Panço Vlladigerov – "Klasike dhe romantike"

botuar më 25-06-27 6.10.PD

Foto: vladigerov.org

Nga krijimet e të gjithë kompozitorëve bullgarë, muzika e Panço Vlladigerovit është pa dyshim më e interpretuara si në skenën bullgare, ashtu edhe në atë botërore. Kur muzikantët bullgarë duan të përfaqësojnë atdheun e tyre përmes kujtesës së tij zanore, ata më së shpeshti zgjedhin veprat e Vlladigerovit. Cikli për piano "Klasike dhe romantike" është krijuar në vitin 1931 në Berlin. Në kryeqytetin gjerman, kompozitori krijon disa nga shembujt e parë të zhanreve të caktuara në muzikën bullgare: trio për piano, cikël vokal, koncert për violinë dhe orkestër. Si dhe rapsodinë bullgare emblemë "Vardar". Nga viti 1920 deri në vitin 1932, Vlladigerov punon në Deutsches Theater në Berlin me ftesë të regjisorit legjendar Max Reinhardt dhe shkruan muzikë për një numër mbresëlënës shfaqjesh teatrore.

Vlladigerov bashkëpunon me figura të shquara të elitës intelektuale: Richard Strauss, Stefan Zweig, Thomas Mann, Hugo von Hofmannsthal. Talenti i tij shkëlqen, muzika që ai krijon për teatrin dhe jashtë tij vlerësohet shumë; formohen stili dhe estetika e tij unike. Një pjesë e muzikës teatrore përfshihet edhe në përbërjen e veprave të tjera.

Në ciklin "Klasike dhe romantike", i krijuar në vitin 1931, janë të pranishme gjithashtu episode teatrale. Fillimisht, cikli për piano përbëhej nga gjashtë pjesë: tri në stil neoklasik ("Rigodon", "Sarabanda" dhe "Menuet") dhe tri në stil romantik ("Këngë veriore", "Faqe nga albumi" dhe "Marsh i vogël"). "Rigodon" është marrë nga muzika për komedinë "Shumë zhurmë për asgjë" të Shekspirit, ndërsa "Sarabanda" dhe "Menueti" – nga "Pantomima", një vepër e porositur nga Reinhardt për Hugo von Hofmannsthal dhe Vlladigerov për një shfaqje në SHBA, e cila mbeti e papërfunduar.

Në janar të vitit 1933, në qytetin e tij të lindjes, Shumen, Vlladigerov interpreton për herë të parë në Bullgari ciklin për piano "Klasike dhe romantike". Në vitin 1940, ai realizon një transkriptim për orkestër dhe shton edhe një pjesë tjetër neoklasike – "Kuranta", nga muzika për dramën e Carlo Goldonit. Por pjesa më e njohur dhe më e interpretuar nga cikli mbetet “Sarabanda” – e shkëlqyer, madhështore, mbretërore.

Një nga incizimet më të njohura të versionit orkestral është ai i bërë nga djali i Panço Vlladigerovit – dirigjenti dhe kompozitori i shquar Aleksandër Vlladigerov, me Orkestrën e Radios Kombëtare Bullgare, nga mesi i viteve '80 të shekullit XX. Dhe megjithëse Aleksandër Vlladigerov është pa dyshim interpretuesi model i krijimtarisë së babait të tij të madh, në rubrikën kushtuar shembujve të kulturës muzikore bullgare, ne zgjedhim një interpretim më të ri, më modern, në harmoni me kohën e sotme.

Edhe ky interpretim është realizuar nga Orkestra e Radios, por më 13 mars 2009. Është interpretuar në sallën "Bullgaria" nën drejtimin e Emill Tabakov, pikërisht në 110-vjetorin e lindjes së kompozitorit të madh bullgar, dhe është përfshirë në albumin prestigjioz Tune In – The Music of Europe, i publikuar nga Radioja Kombëtare Polake (Polskie Radio) me mbështetjen e Bashkimit Evropian të Transmetuesve (EBU).