Η επαγγελματική ανάπτυξη του Μαρίν Γκολεμίνοφ συνδέεται με αξιοσημείωτους δημιουργούς – τον Ντόμπρι Χρίστοφ και τον Νικόλα Ατανάσοφ στη Μουσική Ακαδημία στη Σόφια, τον Βενσάν Ντ’ Εντί και τον Πωλ ντε Φλεμ στη Scola Сantorum και τον Πωλ Ντιουκά στο Eсole Normale de musique στο Παρίσι, τον Γιόζεφ Χάας και τον Καρλ Έρενμπεργκ στην Μουσική Ακαδημία του Μονάχου. Ακριβώς στο κέντρο της γερμανικής περιφέρειας Βαυαρίας το 1938 τέθηκε η αρχή της θρυλικής «Αναστενάρισσας». Το 1939 ο συνθέτης έκανε ταξίδι στην περιοχή, όπου είναι διαδεδομένα τα αναστενάρια. Ήδη τότε η αρχαία τελετουργία απειλούταν με εξαφάνιση, αλλά διατηρούταν στο χωριό Βούγαροι (Μπάλγκαρι) του βουνού Στράντζα. Το ταξίδι δεν ήταν εύκολο – από το Μπουργκάς με πλοίο μέχρι το Βασιλικό (σήμερα Τσάρεβο) και από εκεί με αυτοκίνητο μέσα στο βουνό, όπου βρίσκεται το φτωχό χωριό. Όταν έφτασε εκεί, ο Γκολεμίνοφ παρέμεινε έκθαμβος. Το μακρινό παρελθόν σαν να ήταν ανέγγιχτο από το χρόνο.

Η πομπή με τις εικόνες υπό τη συνοδεία του νταουλιού και των γκαϊντών, τα βήματα γύρω από τη φωτιά και ο χορός στην ανθρακιά – όλα αυτά έγιναν μέρος του χορευτικού δράματος, που διατήρησε όλη τη θεατρικότητα της αρχαίας τελετουργίας, καθώς και τη μελωδία από το χωριό Βούγαρι. Ο χορός των αναστενάρηδων είναι η πιο συγκινητική, η πιο ελκυστική, αλλά και η πιο επιθετική στιγμή στο χορευτικό δράμα – πρότυπο εκστατικότητας στην παγκόσμια μουσική.

Το δράμα της νεαρής αναστενάρισσα Ντέμνα είναι ποιητικό και υψωμένο. Σύμφωνα με το αρχαίο έθιμο, ο Άγιος Κωνσταντίνος επιλέγει τους αναστενάρηδες και τους δίνει το χάρισμα προφητών. Απόδειξη για το χάρισμα αυτό είναι η ικανότητα τους να χορεύουν ξυπόλητοι στην ανθρακιά. 

Η αγάπη και ο γάμος της Ντέμνα με τον αλλοχωριανό Νάιντεν αλλάζουν τη ζωή της. Στο χωριό του άνδρα της υποδέχονται εχθρικά τη νεαρή γυναίκα – κακές γλώσσες λένε ότι έχει κυριευτεί από πονηρά πνεύματα. Η ζωή με τον σύζυγό της επίσης δεν είναι ευτυχισμένη. Η Ντέμνα είναι διαφορετική, την αποφεύγουν και είναι πολύ μοναχική. Μέσα στην θλίψη της ξυπνά μέσα της μια λαχτάρα για κάτι που την προσελκύει ακράτητα και υπόσχεται σωτηρία. Με την εικόνα του Αγίου Κωνσταντίνου στα χέρια, η Ντέμνα ρίχνεται στις φωτιές της σπιτικής εστίας, για να καεί μέσα τους μαζί με τα βάσανά της.

Το χορευτικό δράμα ολοκληρώθηκε το 1940. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 4 Ιανουαρίου 1942 στην Όπερα Σόφιας υπό τη διεύθυνση του Ασέν Νάιντενοφ. Δημιουργός του λιμπρέτου και σκηνοθέτης ήταν ο Χρισάν Τσανκόφ, η χορογραφία ήταν της εξαιρετικά ταλαντούχας Μαρία Ντίμοβα, τα σκηνικά και τα κοστούμια ήταν των Νέβα και Νικόλα Τουζσούζοβι και η αποκαλούμενη αργότερα «πρώτη κυρία του βουλγαρικού μπαλέτου» - Νίνα Κίρατζιεβα ήταν η πρώτη εντυπωσιακή ξυπόλητη Ντέμνα στην παγκόσμια σκηνή. Ο νεωτερισμός και η πρωτότυπη μουσική γλώσσα της «Αναστενάρισσας» θριάμβευσαν και ο νεαρός τότε Μαρίν Γκολεμίνοφ μετατράπηκε σε δημοσιότητα για μια νύχτα. 

Η αναμφισβήτητη επιτυχία της παρτιτούρας – ο Χορός των Αναστενάρηδων, που εκτελείται ως ανεξάρτητο συναυλιακό έργο, είναι μινιατούρα που προκαλεί έμπνευση και δε σταματά να αναζωπυρώνει το κοινό στις βουλγαρικές και τις παγκόσμιες μουσικές σκηνές.

Μετάφραση και δημοσίευση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: Δήμος Ρούσε, προσωπικό αρχείο, operasz.bg