Në të gjithë botën, gatimi shkon paralelisht me turizmin, duke u bërë një industri fitimprurëse që fuqizon sektorë të tërë të ekonomive lokale. Ushqimi i shijshëm tradicional është pjesë e patjetërsueshme e mozaikut turistik të Bullgarisë. Kjo është arsyeja pse kuzhina jonë tipike është e njohur jo vetëm ndër bullgarët, por edhe ndër të huajt. “Sa më e pasur të jetë historia e një vendi, aq më e pasur është kuzhina e tij”, thotë eksperti i kuzhinës Stefan Stefanov në një intervistë me MilenaVodeniçarova nga programi “Hristo Botev” i BNR-së dhe shton:
“Ka të dhëna nga shekujt III-IV para erës sonë për ushqimet në trojet tona që banoheshin nga trakët. Ata kryesisht merreshin me bujqësi dhe blegtori. Gjuetia ishte vetëm për familjet e pasura dhe fisnike. Fiset e ndryshme atëherë prodhonin grurë, limec, gjithashtu elb, thekër, oriz. Paraardhësit tanë ruanin ushqimin në të ngjashëm me frigoriferët e sotëm, të cilët ishin dhoma nëntokësore, ose bodrume, që lejuan ruajtjen më të gjatë të cilësisë së produkteve.”
Në vitin 1870, kur Bullgaria ishte ende nën sundimin osman, u botua libri i parë me receta bullgare nga Petko Raçov Sllavejkov. Në të u përshkruan receta të ndryshme dhe mënyra e përgatitjes së ushqimeve dhe pijeve që pasqyrojnë traditat dhe kulturën e bullgarëve ndër shekuj. “Nëse konsumojmë ushqime tradicionale bullgare, do të jemi të shëndetshëm, të ngopur dhe do të dukemi aq mirë sa qindra vjet më parë”, thotë Stefanov dhe shton:
“Vite më parë, ne i kombinuam ushqimet në atë mënyrë që kishim më shumë njëqindvjeçarë në kontinent dhe jetuam një jetë të gjatë dhe të plotë – pohon Stefanov. – Si shembull, mund të jap japrakët tanë të lakrës. Ata ndihmojnë tretjen sepse lakra turshi është një probiotik natyral dhe ul rrezikun e kancerit. Antioksidantët në lakër turshi dhe lëngun e lakrës ndihmojnë në eliminimin e radikaleve të lira, të konsideruara si një nga shkaqet e formimit të qelizave kancerogjene. Gjithashtu, konsumimi i japrakëve me lakër ndihmon në luftimin e kilogramëve, për shkak të raportit të ekuilibruar mes karbohidrateve dhe yndyrave. E njëjta gjë vlen edhe për ushqimet e tjera bullgare.”
Së bashku me japrakët me lakër dhe musaka, ndër ushqimet tradicionale më karakteristike për bullgarët janë kosi dhe byrekët e kripur dhe të ëmbël. Këto gatime janë pjesë e trashëgimisë kombëtare të kuzhinës dhe përgatiten në shumë shtëpi dhe restorante në vend.
Stefan Stefanov dhe kolegët e tij udhëtojnë nëpër Bullgari dhe mbledhin receta të vjetra. Kështu hasin qindra mënyra për të bërë byrek. “Përgatitja e tij mund të zgjasë nga 1 deri në 7 orë”, thotë eksperti i kuzhinës. Dhe më i vlerësuari që kërkon më shumë punë është byreku me... pule:
“Duhen diku rreth 7 orë për ta prodhuar atë. Vetë pula zihet, shkëputet nga kockat, pritet në copa shumë të vogla, rrokullisen kore të imta – 25 copë, pastaj rregullohet mbushja – shpjegon Stefanov. – Pjekja e byrekut në vetvete zgjat mbi 2 orë e gjysmë. Gjatë pjekjes, byreku derdhet me lëngun e pulës së zier. Një tjetër recetë interesante për byrek, kjo është byreku tradicional i ëmbël nga rajoni i fshatit Gllozhene të Bullgarisë Veriore. Ai bëhet me djathë dhie, por është gjithashtu i ëmbël për shkak të shurupit të veçantë të sheqerit me të cilin derdhet pasi të jetë pjekur. Kështu arrihet një ekuilibër unik midis së ëmblës dhe të kripurës” – thotë në përfundim Stefan Stefanov.
Lexoni më shumë:
Tekst: Veneta Nikollova
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
Foto: Pixabay, Facebook /HistoricalPark.BG, arkiv
Në rrëzë të parkut pyjor të qytetit të Momçillgradit në malin е Rodopeve, zhvillohet edicioni i dytë i Farmfestës "Momçillgrad". Festivali i fermerëve u ofron vizitorëve të tij pjata të shijshme nga Rodopet, njohje me kafshët dhe racat vendase,..
Gjatë gjithë të shtunës, më 25 maj, rezervati arkeologjik Nikopolis ad Istrum pranë Veliko Tërnovos do të presë edicionin e shtatë të Festivalit Antik "Nike - loja dhe fitorja" . Këtë vit në ngjarje do të ketë pjesëmarrës nga Austria, Gjermania,..
Në ditën e tetë para Pashkëve, ne festojmë Ditën e Shën Llazarit. Është e para nga tre festat kryesore të krishtera që lidhen me mrekullinë e Ringjalljes, e ndjekur nga e Diela e Palmave dhe Pashkët. Festa festohet çdo vit në data të ndryshme, por..