76 χρόνια μετά το θάνατό του, ο πρώτος Βούλγαρος βασιλιάς του Τρίτου Βουλγαρικού Βασιλείου, Φερδινάνδος Α΄, επέστρεψε στο σπίτι του στο παλάτι Βράνα, όπως ήταν η βούλησή του. Στη διαθήκη του έγραφε ότι επιθυμούσε να ταφεί στη χώρα της οποίας κυβερνούσε επί 31 χρόνια. Αυτή τη βούληση εξέφρασε ο Βασιλιάς Φερδινάνδος και στο τέλος της ζωής του, απευθυνόμενος στον βοηθό Πέταρ Γκάντσεφ με την ερώτηση: «Γκάντσεφ, πότε θα φύγουμε για τη Βουλγαρία;».

Οι λόγοι για τους οποίους δεν έγινε μέχρι τώρα το βήμα για την επιστροφή των λειψάνων του είναι τόσο πολιτικοί όσο και σχετικοί με την κοινή γνώμη:

«Σκέφτομαι τις τελευταίες μέρες ότι προφανώς και η βουλγαρική κοινή γνώμη έπρεπε να απομακρυνθεί στη μετάβασή της στη δημοκρατία από την ασπρόμαυρη φωτογραφία με την οποία συνήθως φωτογραφίζουμε την ιστορία μας. – είπε ο ιστορικός Πέταρ Στογιάνοβιτς κατά τη διάρκεια ειδικής συνέντευξης Τύπου σε μια από τις αίθουσες του Παλατιού «Βρανά». Η ιδέα για την επικείμενη επιστροφή των λειψάνων έπρεπε να ωριμάσει στη βουλγαρική κοινωνία και νομίζω ότι αυτό είναι ήδη γεγονός και αποδεικνύεται τόσο από τις απόψεις των βουλγαρικών αρχών όσο και από τον τρόπο με τον οποίο το βουλγαρικό κοινό αποχαιρέτισε ο Βασιλιάς Φερδινάνδος. Ο καθένας ήταν εδώ με τη δική του επιθυμία, από την ανάγκη να αισθανθεί πολίτης, να νιώσει μέρος της βουλγαρικής ιστορίας, αν θέλετε - να αισθανθεί μέρος της γενικής αντίληψης της βουλγαρικής κοινωνίας.»

Παρά την ενότητα που έδειξε ο κόσμος που ήρθε να αποτίσει φόρο τιμής ενώπιον του Φερδινάνδου, ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας τείνει να κρίνει τη βασιλεία του με βάση μόνο 6 από τα 31 χρόνια του στον θρόνο. Η μεγαλύτερη περίοδος της βασιλείας του ήταν ειρηνική και εποικοδομητική, υπενθυμίζει ο ιστορικός Πέταρ Στογιάνοβιτς, και θεωρεί βαθύτατα λάθος να δίνει εκτιμήσεις για τη συμβολή του στη βουλγαρική ανάπτυξη με βάση μόνο τα τελευταία χρόνια στην ηγεσία του κράτους:

«Δεν είναι δυνατόν για 6 χρόνια πολέμου να σβήσει αυτό που έγινε για τον εξευρωπαϊσμό και τον εκσυγχρονισμό της Βουλγαρίας στα υπόλοιπα 25. Σε 25 χρόνια, η Βουλγαρία, από μια χώρα χωρίς υποδομές, χωρίς στρατό, χωρίς εκπαιδευτικό σύστημα, έγινε μια καλλιεργημένη χώρα αποδεκτή στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Φυσικά, ο βασιλιάς Φερδινάνδος δεν είναι ο μόνος χάρη στον οποίο η Βουλγαρία έγινε ευρωπαϊκή χώρα. Ήταν όμως επικεφαλής αυτού του κινήματος, μαζί με την πολιτική, κομματική, αξιωματική ελίτ της Βουλγαρίας. Με τον ίδιο τρόπο, για την ήττα 3 πολέμων (του Βαλκανικού, του Διασυμμαχικού και του Α' Παγκόσμιου Πολέμου), δεν μπορεί να φταίει μόνο ένας άνθρωπος. Έτσι, όταν κοιτάμε την ιστορία μας, είναι πάντα καλό να ξεφεύγουμε από τα στερεότυπα και να την αφήνουμε επιτέλους να την κοιτάξουν και να την εκτιμήσουν οι ιστορικοί. Δουλεύουν με γεγονότα, με έγγραφα και κάνουν έναν συσχετισμό μεταξύ τους. Από εκεί και πέρα ​​αφήνουν το κοινό να αποφασίσει.»

Όσο για το τι πρέπει να γνωρίζουν οι σύγχρονες γενιές στη χώρα μας για τον βασιλιά Φερδινάνδο και τον ρόλο του στη βουλγαρική ιστορία, ο καθηγητής Στογιάνοβιτς είναι πεπεισμένος για ένα πράγμα:

«Κάθε νεαρό Βούλγαρο παιδί, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να μπορεί να εξηγήσει με λίγα λόγια γιατί είναι σημαντικό να είναι Ευρωπαίος. Με αυτόν τον τρόπο, όταν μπορούν να εξηγήσουν στον εαυτό τους γιατί η Βουλγαρία έγινε ξανά ευρωπαϊκή χώρα, θα μπορούν να καταλάβουν αρκετά για τους ανθρώπους, που έκαναν τη Βουλγαρία ευρωπαϊκή χώρα μετά την Απελευθέρωση. Έτσι, ο βασιλιάς Φερδινάνδος, φυσικά, θα είναι ανάμεσά τους.»

Κείμενο: Ιοάν Κόλεφ

Μετάφραση και επιμέλεια: Άιλιν Τόπλεβα

Φωτογραφίες: Ταμείο "Βασιλιάς Μπόρις Γ΄ και Βασίλισσα Ιωάννα", BTA, BGNES