Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Thesare të arta dhe përjetime interaktive në muzeun e Pazarxhikut

Foto: Desisllava Semkovska

Historia e veprimtarisë muzeale në Pazarxhik fillon që në gjysmën e dytë të shekullit XIX, kur me idenë e Stefan Zaharievit në bibliotekën popullore “Videlina” formohet një koleksion prej sendesh të vjetra, monedhash, dorëshkrimesh kishtare. Gjatë viteve muzeu pasuroi fondin e tij dhe sot, më shumë se 100 vjet më vonë, në Muzeun Historik Rajonal – Pazarxhik ruhen rreth 100 000 njësi muzeale – objekte arkeologjike dhe etnografike, dokumente të lidhura me ngjarje dhe personalitete historike, me traditat dhe zakonet e popullsisë nga ky rajon.



Me interesin më të madh gëzon salla e rinovuar në vitin 2024 “Arkeologji” në ndërtesën qendrore të muzeut – një ekspozitë e re moderne, që i përgjigjet kërkesave të brezit bashkëkohor të vizitorëve.



“Vend qendror i është caktuar objektit arkeologjik më të gjatë të studiuar dhe më të rëndësishëm në territorin e qarkut Pazarxhik – kodrina e vendbanimit “Junacite” – rrëfen Valentina Taneva, zëvendësdrejtoreshë për veprimtarinë shkencore-kërkimore, ekspozuese dhe të fondit në muze. – Rëndësia e saj për shkencën arkeologjike prehistorike është jashtëzakonisht e madhe. Kjo është një kodrinë vendbanimi me shumë shtresa dhe ende nuk është arritur shtresa sterile, domethënë vendbanimi më i hershëm, që ka vënë themelet e jetës në këtë pjesë të Thrakisë. Në sallën “Arkeologji” janë shfaqur lloje të ndryshme enësh, objekte kulti, kurse më interesantja në këtë seksion janë gjetjet e arta, të zbuluara gjatë hulumtimeve të kodrinës.”



Ndër to është edhe një rruazë e artë nga mesi i mijëvjeçarit V para Krishtit, e cila sipas analizës molekulare është ari i punuar më i vjetër i zbuluar në botë deri më sot – rreth 150 vjet më i hershëm se gjetjet e arta nga nekropoli kalkolitik i Varnës.



“Ajo është jashtëzakonisht e vogël, por në fakt është e çmuar dhe është dëshmi për përpunimin e arit gjatë kësaj periudhe – thekson Valentina Taneva në një intervistë speciale për Radio Bullgarinë. – Përveç kësaj, janë shfaqur aplikacion i artë, spiralë, objekte prej bakri – sfurkë, gjilpëra, sëpata, të cilat janë dëshmi për ekzistencën e një qendre metalurgjike në “Junacite” dhe fillim të prodhimit të objekteve metalike gjatë kësaj periudhe.



Thesari i Ravnogorit dhe restaurimi i municionit të Kalit të Artë

Për herë të parë ekspozojmë edhe thesarin nga Ravnogor – zbukurim për pajisje kali, gjetje të arta nga dy varrime, aplikacione të arta nga Kallugerovo dhe shumë të tjera.”



Muzeu në Pazarxhik disponon edhe një koleksion të pasur numizmatik. 




Për herë të parë janë ekspozuar monedha origjinale, njëra prej të cilave është e fisit të lashtë trak Deronët, pjesë e thesarit nga fshati Veliçkovo, e kthyer në emblemë të Muzeut Historik Rajonal – Pazarxhik.

“Në muze ka edhe shumë gjëra interaktive. Për shembull një hartë interaktive, mbi të cilën janë treguar objektet më të rëndësishme të studiuara në territorin e qarkut të Pazarxhikut, me informacione për karakterin e objekteve arkeologjike, për studiuesit që kanë punuar atje, kur janë hulumtuar dhe çfarë është zbuluar. Gjithashtu ka, mbi të cilin tregohen me informacione shtesë gjetje të tjera, të cilat nuk janë paraqitur në ekspozitë. 



Ka sektor projektesh, në të cilin tregohen filma për hulumtimet arkeologjike dhe mund të zhvillohen aktivitete të ndryshme të tjera. Dhe me meritë, për shkak të veprimtarisë dhe ekspozitës së re, gjatë vitit 2025 Muzeu Historik Rajonal – Pazarxhik mori çmimin më të lartë të Shoqatës “Muzeumet Bullgare” – “Muzeu i Vitit” – e shënon me krenari bashkëbiseduesja jonë.

Valentina Taneva



Me këtë nuk përfundon aspak veprimtaria dhe objektet e Muzeut Historik Rajonal – Pazarxhik. Në fushën e interesit të tij janë hulumtimet e shumë kështjellave, tempujve dhe faltoreve të lashta pranë qytetit. Pjesë e muzeut është edhe Ekspozita Etnografike.



“Ajo është jashtëzakonisht e pasur, e mbledhur ndër vite nga etnografët që punojnë në muze. Janë treguar objekte nga jeta dhe mënyra e jetesës së popullsisë në këtë rajon, të lidhura me zejet, tregtinë, veprimtarinë bujqësore, ritualet fetare. Meqë Pazarxhiku është i vendosur në 3 rajone gjeografike – të Rodopit, të fushës dhe të Srednogories, nga këtu vjen larmia në kulturën dhe traditat vendore të popullsisë nga ky rajon. Ajo është vendosur në shtëpinë më të madhe nga epoka e Rilindjes në Pazarxhik, e ndërtuar në vitin 1850, që i përkiste tregtarit të pasur Nikolaki Hristoviç dhe e shpallur monument arkitektoniko-artistik i kulturës.”

Shtëpia e një familjeje të pasur fshatare

Në 18 dhomat e shtëpisë dykatëshe janë treguar arkitektura e ndërtesave të banimit dhe atyre shoqërore. 

Dhoma e mysafirëve e një familjeje të pasur urbane

Janë mbledhur dhe ruajtur koleksione të çmuara: objekte nga jeta qytetare, veshje, vegla artizanale, pajisje bujqësore, instrumente muzikore popullore, veshje dhe stoli.



Dhe një monument tjetër i kulturës është objekt i Muzeut Historik Rajonal në Pazarxhik – shtëpia e lindjes së politikanit dhe shtetarit të shquar në Bullgarinë pas Çlirimit, shkrimtarit, përkthyesit dhe piktorit Konstantin Veliçkov.



Aty është vendosur një ekspozitë, e lidhur me jetën dhe veprimtarinë e tij dhe interier i një banese nga periudha e Rilindjes.

Zyra e Konstantin Veliçkov

Shihni më tepër nga arkivi i Radio Bullgarisë: 


Përgatiti në shqip dhe publikoi: Sindi Nikollofski

Foto: Desisllava Semkovska



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Mysafirë nga vendi dhe jashtë vijnë në Rodope për "Ditët e Ardinos"

Nuk ka njeri që ka thithur ajrin e Rodopëve dhe të mos ketë mbetur i mahnitur nga pamjet piktoreske dhe legjendat e malit. Ditët nga 4 deri më 10 gusht na japin shumë arsye për të zgjedhur Rodopët Perëndimore, dhe veçanërisht rajonin e qytetit Ardino..

botuar më 25-08-03 8.00.PD
Plazhi qendror i Sozopolit

Bullgaria është në vendet e para për plazhet më të pastra në Evropë, dhe tendenca është në rritje

Numër rekord plazhesh në bregdetin bullgar të Detit të Zi janë vlerësuar me çmimin prestigjioz ndërkombëtar “Flamuri Blu”, që dëshmon për ujërat detare të pastra dhe brezat bregdetarë. Ai jepet pas vlerësimit nga Agjencia Evropiane për Mjedisin, e cila..

botuar më 25-07-30 7.00.PD

Në një gllënjkë largësi – rrugët e verës në verilindje

Nëse mendoni se verilindja e Bullgarisë është vetëm hambar pjellor dhe fusha të sheshta, është koha të hidhni sytë drejt mbjelljeve të rrushit, të cilat shtrihen në mijëra dekarë në rajon. Këtu vera është pjesë e përditshmërisë dhe kulturës së njerëzve...

botuar më 25-07-29 7.00.PD