Lev Nikolayeviç Tolstoy’un “Anna Karenina” ve “Savaş ve barış” romanlarını yazdığı Yasna polyana’daki evini dünyanın dört bir ucundan gelen turistler ziyaret ediyor. Fakat, Bulgaristan’da da Yasna polyana köyünün bulunduğunu çok az insan biliyor. Bulgaristan’da bu köy, Tolstoy’un fikirlerini destekleyen ve sadık kalanların köyü olarak biliniyor.

1906 yılında Istranca’nın “Alan Kayrak” köyüne, ki köy daha sonra Yasna poliyana ismini alıyor, koyu renkli kiyafetli birkaç erkek geliyor ve ısrarla muhtarla görüşmek istiyorlar. Erkekler, burada yerleşmek ve insanlar arasında aşk, eşitlik, özgür hayat, şiddete hayır, yani Tolstoy’ın fikirlerinde olduğu gibi yaşamak istediğini belirtiyorlar..

O dönemlerde bu fikirler kabul edilemez ve tüm kuraallara aykırı olarak değerlendiriliyordu. Geçen asrın 20’li yıllarında Tolstoy, Bulgaristan’da en sevilen yazarlardan biridir, ve Orodoks kilisesi tarafından aforoz edilen fikirleri yerli aydınlar tarafından büyük ilgi görüyor ve kabul ediliyor. O dönemlerde Tolstoy’un takipçileri Rusya’ya nazaran Bulgaristan’da dafa fazla olduğu düşünülüyor. Ancak onu destekleyenlere iyi gözle bakılmıyormuş. Fakat Istranca köyü muhtarı bütün bu görüşleri gözardı edip söz konusu erkekleri kabul ediyor. Onlara ev ve arazi tahsis ediyor. Buna rağmen Yasna polyna köyündeki komün iki yıldan fazla sürmüyor. Ancak ardında büyük izler bırakıyor.

Söz konusu erkek komünün üyeleri eğitimli kişilerdir. Başkanları ise Hristo Dosev’tir. Kendisi Stara Zagora doğumlu olup İsviçrenin Lozana şehrinde Tıp okuyor. Fakat tamamen Tolstoyun fikirlerini destkliyor.

“Söz konusu 2 yıl zarfında kendileri bir matbaa kuruyor ve çalıştırıyorlar”- diye anlatıyor Yasna Polyana okumaevi sekreteri Denka Todorova. Bu matbaada “Vızrajdane” dergisini çıkarıyorlar ve Tolstoy’a gönderiyorlar. Yazar, bütün bunlardan çok etkileniyor ve onun fikirlerinin destekleyenlerin de Bulgaristan’da ortaya çıktığından dolayı çok mutlu oluyor. Hemen Rus yazar, 11 yayınlanmamış makalesini gönderiyor.”

1910 yılında yaşlı Lev Nikolyaveç Tolstoy aile ve toplum zincirlerinden kurtulmaya karar veriyor ve bir Ekim gecesi evini terkediyor. Onun taraftarları, Bulgaristan’a yola çıktığını söylüyorlar, kendisi Odesa’dan Bulgaristan’a geçmek üzeredir. Fakat Lev Nikolyaveç Tolstoy hastalanıyor ve 7 Kasimda vefat ediyor.

Bugün de Yasna polyana köyünde ona adanmış bir sergi var.

Çeviri: Şevkiye Çakır