανάγκη λήψης επειγόντων μέτρων σε σχέση με τη διασφάλιση της πρόσβασης σε πρώτες ύλες για τη βιομηχανία επεξεργασίας λαδιού μας, συμπεριλαμβανομένων και την άρση της απαγόρευσης εισαγωγής. Σύμφωνα με αυτούς, υπάρχει κερδοσκοπική παρακράτηση ηλίανθου από τους Βούλγαρους παραγωγούς, που τους τελευταίους μήνες οδήγησε σε μείωση και διακοπή της δουλειάς όλης της μεταποιητικής βιομηχανίας λόγω έλλειψης πρώτης ύλης».

Οι Βούλγαροι αγρότες υφίστανται τεράστια πίεση από μια σειρά προκλήσεων, ισχυρίζεται από την πλευρά του ο πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Παραγωγών Σιτηρών, Ιλία Πρόντανοφ. Σύμφωνα με τον ίδιο, το υψηλό κόστος παραγωγής και η χαμηλή τιμή αγοράς αφενός και η επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών αφετέρου οδηγούν σε μείωση των αποδόσεων. Ως εκ τούτου, είναι κατηγορηματικός ότι «το τέλος της απαγόρευσης εισαγωγής των τεσσάρων αγροτικών προϊόντων - σιταριού, καλαμποκιού, ελαιοκράμβης και ηλίανθου από την Ουκρανία είναι μια απαράδεκτη επιλογή».

Οι εντάσεις μεταξύ καλλιεργητών ηλίανθων και μεταποιητών ξεκίνησαν πέρσι όταν οι τιμές των ουκρανικών σιτηρών άρχισαν να είναι χαμηλότερες από τις τιμές της τοπικής παραγωγής. Ως αποτέλεσμα, περισσότεροι από 600 000 τόνοι ηλίανθου από την περσινή συγκομιδή εξακολουθούν να μην έχουν πωληθεί και βρίσκονται σε αποθήκες παραγωγών σιτηρών, παρά την απαγόρευση των εισαγωγών ηλίανθου από την Ουκρανία. Οι μεταποιητές ηλίανθων επηρεάστηκαν από την απαγόρευση και ανακοίνωσαν ότι έπρεπε να κλείσουν τις εγκαταστάσεις τους λόγω έλλειψης πρώτων υλών. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Παραγωγών Φυτικών Ελαίων και Προϊόντων Ελαίου, Γιάνι Γιάνεφ, το πρόβλημα είναι άλλο:

«Υπάρχει αρκετός ηλίανθος, το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι οι χαμηλότερες τιμές που προσφέρονται στην αγορά από το κόστος του παραγόμενου ηλίανθου, όπως πληροφορούμαστε από τους αγρότες. Περιμένουν την τιμή ευκαιρίας - αυτό είναι δικαίωμά τους».

Σύμφωνα με τον παραγωγό, για να επιβιώσει ο κλάδος, είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη αυτό που συμβαίνει στον κόσμο:

«Οι τιμές στις ξένες αγορές αντικατοπτρίζουν έντονα αυτές του ηλιέλαιου στη χώρα μας. Από τους περίπου 2 εκατομμύρια τόνους ηλίανθου που παράγονται στη χώρα μας, η εγχώρια κατανάλωση είναι γύρω στους 250 000 τόνους και τα υπόλοιπα είναι για εξαγωγή».

«Όλοι πρέπει να προσαρμοζόμαστε στην αγορά», είναι κατηγορηματικός ο παραγωγός σιτηρών Άγγελ Βουκοντίνοφ. Ωστόσο, επέστησε την προσοχή στη γενική εικόνα στον κλάδο που σχετίζεται με την επεξεργασία των ελαίων:

«Είναι αρκετά μονοπωλιακός, και οι μεγάλες δομές προσπαθούν να κατευθύνουν την αγορά. Αποτελείται από μερικές μεταποιητικές εταιρείες που έχουν τεράστιους τζίρους» επισήμανε ο Βουκοντίνοφ.

Ο παραγωγός σιτηρών ελπίζει ότι η απαγόρευση των εισαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία θα συνεχιστεί και μετά τις 15 Σεπτεμβρίου, γιατί εάν εισέλθουν άλλοι 200-300 ή 500 τόνοι ουκρανικών σιτηρών, η αγορά θα πέσει κατά 30-40%.

Κείμενο: Ιοάν Κόλεφ (από συνεντεύξεις της Βεσελίνα Μιλάνοβα, ΒΕΡ Χοριζόντ)

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα