Aşkın her yerde olmasına rağmen foklordaki takvimde aşk için tarih belirlenmemiştir. Fakat aşka adanan birçok efsane, inanç ve sıkı ahlak kurlları mevcuttur. Bu kurallar yazılı da olmasa nesilden nesile aktarılıyor ve kimse bu kuralları çiğneyemiyor. Çiğnendiği durumlarda ise hem insanlar hem de Tanrı tarafından cezalandırılıyor. Folkstudyo köşemizde aşkı farklı açıdan ele alan ilginç hikayeler ve şarkılar, aynı zamanda da geleneksel inançlar yer alıyor.

Şubat ayı zarfında düzenlenen törenler ve ayinler, bereketli üzüm, güzel şarap ve bal ürünü sağlamayı amaçlıyor. Aynı zamanda da amacı tarladaki haşarat ve hayvanlardaki bazı hastalıklardan korumaktır. Halk arasında “küçük ay” (Malık Seçko) olarak adlandırılan Şubat ayında en sevilen bayramlardan biri de Trifon Zarezan bayramı. İşte o günde şarap su gibi akıyor. Bağın budanması Trifon Zarezan bayramının en büyük özelliğidir. Bilindiği gibi 14 Şubat – Trfon Zarezan bayramının yanısıra son yıllarda Sevgililer günü, Sveti Valentin günü da kutlanmaya başlandı. Tek sözle, Şubat ayına, şarap ayına bir de aşk da eklendi...

Bir zamanlar çocuklarının evleneceği kişiyi anne babaları seçiyormuş. Seçecekleri kişinin kimin nesi olduğu, sülalesinin nereden geldiği kadar oğlunun veya kızının evleneceği kişinin özellikleri de çok önemliymiş. Bulgaristan’ın bazı bölgelerinde sözüm ona “kız seçme horoları” düzenleniyormuş. Genellikle 14 Ekim’de evlilik çağına gelen tüm kızlar köyün meydanına toplanır ve karma bir horo oynanırmış. Kaynana adayları, horoya katılan tüm kızları gözle süzer ve dikkatlice izliyormuşlar. Bugünün gençleri için bu yöntem imkansız görünürken, bir zamanlar gençler anne babalarının emirlerine boyun eğimek zorundaymışlar. Gerçekleşmeyen, imkansız  aşklar üzerine birçok şarkı ve türkü düzülmüş.

Bu konuyla ilgili efsaneler de mevcut. Bunlardan bir tanesi, Orta dağının üç tepesinin ismini vermiştir.

Köyün dilberi iki oğlanı birden sevmiş. Fakat bir tanesini seçmek için aralarında bir yarışma düzenlemiş. Dilber kız yüksek bir tepeye binmiş, oğlanlar ise diğer iki farklı tepeye tırmanmış. Yanına kim daha çabuk ulaşırsa onu eş olarak seçecekmiş. Fakat iki sevgilisi de aynı anda yanına ulaşmış. Ancak giysileri yırtık halde, elleri başları ise yaralar içinde. Üçü bu halde nasıl hareket edeceğini bilememiş. Efsane trajik bir şekilde son bulmuş, çünkü aşklarını paylaşamamışlar. Fakat üç tepe bugün üçünün ismini taşıyor.

Halk şarkılarında ise diğer seçenek de sunuluyor: bir oğlan iki güzel kızı seviyor. Halk şarkılarında şakadan :”Zavallı, iki kızı birden kim sever...” deniyor. Ve burada tavsiye ediliyor: “Kızların nerede yaşadıklarına bak, çünkü iki kız da aynı mahalede otururyosa, vay haline!”

Zor aşk sorunlarının çözümü için araya bir de büyüğü giriyormuş. Büyücü kadınlarda ve şifalı bitkileri iyi tanıyan kişilerde, her derde deva şifali ot bulunuyormuş. Mesela, Türkçede “kediotu”, Bulgarcada ise “dilaynka” bitkisi sevdalıların ayırmak için kullanılırmış, Bulgarcada “omayniçe”, Türkçede ise tavşan ayağı otu, insanı ömür boyu aşkla bağlıyormuş.

Fakat bugün farklı hediyeler işe yarıyor. Hele hele aşkla sunulursa.

Türkçesi: Şevkiye Çakır