2014  yılının Mayıs ayında  20.yüzyılın  en büyük opera sanatçılarından biri olan Boris Hristov’un 100.yıldönümünü kutlayacağız. Eşsiz sahne temsilleri dünya  müzik tarihinin ayrılmaz bir parçasıdır. Güzel ev güçlü ses yeteneğine sahip olan sanatçı kahramanlarıyla öyle bir  bütünleşir ki, en basit role de büyük heyecan kazandırıyor.

Operada bas sesiyle ülkenin en ünlü isimlerinden olan Boris Hristov, hiçbir zaman Bulgar sahnesinde söylemedi, fakat Ortodoks kilisesi için unutulmaz eserleri miras bıraktı. Hristov, 1930’lu yıllarda “Aleksandır Nevski” kilisesinin korosunda şarkılar söyler. Plovdiv’de doğan ve Sofya’da yaşamış ünlü bas, gençlik yıllarından itibaren müziğe gönül verse de, Sofya Üniversitesi’nin Hukuk bölümüne yazılır. Aynı zamanda “Gusla” korosunda solist olur.

20.yüzyılda Boris Hristov opera sahnelerinin yıldızı oluyor ve adı sadece Şalyapin ile kıyaslanacak büyüklükte sanatçı olarak anılıyor.  Hristov, Milan Skalası, Paris “Grand Opera”, Kraliyet Operası “Covent Garden”, Viyana Operası, Rio de Janeyro, Chikago, San Francisko, Washington operalarının sevilen ismi olur.

Boris Hristov’un 100. Yıldönümünü kutlamak üzere bir Milli komite kuruldu.Komite temsilcisi Momçil Georgiev şunları anlattı:

‘Bu defa  bu milli kutlamaların daha kapsamlı, benzer  yıldönümleri kutlamalarından  çok daha geniş boyutlu olması düşünülüyor. Bu sene tabii ki yine  Boris  Hristov adını taşıyan genç opera ses sanatçıları yarışması düzenlenecek. 18 Mayıs  günü  tam Hristov’un doğum gününde  Sofya operasında bir kutlama örgütlenecek. Değişik şehirlerde de konserler verilecek. Ülkemizde ve yurtdışında  Bulgar müzisyenlere bir çağırıda bulunduk. Değişik yerlerdeki  temsillerini  Boris  Hristov’un 100.yıldönümüne adamak isteğiyle. Bütün isimleri sıralayamayacağım ama bu girişimimizi destekleyenler arasında  kemancı  Vesko Eşkenazi, orkestra şefleri  Jan Angelov, Rosen Milanov. Turneler  de  Boris  Hristov’a adanacak. Dünyada  100’den fazla festivale  filmler,  sergiler sunduk.128 Avrupa operasına bu yıldönümünü  programlarına  katmaları için davetiye gönderdik.

Yaşamının son yıllarında Boris Hristov Sofya’daki evini  Bulgar devletine bağışlıyor. Devletin genç opera sanatçılarına destek sağlaması için. Günümüzde bu ev  müzedir.Burada   konserler verilir, sergiler  düzenlenir. Evin müdürü  Elena Dragostinova ‘yı dinliyoruz:

‘100.yıldönümü  büyük  sanatçının  yaratıcı  inancına dönmek için çok iyi bir fırsattır. Onun artistik prensiplerine ve en önemlisi  insani  inançlarına dönmek için iyi bir fırsattır. Boris  Hristov  gerçek bir  dünya vatandaşıdır. Aynı zamanda  vatanı için  kalbinin dikte ettiğini  yapmıştır. ‘Boris  Hristov’  müzesinde gençler  sanat ustalarıyla  karşılaşır. Burası onlar için  dünya  sahnelerine  götürecek bir tramplendir. Yıllar sonra  bizim dost çevremize dönmeleri ise  çok hoştur. Bundan iki yıl önce  kültür  bakanlığının yardımıyla Boris  Hristov’un 2014 yılının UNESCO’nın andığı  ünlü kişiler listesinde   yer alması için müracaat ettik. Bu gerçekleşti. Yıldönümü ile ilgili etkinliklere Moskova’da start verildi. ‘Bulgaristan – Rusya’ vakfının  da yardımıyla muhteşem  konser düzenlendi. Plamen  Beykov, İvaylo  Djurov, Aleksandır  Nosikov  gibi harika bas sesleri dnledik. Bu isimlere  mezzosoprano Mariya  Jekova’da katıldı. Moskova’da  Hrisov’un idolü olan Şalyapin müzesinde bir konferans  verdim. Dragostinova,   Boris  Godunov operasının  Londra’daki 1958 yılındaki temsili sırasında meydana gelen ilginç olayı  hatırlatıyor. O zamanki demir perde  döneminde  Boris  Hristov  bütün temsilinin Rusça sunulmasında direnir. Sovyetler Birliğinin  Büyükelçisi  ve Büyük Britanya başbakanı  opera salonunda aynı locayı paylaşıyor. Bir hafta sonra  2.Elizabet  Boris  Hristov’u başarısından dolayı şahsen  kutlar.

‘Boris  Hristov’  müzik  merkezi  değişik Avrupa ülkelerini ziyaret edecek. 28 Şubat’ta  Roma’da  bir program sunulacak. Katılımcılar arasında  Hristov’un  en son öğrencilerinden biri olan  Mariana Tsvetkova’da  yer alacak:

‘Büyük bir heyecanla  kabul ettim bu davetiyeyi. Bu dev ustayla  yaklaşık bir sene  çalıştığım yere yeniden  dokunmak  öyle büyük bir heyecan  veriyor ki  anlatamam. 1991  yılında oradaydım, Boris  Hristov’un yanında. O zamandan beri  benim her temsilimi  ziyaret  eder gibi,  sanki  salonda  bir sandalyede oturuyor. Biliyorum ki dinliyor beni  ve  kalbimi  tamamen vermez isem  beni eleştirmeye hazırdır. Şarkı olsun, arya olsun bütün bir eser olsun bizden  samimi olmamızı isterdi ,  sahnede kendimizi  yüzde yüz  harcamamızı,  duygularımızdan tasarruf  etmememizi tavsiye ederdi.’

Türkçesi: Müjgan Baharova