Bulgaristan, 2 Haziran gününde “Botev Günü ve Bağımsızlık Şehitlerinin Gününü” kaydediyor. Şair ve ihtilalcı Hristo Botev 2 Haziran günü hayatını kaybediyor. Milli kahramanlarımızdan olan Botev, özgürlük adına hayatını feda eden bir kişi.

1876 yılında Osmanlı İmparatorluğuna karşı düzenlenen Nisan Ayaklanmasında Botev önderliğinde 200 kişilik bir grup Romanya topraklarına giriyor. Bahçıvan kılığına giren ihtilalciler, Romanya’nın birkaç limanından Avusturya bandralı “Radetzki” gemisine biner.

Daha sonra “Radetzki” gemisini ele geçiren çete, Kozloduy yakınından Tuna nehrinden Bulgaristan topraklarına karaya iner.Bu grubun amacı Kuzeybatı Bulgaristan’da ayaklanmayı organize etmek.

Botev’in kahramanca yürüyüşü, hazırlıksız olan halktan yeteri destek görmez. Birçok Bulgar, Osmanlı askerine yenik düşer. Ancak amaçlarından birine kavuşur. “Radetzki” gemisinin trajik kaderi ve kahramanların canla başla savaşması Avrupa’da ün kazanır ve böylece Avrupa gündemine Bulgar halkının direniş haberleri girer. İki yıl sonra Avrupa haritasına hür ve özgür Bulgaristan Prensliğinin hatları çizilecektir.

Hristo Botev’in ölümü ilk defa 1876 yılında Romanya’da kaydedilir. Önemli Bulgar devlet adamı Stefan Stambolov orada anma töreni düzenler.

Bazı veirlere göre Botev Günü Bulgaristan’da ilk kez 1884 yılında Vratsa ve Plovdiv’de kutlanır. O dönemde Plovdiv Doğu Rumeli özerk bölgesinin başkenti konumunda olan bir kenttir.  Eylül 1885 yılında Doğu Rumeli’nin Bulgaristan Prensliği ile birleşmesi bu döneme rastlar.

Botev Günü resmi olarak ilk defa 1901 yılında düzenlenir. 20. asrın ikinci yarısında komunist dönem içinde  1988 yılına kadar Türk Hükümadarlığı, kapitalizm ve faşizm şehitleri ve Botev Günü adıyla anılmaktaydı.Demokratik değişimler ardından bu bayramın adı değişti. O zaman “Bulgaristan’da gerçekten faşizm var mıydı” türünden sorular geldi. 31 Mayıs 1993 tarihinde Bakanlar Kurulunun aldığı kararla, herkes için münasip bir bayram başlığında karar kılındı- “Botev ve Bulgaristan’ın Bağımsızlığı için Ölenlerin Günü”.Ne yazık ki ülkede yakın tarihle ilgili ortak görüşler mevcut değil. İyi ki Botev günü 21 seneden beri değişmedi ve hala milli bir uazlaşı içinde kaydedilmeye devam ediyor.

Türkçesi Sevda Dükkancı