Είναι βουλγαρικό το σλαβικό αλφάβητο;

Με τις διαφορετικές ερμηνείες των ιστορικών γεγονότων βγαλμένες από το συγκεκριμένο πλαίσιο, όλο και πιο συχνά μπορούμε να διαβάσουμε ότι οι δύο αδερφοί της Θεσσαλονίκης Κύριλλος και Μεθόδιος δημιούργησαν την αρχαιότερη σλαβική γραφή όχι για τους Βούλγαρους, αλλά για τους Σλάβους της Μοραβίας κατ' εντολή του Πρίγκιπα Ροστισλάβ, και ότι δεν έχουν πάει ποτέ στη Βουλγαρία. «Ναι, είναι από τη Θεσσαλονίκη - εξηγεί στο Ράδιο Βουλγαρία η καθ. Έλκα Μίρτσεβα, αναπληρώτρια διευθύντρια του Ινστιτούτου Βουλγαρικής Γλώσσας στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. - Η πόλη εκείνη την εποχή ήταν πυκνοκατοικημένη με σλαβικό βουλγαρικό πληθυσμό που μιλούσε ανατολική βουλγαρική διάλεκτο», διευκρινίζει η ίδια.

Είναι αυτή η διάλεκτος που παίρνουν ως βάση του αλφαβήτου που δημιουργούν. Η καθ. Μίρτσεβα ορίζει ως εξαιρετική συμβολή το γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος-Κύριλλος ο Φιλόσοφος κατάφερε να βρει ένα επακριβώς καθορισμένο γράμμα για κάθε ήχο, καλύπτοντας έτσι όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της βουλγαρικής γλώσσας. Είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός ότι δημιουργός της γραφής μας είναι ο Κωνσταντίνος-Κύριλλος ο Φιλόσοφος. Στα μέσα του 9ου αιώνα, ήταν αυτός που ανέλαβε τη δημιουργία ενός σλαβικού αλφαβήτου, που ονομαζόταν «γλαγόλιτσα», στο οποίο, μαζί με τον αδελφό του Μεθόδιο, μετέφρασε τα λειτουργικά βιβλία.

Πότε δημιουργήθηκε το γλαγολιτικό αλφάβητο;

Και εδώ έρχεται το άλλο αμφιλεγόμενο ερώτημα - είναι το 855 το ακριβές έτος δημιουργίας του αλφαβήτου μας; Αυτό είναι το επίσημο έτος στη βουλγαρική εκπαίδευση και κοινωνία, αλλά η αν. καθ. Ντιάνα Ατανάσοβα από τη Σχολή Σλαβικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Σόφιας, και ειδικός στη μεσαιωνική βουλγαρική λογοτεχνία μας λέει για μια άλλη υπόθεση.

«Το μόνο γραπτό μνημείο που δίνει έναν συγκεκριμένο αριθμό είναι «Για τα γράμματα» του Τσερνορίζετς Χράμπαρ και το έτος που βρίσκουμε εκεί είναι το 6363, το οποίο μπορεί να υπολογιστεί στο νέο ημερολόγιο σύμφωνα με διαφορετικά ημερολόγια που χρησιμοποιήθηκαν στον Μεσαίωνα. Τα πιο δημοφιλή ημερολόγια ήταν το Βυζαντινό και το Αλεξανδρινό, που δίνουν το 855 και το 863 αντίστοιχα. Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν τη θέση ότι το έτος είναι το 855, λόγω του γεγονότος ότι στον βίο του Αγίου Κυρίλλου λέγεται ότι το ίδιο έτος πήγε στον αδερφό του Μεθόδιο σε ένα μοναστήρι στη Μικρά Ασία στον Όλυμπο, οι δυο τους διέμεναν εκεί και ασχολήθηκαν με τη λογοτεχνία. Επίσης, η μετάφραση των ιερών γραφών απαιτεί χρόνο, και αυτό είναι ένα επιπλέον επιχείρημα στη βουλγαρική ιστορική επιστήμη - ότι τότε δημιούργησαν το αλφάβητο, εργάστηκαν στις μεταφράσεις και αυτό απαιτούσε χρόνο. Αλλά αμέσως τίθεται το ερώτημα - για ποιον δημιούργησαν αυτό το αλφάβητο; Ποιος το χρειαζόταν; Και εδώ υπάρχουν ερμηνείες των ιστορικών πηγών που σχετίζονται με την αδιαμφισβήτητη πολιτική του Βυζαντίου για τον ευαγγελισμό των λαών που κατοικούσαν στις περιοχές γύρω.»

Ανεξάρτητα από το αν και εσείς σήμερα θα αμφισβητήσετε όσα μάθατε στο σχολείο ή θα εμπιστευτείτε την ακαδημαϊκή τεχνογνωσία σχετικά με το ακριβές έτος δημιουργίας του γλαγολιτικού αλφαβήτου, ένα είναι βέβαιο - η τεράστια σημασία του για την διαμόρφωση και διατήρηση της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ατανάσοβα τόνισε την ανθρωπιστική σημασία του έργου κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Επιστημονικού Φόρουμ στην Αθήνα, αφιερωμένο στους αγίους Ισαποστόλους.

«Οι μαθητές του Κυρίλλου και του Μεθοδίου έπρεπε να δημιουργήσουν μια γλώσσα, όχι μόνο γράμματα. Και το έργο τους είναι επίσης εξαιρετικό καθώς η δημιουργία αυτής της γλώσσας οδήγησε στην εμφάνιση μιας λογοτεχνίας της οποίας το κύρος έγινε ίσο με τις πιο σημαντικές ιερές γλώσσες της εποχής.»

Κείμενο: Βέσελα Κράστεβα

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα