Geçen haftanın sonunda Riga’da Orta ve Doğu Avrupa’da gaz tedarikleri alanındaki işbirliğinin derinleştirilmesi ve genişletilmesi yönünde adım atıldı. Bulgaristan, Slovakya, Macaristan ve Romanya dışişleri bakanları, gaz nakil sistemlerinin bağlanması niyetine ilişkin siyasi muhtıra imzaladılar. Eastring adını taşıyan proje, Azerbaycan, Türkmenistan, Irak, Kıbrıs ve Rusya’dan gaz tedarik edecek, ayrıca Batı Avrupa gaz noktalarından geri tedarik imkanını da sağlayacak. Aslında bu proje, Dikey gaz koridorunun gerçekleştirilmesi yönünde atılan bir adımdır.

Dikey gaz koridoru, Güney Akım projesinin suya düşmesinden sonra Bulgaristan için büyük önem kazandı. Bulgaristan’ın gaz nakil hatlarının dikey gaz koridoru ile komşu ülkeler ve Orta Avrupa ülkelerinin gaz nakil sistemleri ile bağlanması fikri AB Komisyonu tarafından sıcak karşılandı, hatta Komisyon finansman sağlayabileceğine de ima etti. Yeni imzalanan muhtıra da bu bağlamda entegrasyon ve Rusya’dan gelen gaza olan bağımlılığın azaltılması gerekliliğinin sonucu olarak ele alınmalıdır.

En azından siyasi düzeyde ilk adım artık atıldı, şimdi uzun ekonomik ve teknik çalışma ve analiz dönemi başlıyor. Yapılacak ilk iş de üzerinde durulan iki varyanttan hangisinin hayata geçirileceğini kararlaştırmak olacak, çünkü söz konusu Eastring projesinin sadece Slovakya, Macaristan ve Romanya’yı mı kapsayacağı, yoksa Bulgaristan’ın da mı dahil edileceği henüz belli değil. Bu belirsizliğe rağmen Sofya, güçlü kozlarının olduğunu bildiği için bu muhtırayı imzaladı.

Gerçekten de Türkiye üzerinden Rusya ve Azerbaycan’dan gaz taşıyacak her üç gaz nakil hattı, Avrupa topraklarına Bulgaristan sınırlarına yakın yerlerde çıkacak. Hem Transanadolu gaz boru hattı, hem Türk Akını, hem Trans Adriyatik boru hattı, Avrupa’ya Bulgaristan’a sayılı kilometreler uzaklıkta çıkacak ve gerek batı gerekse kuzeye doğru devam ettirilmesi, mantıklı olmaktan öte ekonomik olarak en uygun olacak. Buna Moskova ile Sofya arasında Güney Akım’la ilgili çekişmelere rağmen projenin daha küçük bir varyantının gerçekleştirilmesi konusunda görüşmelerin yürütüldüğüne dair çıkan söylentiler de eklenince Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Slovakya’nın gaz nakil sistemlerinin birbirlerine bağlanması tamami ile doğal ve mantıklı görünüyor.

Dört Avrupa ülkesi arasında gaz bağlantısının kurulmasına ilişkin siyasi mutabakat Brüksel’den yeşil ışık almak konusunda tüm şanslara sahiptir. Çünkü gerçekçi ve karşılıklı menfaatlere dayanan bu inisyatif, AB’nin kaynakların çeşitlendirilmesi ve enerji bağımsızlığı politikası ile tam uyum içindedir.

Çeviri: Tanya Blagova