Σήμερα θα στρέψουμε την προσοχή μας σ’ ένα αριστουργηματικό τραγούδι από την περιοχή της Στράντζα. Η ιστορία του είναι δραματική όπως των περισότερων παραδοσιακών τραγουδιών γιατί η παραδοσιακή κοινωνία όπως ήταν εξαρτημένη από την φύση και τα καπρίτσια της έτσι είχε και πολλές κοινωνικές επιταγές και απαγορεύσεις.

• Το "Πριτούρι σε πλανινάτα" είναι μέρος του μυστηρίου των βουλγάρικων φωνών

Στους οικισμούς του όρους Στράντζα όταν δυο νέοι παντρεύονταν γίνονταν συγγενείς με τους κουμπάρους τους. Οι κουμπάροι βάφτιζαν τα παιδιά του ζευγαριού που πάντρευαν και γινόμενοι πνευματικοί τους γονείς τα παιδιά των δυο ζευγαριών δεν μπορούσαν πια να δημιουργήσουν δεσμό μεταξύ τους γιατί θεωρούνταν πνευματικά αδέρφια. Η παράδοση αυτή διατηρείται ακόμα σε κάποιες περιοχές.

Το τραγούδι μιλά για έναν νεαρό που ερωτεύεται την κόρη των νονών του. Καλημάνα είναι η νονά και στο τραγούδι η λέξη για την κόρη των νονών χρησιμοποιείται σε διάλεκτο. Καλιμάνκου, λέει ο νεαρός στην κόρη των νονών του μου αρέσεις και θέλω να σε παντρευτώ. Μα το κορίτσι απαντά ότι αυτό δεν γίνεται γιατί είναι ήδη συγγενείς. Ο νεαρός λέει ότι από την αγάπη του προς την κοπέλα που δεν έχει ανταπόκριση κάηκεε και έχει γίνει σαν ξεραμένο δέντρο, σαν ξεραμένη μαυρισμένη καρυδιά.

«Αυτό το τραγούδι μου το είπε ο Στόγιου Στόεβ, ένας ξάδερφος του άντρα μου», λέει η θρυλική παραδοσιακή τραγουδίστρια Γιάνκα Ρούπκινα από το θρυλικό τρίο «Μπάλγκαρκα». 

Η Ρούπκινα με την ερμηνία αυτού του τραγουδιού, σε επεξεργασία για χορωδία του Κρασιμίρ Κιουρκτσίσκι, συμμετείχε στον πρώτο δίσκο «Το μυστήριο των βουλγάρικων φωνών». 

• "Πουλάκι τραγουδά" - το πρώτο κομμάτι της χορωδίας "Το μυστήριο των βουλγάρικων φωνών"

«Ο Στόγιου είναι από το χωριό Γκάμπαρ, στην Στράντζα, απ’όπου είναι και ο άντρας μου, συνεχίζει η τραγουδίστρια. Του είμαι πολύ ευγνώμων που μου έδωσε αυτό το τραγούδι».  

Με τον καιρό η Ρούπκινα έκανε πάνω από 250 ηχογραφήσεις για την Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία. Αλλά το τραγούδι «Καλιμάνκου Ντένκου», το οποίο είπε και σε σόλο εμφανίσεις, έγινε σήμα κατατεθέν της και οι επόμενες τραγουδίστριες δεν τόλμησαν να προσπαθήσουν να το ερμηνεύσουν, αν όχι καλύτερα τουλάχιστον εφάμιλλα, αυτό το αριστούργημα. Όλοι αναγνωρίζουν ότι η ερμηνεία της είναι αξεπέραστη.  

Η Γιάνκα Ρούπκινα γεννήθηκε το 1938 στο χωριό Μπόγκντανοβο, κοντά στο Μπουργκάς και είναι 87 χρονών. 

Φέρει το όνομα της γιαγιάς της (μητέρας του πατέρα της), η οποία ήταν καλή τραγουδίστρια και έμαθε την εγγονή της να τραγουδά όταν ήταν 6 χρονών.

«Η γιαγιά Γιάννα ήταν πνευματικός άνθρπος και είχε μελένια φωνή, λέει η Γιάνκα. Μουσικοί ήταν και ο πατέρας μου και οι θείες μου και οι συγγενείς της μητέρας μου. Η οικογένειά μου είναι μετανάστες από τη Θράκη και συνέχισαν στον νέο τόπο να φοράνε θρακικές φορεσιές και να τραγουδούν θρακικά τραγούδια. Άκουσα για πρώτη φορά τραγούδια από την Στράντζα όταν παντρεύτηκα. Τα αγάπησα όλα αλλά το «Καλιμάνκου Ντένκου» είναι το πιο αγαπημένο απ’ όλα. Αυτό το τραγούδι με έκανε παγκοσμίως γνωστή. Είχα την ευκαιρία να τραγουδήσω με την Κέητ Μπους και την Λίντα Ρόνσταντ. Μια από τις πιο έντονες αναμνήσεις μου αφορά την συνάντησή μου με τον Τζορτζ Χάεισον από τους “Beatles”. Τραγουδήσαμε με την Στογιάνκα Μπόνεβα και την Έβα Γκεοργκίεβα, με τις οποίες αποτελούσαμε τρίο 'Μπάλγκαρκ"α στο Λονδίνο. Εκεί συνάντησα τον Χάρισον ο οποίος μετά την συνευλία μας κάλεσε στο σπίτι του και μας παρακάλεσε να τραγουδήσουμε για μια άρρωστη φίλη του, τραγουδίστρια, την οποία φρόντιζε η οικογένειά του. Εκείνη με παρακάλεσε να τραγουδήσω το «Καλιμάνκου Ντένκου». Θυμάμαι ότι γονάτισα δίπλα της κι όσο τραγουδούσα έκλαιγα. Έπειτα ο Τζορτζ μου χάρισε έναν δίσκο του με αυτόγραφο και πάνω του έγραψε  ότι είμαι η καλύτερη τραγουδίστρια του πλανήτη. Μάλιστα η αφιέρωση τελείωνε «με πολλή αγάπη».

• Το τραγούδι "Στράτι να Αγγελάκι ντούμασε" θυμίζει θρυλικούς στρατηγούς της Στράντζα

Κείμενο: Τσβετάνα Τόντσεβα

Επιμέλεια και Μετάφραη: Αγάπη Γιορντανόβα