‘Velikobritanya 2014’ firmanın adını duymuş muydunuz? İyi para karşılığında Büyük Britanya’da tarım işi teklif ediyor . Fakat bu vaatlere inannlar ne iş ne para buluyor… ‘Velikobritanya 2014’ bizim insanımızın saflığından para kazanan, yalancı şirketlerden biri. İş müfettişliğine her gün benzer yalancı kişiler ve firmalara karşı sinyaller geliyor.

2014 yılının il üç ayında sinyal sayısı 50’den fazla. Geçen sene 230, bu sene her halde daha da artacak. Bunu sebebi nedir – AB’nin tüm ülkelerinde Bulgarların çalışmasına kısıtlamalar ortadan kaldırıldı. Bulgar vatandaşlarından zorunlu iş izni de artık yok. Bütün bunlar Avrupa’da fiktif iş sunan firmaların ilerini kolaylaştırdı. Daniela Kadiyska İş müfettişliğinde ‘Uluslararası iş göçmenliği’ daire müdürü ve gurbetçilerin nasıl dolandırıldığını anlattı. Mesela iş arabulucu olarak İstihdam ajansında kaydı olan bir firma buldunuz. Ama yabancı iş veren ile anlaşması var mı, yok mu? Yoksa size iş sağlayamaz. Bir başka hile de, gurbetçiler ile danışmanlık sözleşmesinin imzalanması. Bunun Bulgarcası / Konsultantski dogovor/. Bu tür anlaşmalar ticaret faaliyetler alanına girer ve bundan dolayı İş müfettişliği sinyal olsa bile bu ilişkilere müdahale edemez.

Kadiyska şöyle devam ediyor: ‘İş arabulucu olarak kaydı olan bir firma ise o zaman bizim müfettişliğimiz de yoklama yapabilir. Nasıl çalışıyor, yasalara uyuyor mu. Ve gerekir ise ceza da kesiliyor. Mesela eğer bu firma iş arayanlardan para alıp iş bulamadıysa, iş verenlerle sözleşmesi yok ve sadece dolandırır ise cezalanır. Çoğu kez biz iş vaat eden firmaları bulamıyoruz bile, çünkü gizleniyorlar. Gurbetçilerle elektronik posta aracılığı ile temasa girer, çoğu kez ofisleri yok, iş veren yok. Böyle durumlarda polise baş vuruyoruz, savcılığa sinyal veriyoruz.

Uzmanların tavsiyeleri: Yurtdışına çıkarken firmayı dikkatlice yoklayın. Sadece İnternet’te yayınlanan ilanlar güvenmeyin. E-mail den istenen ödemeleri yapmayın. Dürüst şirketler peşin para istemiyor. Yurtdışına çıkmadan önce konkre iş sözleşmesini iyi okuyun, bu sözleşme projesi de olabilir ama iş veren tarafından imzalanmalıdır. İş arayanlar sözleşmeleri Bulgarca okumalı ve yurtdışına çıkmadan önce bütün şartları bilmeli.

Şimdi son zamanda yeni bir moda çıktı. İş gezisi /komandirovka/. Çoğu kez Almanya, Belçika, Hollanda’dan inşaat sektöründen iş verenler ile sözleşme imzalanır. İş gezisi bir aydan fazla bir süre için ise gurbetçilere kabul eden devlette kadar maaş ödemeli , yani 1200–1300 Avro. Yoklama sonucunda anlıyoruz ki işçilerimize 500-600 Avro maaş ödeniyor. Aynı Bulgaristan’da aldıkları para. Bundan kim kazanıyor? Belli. Bazen iş gezisi formatımda iş arayanlar yurtdışına çıkıyor, sonuçta ne iş sözleşmesi buluyor, ne de iş gezisi para alıyorlar.

Daniela Kadiyska devam ediyor: ‘Bundan bir ay önce bir sinyal şikayet geldi. Almanya’da bir et işleme fabrikası konusunda. İş arayanlar bir Polonyalı firma tarafından iş gezisine gönderilmiş. Polonyalı şirketin Bulgaristan’da bir kolu varmış. İş şartları inanılmaz ağır. Yoklama sonucu Almanya yetkililerine de baş vurduk, Bulgaristan’ın Berlin Büyükelçiliğine sinyalleri gönderdik. Aynı şikayetleri Polonya iş müfettişliğine de gönderdik diyor bayan Daniela Kadiyska.

Türkçesi: Müjgan Baharova