Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, βομβαρδισμοί, συλλαλητήρια με τανκς και βαριά φορτηγά, διαμαρτυρίες και κυρίως - ατελείωτες ανακαινίσεις... Τι έχουν ζήσει τα κίτρινα πλακόστρωτα της Σόφιας τα τελευταία 116 χρόνια! Το εμβληματικό πεζοδρόμιο έχει πλέον χαρακτηριστεί πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά. Λέγεται ότι εισήχθη από την Αυστροουγγαρία το 1907. Την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα καλύφθηκαν οι κεντρικοί δρόμοι της βουλγαρικής πρωτεύουσας. Τους βλέπουμε ακόμα και σήμερα μπροστά από τον καθεδρικό ναό «Αγ. Αλεξάντερ Νέφσκι», στον χώρο του κοινοβουλίου, γύρω από το πρώην βασιλικό παλάτι και δίπλα στο Εθνικό Θέατρο.

Κανείς όμως δεν παράγει πια αυτό το είδος πλακόστρωτων. Οι εισαγωγές έχουν σταματήσει εδώ και καιρό, και το όμορφο κίτρινο πεζοδρόμιο, για το οποίο είναι τόσο περήφανοι οι κάτοικοι της Σόφιας, καταρρέει ανεπανόρθωτα. Οι προσπάθειες συνεχούς αναδιάταξης και αντικατάστασής τους με παλιά πλακόστρωτα δεν δίνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μετά την τελευταία αναδιάταξη του πεζοδρομίου μπροστά από τη βουλή, που διήρκεσε περισσότερο από δύο μήνες, τα πλακόστρωτα εμφανίστηκαν σε διάφορες αποχρώσεις του κίτρινου.

«Πώς γίνεται μερικά να είναι πολύ ανοιχτόχρωμα και άλλα πολύ σκοτεινά - δεν έχω εξήγηση» - αναρωτιέται ο καθηγητής Λιούμπεν Λάκοφ από το Ινστιτούτο Μεταλλουργίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Μαζί με τους συναδέλφους του, αναζητεί εδώ και χρόνια έναν τρόπο να παράγει ένα ανάλογο του 100χρονου λιθόστρωτου της Σόφιας. Πριν από λίγο καιρό, οι επιστήμονές μας ανακάλυψαν τη φόρμουλα της μοναδικής κρυσταλλικής δομής τους. Τώρα, όμως, η ομάδα του καθηγητή το έχει τελειοποιήσει, και ήδη ετοιμάζει μια σειρά ολοκαίνουργιων κίτρινων πλακόστρωτων για τη Σόφια.

«Η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά πριν από περισσότερα από 100 χρόνια αποτελεί σημείο αναφοράς. Επί του παρόντος, το νέο είναι το ίδιο σε σύνθεση, με τους ίδιους φυσικομηχανικούς και άλλους δείκτες, καθώς περιέχει τις ίδιες ορυκτές φάσεις με το πρωτότυπο. Το μέγεθος, ο όγκος και το χρώμα είναι το ίδιο. Για να μην αναφέρουμε ότι το αρχικό χρώμα των πλακόστρωτων της Σόφιας είναι η ώχρα, όχι το κίτρινο όπως έχουμε συνηθίσει να το ορίζουμε. Για εμάς τους επιστήμονες τα χρώματα, οι αποχρώσεις είναι τόσες πολλές που εκφράζονται με αριθμούς. Οπότε τα πλακόστρωτα που δημιουργήσαμε είναι πανομοιότυπες χρωματικά με τα πρότυπα», είναι κατηγορηματικός ο καθηγητής Λάκοφ.

Τα πλακόστρωτα που παράγει η ΒΑΕ υποβλήθηκαν σε ανάλυση στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Σόφιας. «Αποδεικνύεται ότι είναι ακόμη και πιο ανθεκτικά και δεν είναι τόσο γλιστερά όσο τα πρωτότυπα. Είναι δηλαδή ίδια σε χρώμα, μέγεθος και σχήμα», είπε ο καθηγητής Λάκοφ και πρόσθεσε:

«Έχουμε συμβόλαιο με τον Δήμο για την παραγωγή μιας πιλοτικής σειράς μόνο 250 πλακόστρωτων. Η προθεσμία μας είναι μέχρι τα Χριστούγεννα, αφού εργαζόμαστε υπό συνθήκες ινστιτούτου, όχι σε εργοστάσιο. Είμαστε έτοιμοι να παραδώσουμε την πιλοτική σειρά στην ώρα μας, αλλά από το Δήμο εξαρτάται πότε και πού θα τα τοποθετήσει. Κατά τη γνώμη μου, ο Δήμος είναι απίθανο να επενδύσει στην κατασκευή εργοστασίου. Αυτό πρέπει να κάνουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις.»

Ο καθηγητής Λάκοφ έχει μελετήσει ακόμη και τη δυνατότητα υπαρχόντων εργοστασίων στη χώρα μας, για παράδειγμα στο Βίντιν και το Καζανλάκ, να αναλάβουν την παραγωγή των συγκεκριμένων πλακόστρωτων, ώστε να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για την αντικατάσταση του πεζοδρομίου στο κέντρο της Σόφιας, αλλά επίσης για τη διακόσμηση άλλων πόλεων της Βουλγαρίας, και γιατί όχι στο εξωτερικό;

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα