Në ditën e fundit të gushtit, viti i ri shkollor filloi zyrtarisht në ndërtesën e Qendrës Kulturore Bullgare në rrugën “Vágóhíd” Nr. 62 në Budapest. Mësimet shkollore në Hungari filluan më 1 shtator dhe edhe këtë herë, mbi 150 fëmijë, pasardhës të bashkatdhetarëve që u vendosën në shtetin e Danubit më shumë se një shekull më parë, kaluan pragun e shkollave bullgare.

Mësuesit e shkollës bullgare në Budapest tregojnë kujdes të madh dhe një qasje individuale ndaj secilit fëmijë, me qëllim që të ruajnë një interes të qëndrueshëm për gjuhën dhe kulturën bullgare që mësohet në shkollë. Puna me fëmijët fillon në kopshtin dygjuhësh bullgar, ku mësimdhënia zhvillohet në bullgarisht dhe hungarisht, dhe Vetëqeverisja Republikane Bullgare në Budapest është administratori i të dy njësive arsimore - shkollës së gjuhës amtare dhe kopshtit të fëmijëve.

Institucioni arsimor ka edhe degë në vendbanimet më të vogla fqinje me kryeqytetin - Halásztelek dhe Szigetszentmiklós. Mësuesit udhëtojnë për ta bërë më të lehtë për fëmijët që të ndjekin shkollën bullgare të paktën një herë në javë. Dhe për të vegjlit që nuk kanë mundësi të shkojnë në kopsht, ka mësime shtesë të gjuhës bullgare, të cilat zhvillohen gjatë javës në një ditë të përshtatshme për prindërit. Nga viti i ri shkollor, grupet përgatitore, kopshti me orar të plotë dhe shkolla e së dielës në Budapest bashkohen në një strukturë të përbashkët - Shkolla dhe Kopshti Bullgar - Qyteti i Budapestit.

Numri i bullgarëve që jetojnë në Hungari është rreth 6 mijë vetë. Ky është një komunitet i vogël, por shumë i lidhur dhe koheziv. Ai është i njohur si pakicë nga shteti hungarez dhe kjo i jep të drejtën të marrë fonde shtetërore. Të tilla janë fondet për ndërtimin e godinës së re të Qendrës Kulturore dhe Arsimore Bullgare në rrugën “Fehér Holló” Nr. 8, e cila strehon shkollën që nga viti i kaluar. Shteti bullgar gjithashtu mori pjesë në financimin e qendrës së re me rreth 10 milionë leva. Ne kemi edhe "Malko Teatro" - një teatër bullgar jashtë vendit, si dhe disa ansamble folklorike, dhe një revistë dygjuhëshe të komunitetit bullgar "Hemus". "Hungarezët na duan dhe na respektojnë për gjithçka që kemi bërë për vendin e tyre, dhe veçanërisht për modernizimin e bujqësisë së tyre, për të cilën kopshtarët bullgarë kontribuan një shekull më parë", thotë Vanja Kotorova, e cila jeton në kryeqytetin hungarez për tre dekada. Deri vonë, ajo ishte drejtoreshë e Shkollës Bullgare të Gjuhës Amtare, dhe tani po merr përsipër drejtimin e institucionit të ri të bashkuar arsimor - Shkolla dhe Kopshti Bullgar - Qyteti i Budapestit.

"Në vitin 1918, Shoqata e Bullgarëve në Hungari themeloi shkollën e parë bullgare në Budapest dhe për më shumë se 100 vjet nuk e ka ndërprerë kurrë ekzistencën e saj. Në fakt, pikërisht nga rajoni i Veliko Tërnovos - nga dy fshatrat Draganovo dhe Polikraishte - erdhi numri më i madh i bullgarëve, të cilët në fillim të shekullit të 20-të u vendosën në Hungari, fillimisht vetëm sezonalisht, por më pas - plotësisht. Deri më sot, puna e tyre mbahet mend dhe ne u detyrohemi atyre respektin e të gjithë bullgarëve në Hungari."

Komuniteti bullgar në Hungari tani nuk është i madh, kështu që mësuesit në shkollën bullgare po luftojnë që çdo fëmijë bullgar – të jetë në gjendje të vijë në shkollë, të gjejë një mësues të përshtatshëm dhe të dëshirojë të qëndrojë. "Deri më tani, misioni ynë ka pasur sukses. Ka vetëm probleme me legjislacionin, nga pala hungareze dhe bullgare, por po ia dalim me ndihmën e vetëqeverisjes lokale. Kemi edhe një përfaqësues në parlamentin hungarez", na tha Vanja Kotorova:

"Ka interes për arsimin dhe kulturën në gjuhën bullgare, si midis pasardhësve të kopshtarëve bullgarë, ashtu edhe midis emigracionit të ri. Por emigracioni i ri është shumë më i vogël në madhësi krahasuar me atë në vendet e tjera evropiane. Shumica e nxënësve tanë janë pasardhës të brezit të tretë dhe të katërt të këtyre kopshtarëve. Ka interes (për shkollën) nga komuniteti serb, si dhe nga ai kroat dhe hungarez. Ne nuk do t'u refuzojmë kurrë fëmijëve të tillë të kërcejnë valle bullgare dhe të mësojnë bullgarisht. Besojmë se çdo fëmijë që mëson bullgarisht dhe është i interesuar për kulturën bullgare, pavarësisht nga origjina e tij, meriton vëmendje dhe bëhet ambasador i kulturës bullgare në të gjithë botën. Dhe për nxënësit tanë, qëndrimi ndaj Bullgarisë kalon përmes emocioneve - dhe emocioni që krijojmë tek ata është tërësisht pozitiv."

• Në Budapest ringjallën kujtimin e së shkuarës së emigracionit bullgar

Shkolla Bullgare në Budapest është një nga të paktat shkolla të së dielës në botë që nuk kërkon taksa shkollimi. Gjithashtu, ajo është e financuar mirë dhe stafi i saj mund të sjellë fëmijët në Bullgari për tetë ditë kamp veror. "Ne kemi mundësinë të organizojmë shumë programe kushtuar Bullgarisë dhe kulturës, dhe kjo i motivon më tej fëmijët tanë. 

Së fundmi, por jo më pak e rëndësishme, fëmijët tanë kanë mundësinë të japin provimin e maturës së gjuhës bullgare në sistemin arsimor hungarez, gjë që u jep atyre një avantazh kur aplikojnë në institucionet e arsimit të lartë në Hungari dhe në vende të tjera evropiane. Kjo është një arsye tjetër praktike që fëmijët tanë të përqendrohen në zotërimin e mirë të gjuhës bullgare", tha në një intervistë për Radio Bullgarinë Vanja Kotorova, drejtoresha e Shkollës së Gjuhës Amtare Bullgare në kryeqytetin hungarez.

Mund të mësoni më shumë për bullgarët në Hungari nga arkivi i Radio Bullgarisë:

• Gabriella Haxhikostova: Bullgarët në Hungari gëzojnë një respekt të madh

• Trashëgimtarët e kopshtarëve bullgarë në Hungari do të ndërtojnë një shtëpi të re kulturore

• Një itinerar kulturor do të tregojë për kopshtarët bullgarë

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Vesella Mançeva

Foto: Shkolla Bullgare e Gjuhës Amtare në Budapest, bolgarok.hu, Teatri i Kukullave Male-male, Gergana Mançeva, Facebook/ Vanja Kotorova